Uitspraken

Betrokkene, geboren in 1982, is bekend met EDS (Ehlers-Danlos syndroom oftewel hypermobiliteit van de gewrichten), lip- en lymfoedeem en diverse andere lichamelijke aandoeningen en heeft gesteld verder bekend te zijn met hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit. Betrokkene heeft te kennen gegeven beperkingen te ervaren op het gebied van administratie, bij doktersafspraken, bij communicatie met anderen, bij sociale contacten en bij het zoeken naar een zinvolle daginvulling. Betrokkene heeft zich om die reden bij het college gemeld voor een maatwerkvoorziening voor individuele begeleiding, te verstrekken in de vorm van een persoonsgebonden budget.

Naar aanleiding van de melding van betrokkene is door Heerlen Stand-By (HSB) onderzoek verricht en een aanbod gedaan voor een algemene voorziening voor begeleiding bij het organiseren van het dagelijks leven, het bieden van praktische ondersteuning op verschillende leefgebieden, het organiseren van een zinvolle daginvulling, het organiseren van en het ondersteunen bij het meegaan naar afspraken of contact leggen met instanties en het in contact brengen met andere mensen ter voorkoming van een sociaal isolement. Betrokkene heeft het aanbod van HSB afgeslagen en een aanvraag voor een maatwerkvoorziening gedaan, omdat vanwege de complexe problematiek expertise is vereist die HSB niet kan bieden.

Bij besluit van 29 juni 2021 heeft het college de aanvraag afgewezen. Bij het bestreden besluit is het bezwaar ongegrond verklaard, omdat het college bij zijn standpunt blijft dat er op basis van het GGD-advies geen medische noodzaak is voor begeleiding. De psychische problematiek kan onvoldoende geobjectiveerd worden. Het college heeft geoordeeld dat dit advies zorgvuldig tot stand is gekomen en dat betrokkene geen objectieve medische gegevens zoals een contra-expertise heeft overlegd waardoor kan worden getwijfeld aan de juistheid ervan. Betrokkene heeft beroep ingesteld tegen het bestreden besluit.

In de aangevallen tussenuitspraak heeft de rechtbank geoordeeld dat het standpunt van het college dat betrokkene geen psychosociale beperkingen kan hebben nu geen sprake is van gediagnosticeerde psychische klachten, geen stand kan houden. Om in aanmerking te komen voor een maatwerkvoorziening op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo 2015) geldt niet als voorwaarde dat sprake is van beperkingen die als rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg voortvloeien uit ziekte of gebrek. Het college heeft nagelaten de concrete en specifieke ondersteuningsbehoefte van betrokkene in kaart te brengen, omdat de beoordeling is gestopt bij de conclusie dat geen noodzaak bestond voor begeleiding. Het college moet alsnog onderzoek verrichten naar de noodzakelijke ondersteuning van betrokkene. Daarbij moet worden geïnventariseerd bij welke concrete activiteiten en in welke situaties betrokkene begeleiding nodig heeft en hoeveel tijd daarmee is gemoeid. Het bestreden besluit is onzorgvuldig voorbereid en ondeugdelijk gemotiveerd.

De rechtbank heeft in de aangevallen einduitspraak het beroep gegrond verklaard en het bestreden besluit vernietigd. De rechtbank heeft geoordeeld dat de psychosociale beperkingen van betrokkene voldoende geobjectiveerd zijn op het gebied van structuur, planning en regie, communicatie met instanties en sociale contacten onderhouden. De rechtbank heeft geen aanleiding gezien de rechtsgevolgen in stand te laten of zelf in de zaak te voorzien, omdat de rechtmatige uitkomst naar de huidige stand van zaken nog te veel open ligt. De rechtbank heeft het college opgedragen een nieuwe beslissing op bezwaar te nemen met inachtneming van de tussenuitspraak en de einduitspraak.

Ter uitvoering van de uitspraak van de rechtbank heeft het college bij besluit van 17 mei 2022 (nader besluit) opnieuw op het bezwaar beslist en dit bezwaar opnieuw ongegrond verklaard.

