Uitspraken

Appellant heeft in het verleden studiefinanciering ontvangen op grond van de Wet studiefinanciering 2000 (Wsf 2000). Hierdoor heeft appellant een studieschuld opgebouwd. Ingevolge de oorspronkelijke besluitvorming van de minister had appellant vanaf 1 januari 2012 eerst € 628,43 per maand en later rond € 550,- per maand op deze schuld moeten aflossen.

Eind 2018 heeft appellant de minister verzocht om het bedrag dat hij maandelijks moet aflossen op zijn studieschuld te verlagen. Bij dit verzoek heeft appellant gegevens overgelegd die zien op het inkomen dat hij en zijn partner in 2017 hebben genoten.

Hierop heeft de minister bij besluit van 22 januari 2019 bepaald dat appellant in 2019 niet meer dan € 36,90 per maand hoeft af te lossen op zijn studieschuld. Voor de berekening die aan dit besluit ten grondslag ligt is uitgegaan van de door appellant over 2017 ingebrachte inkomensgegevens.

Tegen het onder 1.3 vermelde besluit is door appellant bezwaar gemaakt. Daarbij heeft appellant erop gewezen dat hij van 22 juli 2008 tot en met 15 juli 2015 in Oostenrijk een schuldsaneringstraject heeft doorlopen. Volgens appellant is ook zijn studieschuld door de betreffende schuldsaneringsregeling volledig teniet gegaan. Voor zover er nog sprake zou zijn van een studieschuld heeft appellant te kennen gegeven dat hij na 2017 is geconfronteerd met een sterke inkomensdaling en dat hij het onjuist vindt dat het bedrag dat hij maandelijks moet aflossen niet met terugwerkende kracht is verlaagd.

Bij besluit van 20 juni 2019 (bestreden besluit) heeft de minister het onder 1.4 vermelde bezwaar ongegrond verklaard.

In hoger beroep heeft appellant de Raad verzocht om de aangevallen uitspraak te vernietigen. Daartoe heeft appellant allereerst gesteld dat zijn studieschuld ingevolge het Unierecht volledig teniet is gegaan door de schuldsaneringsregeling die in Oostenrijk getroffen is. Voor het geval dat er naar het oordeel van de Raad nog wel sprake zou zijn van een studieschuld, heeft appellant betoogd dat de bedragen die hij in 2012 tot en met 2018 maandelijks had moeten aflossen tenminste alsnog op nihil dienen te worden gesteld.

Ter zitting is namens appellant verklaard dat de minister hem een constructief voorstel heeft gedaan, maar dat hij niet instemt met dit voorstel voordat de Raad een oordeel gegeven heeft over de stelling dat zijn studieschuld ingevolge het Unierecht volledig teniet is gegaan door de in Oostenrijk getroffen schuldsaneringsregeling.

Uit de onder 3.2 aangehaalde correspondentie leidt de Raad af dat de minister het bestreden besluit niet langer handhaaft. Reeds omdat de aangevallen uitspraak betrekking heeft op een niet gehandhaafd bestreden besluit, moet deze uitspraak worden vernietigd. Verder moet, reeds omdat de minister dit besluit niet langer handhaaft, het beroep tegen het bestreden besluit alsnog gegrond worden verklaard en zal het bestreden besluit worden vernietigd. De minister zal worden opgedragen om met inachtneming van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen.

De Raad acht het niet aangewezen om bij deze uitspraak zelf in de zaak te voorzien. Wel ziet de Raad aanleiding om met het oog op een zo voortvarend mogelijke definitieve afdoening van het geschil met toepassing van artikel 8:113, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht te bepalen dat tegen het door de minister te nemen nieuwe besluit alleen bij de Raad beroep kan worden ingesteld. Verder overweegt de Raad, ook met het oog op een zo voortvarend mogelijke definitieve afdoening van het geschil, nog het volgende. Appellant heeft het – juridisch niet nader beargumenteerde – standpunt ingenomen dat zijn studieschuld ingevolge het Unierecht volledig teniet is gegaan door de in Oostenrijk getroffen schuldsaneringsregeling. De Raad volgt appellant hierin niet. Het recht van de Europese Unie (waaronder in het bijzonder Verordening nr. 1346/2000) voorziet niet in de harmonisatie van het materiële insolventierecht dat in dit geding van belang is. De schuldrelatie tussen de minister en appellant wordt in hoofdzaak mede bepaald door Nederlands insolventierecht en niet door Oostenrijks insolventierecht. Naar het oordeel van de Raad wordt appellant geenszins tekort gedaan indien de minister artikel 299a van de Faillissementswet jegens hem onder dezelfde voorwaarden toepast als wanneer appellant, in plaatst van aan een in Oostenrijk getroffen schuldsaneringsregeling, onderworpen zou zijn geweest aan een in Nederland getroffen schuldsaneringsregeling. Dit geldt temeer indien de minister, zoals appellant is aangeboden, niet alleen de over 1 januari 2012 tot 15 juli 2015 geregistreerde betalingsachterstand corrigeert, maar ook de over 15 juli 2015 tot 1 januari 2019 geregistreerde betalingsachterstand. Van een volledig schone lei kan in het geval van appellant per 1 januari 2019 nog geen sprake zijn, wel van een nieuwe start. Met de financiële situatie van appellant en zijn partner kan in voldoende mate rekening kunnen worden gehouden als appellant vanaf heden tot aan het einde van de voor hem geldende aflosfase jaarlijks tijdig draagkrachtmeting bij de minister aanvraagt. Ten overvloede wijst de Raad partijen bij het voorgaande op (onderdeel 6 van) de reactie van de minister op Kamervragen over ‘het herleven van een studieschuld na afronding van een WSNP’ (Kamerstukken II, vergaderjaar 2020-2021, Aanhangsel van de Handelingen, 1863).