Uitspraken

De vader van appellant, de heer [naam vader] , is in werkelijke dienst van Defensie geweest in voormalig Nederlands-Indië. Aan de vader van appellant is in 1947 het Ereteken voor Orde en Vrede toegekend. Appellant heeft de minister verzocht ook de jaargespen 1946, 1947, 1948 en 1949, horend bij het Ereteken voor Orde en Vrede, postuum aan zijn vader toe te kennen.

Met een besluit van 17 oktober 2022 heeft de minister de jaargesp 1947 aan de vader van appellant toegekend. Het verzoek tot toekenning van de jaargespen 1946, 1948 en 1949 heeft de minister afgewezen.

Bij besluit van 1 februari 2023 (bestreden besluit) heeft de minister het bezwaar van appellant tegen dat besluit gedeeltelijk gegrond verklaard, in die zin dat het verzoek om toekenning van de jaargesp 1946 alsnog is toegewezen. De afwijzing van het verzoek tot toekenning van de jaargespen 1948 en 1949 is gehandhaafd. Volgens de minister heeft appellant niet aangetoond of aannemelijk gemaakt dat zijn vader in die jaren rechtstreeks in militair verband tegen kwaadwilligen heeft moeten optreden.

2. De rechtbank heeft het beroep tegen het bestreden besluit ongegrond verklaard en het bestreden besluit in stand gelaten.

3. Appellant is het met de uitspraak van de rechtbank niet eens. Wat hij daartegen heeft aangevoerd, wordt hierna besproken.

Daarnaast staat in artikel 4 van het Instellingsbesluit beschreven dat aan burgerpersonen, die zich in de periode van 3 september 1945 tot en met 4 juni 1951 in het toenmalige Nederlands-Indië dan wel in Indonesië in militaire zin verdienstelijk hebben gemaakt, het ereteken kan worden toegekend.

De gespen kunnen op grond van artikel 3, tweede lid, van het Instellingsbesluit worden toegekend aan hen, die rechtstreeks in militair verband tegen kwaadwilligen hebben moeten optreden. Onafhankelijk van de tijd van actie wordt voor elk jaar, waarin is opgetreden, de desbetreffende gesp verleend.

In artikel 5 van het Instellingsbesluit staat dat het ereteken eventueel met gesp(en) postuum kan worden toegekend.

Niet in geschil is dat de vader van appellant in werkelijke dienst van Defensie is geweest in voormalig Nederlands-Indië. Op 3 april 1948 is de vader van appellant teruggekeerd naar Nederland. Hij is vervolgens teruggegaan naar Nederlands-Indië en is daar op 10 oktober 1948 als burger in dienst getreden van de [naam werkgever] ([werkgever]). Evenmin is in geschil dat de vader van appellant op 30 december 1948 voor de [werkgever] aanwezig was op vliegveld [naam vliegveld].

In geschil is of de vader van appellant tijdens de uitoefening van zijn functie als burger in dienst bij de [werkgever] rechtstreeks in militair verband heeft moeten optreden tegen kwaadwilligen tijdens ‘Operatie [naam operatie]’ (december 1948 en januari 1949). In dat kader is door appellant gesteld dat zijn vader als werknemer van [werkgever] tijdens ‘Operatie [naam operatie]’ oliebranden heeft geblust in [plaatsnaam]. Volgens appellant stond het [werkgever]-personeel hierbij onder militair gezag en waren zij niet vrij te handelen zoals zij wilden. Zij moesten samenwerken met de militairen en gezamenlijk optreden tegen de kwaadwilligen.

De Raad is van oordeel dat op grond van de stukken, waaronder de staat van dienst van de vader van appellant, diverse foto’s en verschillende algemene publicaties over de situatie ter plaatse, niet is vast te stellen waar de vader van appellant rond 30 december 1948 precies is geweest en wat hij vervolgens heeft gedaan. Ook in het geval zijn vader geholpen zou hebben bij het blussen van de oliebranden – die mogelijk een gevolg waren van vijandelijke activiteit – kan dit handelen niet worden beschouwd als het rechtstreeks in militair verband optreden tegen kwaadwilligen. Nog los van het antwoord op de vraag of het blussen van een oliebrand en het op gang brengen van de olieproductie te kwalificeren is als het optreden tegen kwaadwilligen, is op basis van de stukken niet komen vast te staan dat het [werkgeverpersoneel] tijdens ‘Operatie [naam operatie]’ onder militair bevel is gekomen en sprake zou zijn van een militair verband. Door de minister is weliswaar erkend dat er tot op bepaalde hoogte sprake was van samenwerking tussen de militairen en de [werkgever], maar dit is onvoldoende om aan te nemen dat de vader van appellant rechtstreeks in militair verband tegen kwaadwilligen heeft moeten optreden. Dat het [werkgever]-personeel mogelijk onder bescherming stond van militairen maakt dit niet anders.

Voor zover appellant meent dat zijn vader ook op grond van artikel 4 in aanmerking kan komen voor toekenning van de gespen voor de jaren 1948 en 1949 slaagt deze grond niet, omdat dit artikel alleen ziet op het toekennen van het Ereteken voor Orde en Vrede en dit Ereteken al aan de vader van appellant is toegekend.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de rechtbank terecht heeft geoordeeld dat appellant voor de jaren 1948 en 1949 niet aannemelijk heeft gemaakt dat zijn vader in de uitoefening van zijn functie bij de [werkgever] in militair verband heeft moeten optreden tegen kwaadwilligen en hij daarom in deze jaren niet voldeed aan de voorwaarden van het Instellingsbesluit voor toekenning van de jaargespen. Hoe zeer de Raad ook invoelt dat appellant veel waarde hecht aan toekenning van deze gespen aan zijn vader en begrijpt dat het lange tijdsverloop de mogelijkheden van appellant om zijn stelling te bewijzen belemmert, kan dit niet tot een ander oordeel leiden.

Het hoger beroep slaagt dus niet. De aangevallen uitspraak wordt bevestigd. Dit betekent dat de afwijzing van het verzoek om toekenning van de jaargespen voor 1948 en 1949 in stand blijft.