Uitspraken

In de hoofdzaak zijn KLM c.s. bij exploot van 30 september 2010 gedagvaard door Equilib Netherlands B.V. (hierna: Equilib) ter verkrijging van een hoofdelijke veroordeling van KLM c.s. tot vergoeding van schade die een groot aantal ondernemingen stellen te hebben geleden door het onder 2.1 bedoelde, door de Europese Commissie geconstateerde, kartel. KLM c.s. hebben Lufthansa c.s. in vrijwaring opgeroepen.

De rechtbank heeft bij vonnis van 7 maart 2012 (nummer 486440/HA ZA 11-944, ECLI:NL:RBAMS: 2012:BV8444) de hoofdzaak en de vrijwaringszaak gevoegd. De hoofdzaak is daarbij aangehouden totdat het besluit van de Europese Commissie of de uitspraak van de Unierechter daarover in kracht van gewijsde zal zijn gegaan.

Bij het vonnis waarvan beroep heeft de rechtbank de behandeling van de vrijwaringszaak aangehouden totdat het besluit van de Europese Commissie of de uitspraak van de Unierechter daarover in kracht van gewijsde zal zijn gegaan. De rechtbank heeft ten aanzien van de beslissing tot aanhouding met name verwezen naar hetgeen zij heeft overwogen en beslist in haar uitspraak in de hoofdzaak van 7 maart 2012. De overige incidentele vorderingen zijn afgewezen.

In het hoger beroep in de hoofdzaak tegen het vonnis van 7 maart 2012 heeft het hof bij arrest van 24 september 2013 (zaaknummer 200.109.253/01, ECLI:NL:GHAMS:2013:3013) het vonnis vernietigd, voor zover daarbij de zaak is aangehouden totdat het besluit van de Europese Commissie of de uitspraak daarover van de Unierechter in kracht van gewijsde is gegaan. De zaak is naar de rechtbank teruggewezen om voort te procederen.

In het onderhavige hoger beroep in de vrijwaringszaak hebben KLM c.s. gevorderd, kort gezegd, dat het hof het vonnis waarvan beroep zal vernietigen en zal bepalen dat de vrijwaringszaak zal worden aangehouden indien en voor zover de hoofdzaak wordt aangehouden.

Met grief I betogen KLM c.s. dat de vrijwaringszaak de hoofdzaak moet volgen en dat het dictum van het bestreden vonnis daarom moet worden aangepast. Voor het geval de grief faalt, voeren KLM c.s. dezelfde grieven aan als Equilib in de hoofdzaak heeft aangevoerd tegen aanhouding van de zaak.

Voor zover Lufthansa c.s. hebben toegelicht dat zij zich (met uitzondering van Quantas) in de procedure ten overstaan van de Unierechter in redelijkheid verzetten tegen het besluit van de Europese Commissie en de verweren hebben besproken die zij in het geding willen voeren, geldt dat het aan de rechtbank kan worden overgelaten om te beslissen of en in hoeverre de behandeling van de vrijwaringszaak moet worden aangehouden. Het levert geen reden op om de behandeling van de hoofdzaak en de vrijwaringszaak in de tijd van elkaar los te maken.

Uit het voorgaande volgt dat grief I slaagt. De vrijwaringszaak moet worden aangehouden indien en voor zover de hoofdzaak wordt aangehouden. De overige, subsidiaire, grieven behoeven geen bespreking meer.

Het hof zal de vrijwaringszaak naar de rechtbank terugwijzen voor voortprocederen omdat ook de hoofdzaak daartoe naar de rechtbank is teruggewezen. De procedure bij de rechtbank zal, evenals de hoofdzaak, moeten worden voortgezet en Lufthansa c.s. zullen een conclusie van antwoord moeten nemen. Die conclusie van antwoord dient ertoe dat Lufthansa c.s.:

a. een toelichting geven op grond waarvan kan worden beoordeeld of zij zich (met uitzondering van Quantas) in de procedure ten overstaan van de Unierechter in redelijkheid verzetten tegen het besluit van de Europese Commissie;

b. de verweren aan de orde stellen die zij in de vrijwaringszaak willen voeren, zodat de rechtbank kan beoordelen of en in hoeverre de beoordeling van die verweren afhangt van de geldigheid van het besluit van de Europese Commissie.

Ten aanzien van de vraag in hoeverre Lufthansa c.s. moeten ingaan op de verweren die zij in de vrijwaringszaak willen voeren, geldt het volgende.

a. De verweren die kennisneming van het (nog vertrouwelijke) besluit van de Europese Commissie vereisen en waarvan aanstonds duidelijk is dat de beoordeling afhangt van de geldigheid van het besluit van de Europese Commissie, zullen alleen nader behoeven te worden aangeduid, maar nog niet uitgewerkt.

b. De overige verweren, zoals de verweren die SIA die heeft genoemd in haar pleitnota onder 3.1 (geldigheid van de cessies, verjaring, toepasselijk recht, bevoegdheid van shippers om vergoeding van schade te vorderen) en het verweer van JAL met betrekking tot de reorganisatie naar Japans recht, zullen in de conclusie van antwoord wel volledig moeten worden uitgewerkt.

Op basis van de stukken en de daarbij gegeven toelichting kan de rechtbank vervolgens beslissen of en in hoeverre de behandeling van de zaak moet worden aangehouden. De goede procesorde en het recht om zich naar behoren te kunnen verdedigen zullen mede bepalen of en wanneer partijen na hun conclusie van antwoord nog de gelegenheid moet worden gegeven (bij akte of nadere conclusie) zich nader uit te laten met betrekking tot een of meer verweren.

Het bestreden vonnis moet worden vernietigd voor zover dat aan het hof is voorgelegd, dat wil zeggen voor zover daarbij in de incidenten en in de vrijwaringszaak de behandeling van de zaak is aangehouden totdat het besluit van de Europese Commissie of de uitspraak van de Unierechter daarover in kracht van gewijsde is gegaan.

Het hof zal tussentijds cassatieberoep niet toestaan. In de hoofdzaak is tussentijds cassatieberoep niet toegelaten om verdere vertraging van de procedure te voorkomen. Het zou afbreuk doen aan de beoogde samenloop tussen hoofdzaak en vrijwaringszaak om voor de vrijwaringszaak cassatieberoep wel toe te laten. Ook voor de vrijwaringszaak geldt dat met hetgeen hiervoor is bepaald ten aanzien van de procedurele verplichtingen van Lufthansa c.s. al in voldoende mate rekening is gehouden met de belangen van Lufthansa c.s. om onnodige kosten te voorkomen en dat de rechtbank de nodige mogelijkheden heeft om in overleg met partijen regie te voeren over de inrichting van de verdere procedure, mede ter voorkoming van onnodige vertraging enerzijds en onnodige kosten anderzijds.

De rechtbank heeft de kosten in de incidenten gecompenseerd. Er zijn geen gronden aangevoerd die tot een andere beslissing moeten leiden.

De kosten van het hoger beroep komen ten laste van SIA, LAN en JAL, omdat zij in het ongelijk zijn gesteld. Ten aanzien van Lufthansa, Air Canada, Cathay, JAL Corporation, Swiss Air, Qantas, BA, Cargolux en SAS zullen de kosten worden gecompenseerd omdat zij zich niet tegen de eis in hoger beroep hebben verzet.