Het college is het niet eens met de uitspraak van de rechtbank en heeft hoger beroep ingesteld. Betrokkene heeft daartegen verweer gevoerd en incidenteel hoger beroep ingesteld. Wat partijen hebben aangevoerd wordt hierna besproken.

De Raad beoordeelt of de rechtbank terecht het beroep gegrond heeft verklaard. Hij doet dat aan de hand van de argumenten die het college in hoger beroep heeft aangevoerd, de beroepsgronden. De Raad komt tot het oordeel dat het hoger beroep niet slaagt.

De wettelijke regels die voor de beoordeling van het hoger beroep belangrijk zijn, zijn te vinden in de bijlage bij deze uitspraak.

Het college heeft in hoger beroep het oordeel van de rechtbank bestreden dat sprake is van psychosociale beperkingen bij betrokkene. Het college heeft zijn standpunt herhaald dat de psychische en sociale problemen van betrokkene, zoals de hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit, niet geobjectiveerd zijn. De Raad is met de rechtbank van oordeel dat om in aanmerking te kunnen komen voor een maatwerkvoorziening op grond van de Wmo 2015 niet als voorwaarde geldt dat sprake is van beperkingen die als rechtstreeks en objectief vast te stellen gevolg voortvloeien uit ziekte of gebrek. Daarbij heeft de Raad in aanmerking genomen dat hij reeds onder de Wmo 2015 heeft geoordeeld dat het beperken van de doelgroep tot personen die als gevolg van ziekte of gebrek beperkingen ondervinden, zich niet verdraagt met de door de wetgever beoogde doelgroep die in aanmerking kan komen voor maatschappelijke ondersteuning.1 Uit de geschiedenis van de totstandkoming van de Wmo 2015 blijkt dat de wetgever op dit punt geen wijziging heeft beoogd ten opzichte van genoemde rechtspraak. De wetgever heeft immers gemeend dat het gaat om kenmerken van de persoon die bepalend zijn voor toegang tot de Wmo 2015.2 Gelet hierop ziet de Raad geen aanleiding om terug te komen op die onder de Wmo 2015 gevormde rechtspraak.3 Dit betekent dat het college zich bij de beoordeling van de aanvraag ten onrechte beperkt heeft tot de vraag of betrokkene als gevolg van ziekte of gebrek in aanmerking moet komen voor een maatwerkvoorziening. Het college had op grond van vaste rechtspraak van de Raad het stappenplan moeten volgen en achtereenvolgens de hulpvraag, beperkingen en ondersteuningsbehoefte van betrokkene in kaart moeten brengen.4 Het hoger beroep van het college slaagt derhalve niet.

Betrokkene heeft in haar incidentele hoger beroep de Raad verzocht een deskundige in te schakelen en de het hoger beroep finaal te beslechten. Dit beroep slaagt niet. Uit de voorgaande overweging blijkt dat het nu allereerst aan het college is om onderzoek te doen en op basis van de uitkomsten van dat onderzoek te beslissen of betrokkene in aanmerking komt voor een maatwerkvoorziening. De Raad ziet daarom geen aanleiding om een deskundige te benoemen of zelf in de zaak te voorzien.

Nu het hoger beroep van het college niet slaagt en bij het nadere besluit van 17 mei 2022 naar niet in geschil is geen uitvoering is gegeven aan de aangevallen uitspraak, dient het nadere besluit te worden vernietigd.

De Raad bevestigt de aangevallen uitspraak. Dit betekent dat het college met inachtneming van deze uitspraak alsnog opnieuw onderzoek moet doen en op basis van de uitkomsten van dit onderzoek een nieuwe beslissing op bezwaar moet nemen. Om het geschil zo snel als mogelijk definitief te beslechten ziet de Raad aanleiding om toepassing te geven aan artikel 8:113, tweede lid, van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De Raad bepaalt daarom dat tegen de door het college te nemen nieuwe beslissing op bezwaar slechts bij de Raad beroep kan worden ingesteld.

Betrokkene krijgt een vergoeding van haar proceskosten in hoger beroep. Deze kosten worden begroot op € 1.750,- voor verleende rechtsbijstand.

Van het college wordt op grond van artikel 8:109, tweede lid, van de Awb griffierecht geheven.