3.1
De website van Change vermeldt (versie 28 februari 2019):
“Volledig uniek in de ontharingsbranche werkt Change Laserclinic met 2 verschillende soorten lasers, namelijk de Soprano Laser en de GentleLase pro.
De Soprano Laser en de GentleLase pro ontharen niet alleen 100 % pijnloos, maar zijn ook nog eens geschikt voor alle huid- en haartypen. (…) Het resultaat zal een 100% pijnloze behandeling zijn en een reductie van uw ongewenste haargroei. (…) Daarnaast zorgt dit koelingssysteem voor een pijnloze behandeling. (…) Uw wordt bij Change Laserclinic dan ook uitsluitend behandeld door ons team van huidtherapeuten en gediplomeerde specialisten. (...) Voordat u bij ons in behandeling gaat dient het te laseren gebied geheel glad geschoren te zijn. (…)”
Op de website staat verder dat Change is aangesloten bij “ANBOS gediplomeerd schoonheidsspecialist” (hierna ANBOS) en “KP Kwaliteitsregister Paramedici” (hierna KP).
3.3
De afspraken tussen partijen zijn vastgelegd doordat [geïntimeerde] na een intakegesprek een intakeformulier heeft ingevuld en ondertekend, waarna Change een afspraakbevestiging heeft verzonden.
Bovenaan dit formulier is vermeld: “Change Laserclinic 100% pijnloze ontharing”. Onderaan dit intakeformulier is vermeld dat [geïntimeerde] zich volledig bewust is van alle informatie op het formulier en van de voorwaarden op “[website]”.
In de algemene voorwaarden is opgenomen:
“ 8. Aansprakelijkheid
(…)
8.3. Change Laserclinic is niet aansprakelijk voor verbranding, huidbeschadiging, of welke huidreactie dan ook, na of als gevolg van de laserbehandeling(en).
8.4. Change Laserclinic is niet aansprakelijk voor (verergerde) pigmentatie op huid na de behandeling(en).”
3.8
Op 17 september 2018 heeft [geïntimeerde] haar huisarts bezocht. In het huisartsenjournaal is hierover vermeld:
“afgelopen week laserontharing, voelde verbrand aan, nu blaren op het onderbeen, lijkt op brandwonden. (…) beide benen gesloten blaren, re been 10 cm over de lengte pijnlijk, geen roodheid niet verdikt ziet er op zich keurig uit lijkt 2e graads, hier en daar oppervlakkige plekken, li been over de kuit 5 cm breed 5 cm lang kleine op één volgende blaren, ook mooi gesloten, niet vurig niet verdikt ziet ook 2e graads. DR MT erbij : ziet er mooi uit, waarschijnlijk nauwelijks litteken, verzorgen met koude vaseline en evt afdekken met gazen.”
3.9
Per e-mail van 18 september 2018 heeft [geïntimeerde] bij Change geklaagd over de behandeling op 12 september 2018 (hierna ook: de verklaring van [geïntimeerde] ). Zij bericht onder meer:
“Nadat ik werd verzocht mee te gaan naar de behandelkamer, door een voor mijn onbekende behandelaar, gaf ik duidelijk aan erg gevoelig te zijn en snel pijn te voelen (kleinzerig). De behandelaar gaf aan hier rekening mee te houden. Helaas merkte ik toch direct pijn bij het beginnen van de behandeling. De behandelaar verlaagde vervolgens de stand en ging verder. Na nogmaals, ondanks het verlagen van de stand, pijn te hebben gevoeld werden er ice packs aangebracht die dan een verkoelende werking hebben. Ondanks aangeven, bleef de pijn aanhouden en, gezien mijn ervaring bij jullie, heb ik deze pijn nooit eerder gevoeld. Deze pijn maakte op mij een zorgelijke indruk. Na de behandeling van de rechterbeen werd er overgegaan op de linkerbeen. Helaas moest ik wederom aangeven enorme brandende pijn te voelen. Ook het zicht van mijn rechterbeen en de start van mijn linkerbeen waren extreem rood en leken verbrand. Vervolgens heb ik aangegeven bij de behandelaar nooit eerder dit gevoel van “brand” of pijn te hebben gehad. Hierop werd, redelijk laconiek, gereageerd en verteld dat dit wel normaal is bij laseren. Gezien mijn ervaring heb ik hier een andere gedachte over en ook daadwerkelijk aangegeven.
Weer werden er icepacks gehaald en deze op linker been geplaatst als verkoelende werking. Omdat ik aangaf dat ik nooit eerder zoveel pijn heb gehad ging de behandelaar overleggen met een collega of haar manager. Dit gebeurde tijdens de behandeling van de rechterbeen al. Ook de collega of manager gaf aan dat dit normaal is. Door de expertise van beide behandelaren, waar ik op moet kunnen bouwen, begon ik te twijfelen aan mijzelf. (...) Tijdens de behandeling werd de behandelaar onderbroken en werd er verteld dat een collega van de behandelaar de behandeling over zou nemen. Ook bij deze collega aangegeven dat het totaal niet goed voelde. De pijn was zo extreem dat ik mij geen houding meer kon geven. De nieuwe behandelaar vroeg hoe het ging. Ook hier aangegeven dat ik enorme pijn ondervind. Wederom besloten icepacks toe te passen. De behandeling ging vervolgens verder bij overige delen van mijn lichaam. Hier heb ik geen pijn meer ondervonden. De pijn werd dus veroorzaakt door de eerste behandelaar en niet bij de haar vervangster. (…) Ik heb gezien mijn ervaring de indruk dat de eerste behandelaar veel te vaak had gestempeld. De stempels hebben elkaar te vaak overlapt waardoor er extreme roodheid en pijn is ontstaan. Hierop gaf de nieuwe behandelaar aan volgende keer mee te kijken met haar. Vanwege de pijn kon ik mijn benen haast niet meer bewegen. (…) Eenmaal thuis gekomen bleef de pijn toenemen. (...) Ruim 4 dagen na de behandeling nog enorme last. Mijn benen zijn letterlijk verbrand en enorme blaren zijn te zien op en rond mijn benen. (...)”
3.10
Het dossier van Change vermeldt:
“10-10-2018 (…) wederom gemaild dat creme hier ligt voor haar komt over 2 maanden terug om huid te laten zien. Niet gesproken over vergoedingen, de focus ligt op herstel. [B] .
29-12-2018 (…) Is vandaag langsgekomen en heb de onderbenen opnieuw bekeken. Het is gelukkig redelijk hersteld. De plekken zijn lichter geworden en op sommige plekken wat roder/rozig. Mevrouw had weer haar vriend mee, hij heeft aangegeven dat hij toch een advocaat heeft ingeschakeld. (…) Mevrouw heeft opnieuw 2 creme’s meegekregen. [B] ”
3.12
Per e-mail van 26 januari 2019 heeft [B] , ex- medewerkster, voorheen manager bij Change aan Change bericht:
“Ik was in eerste instantie niet bij de behandeling zelf, dus ik heb ook niet kunnen beoordelen hoe de behandeling is gegaan. Dat heb ik ook aangegeven aan de klant en dit weet zij ook. Ik heb ook geen daadwerkelijke aansprakelijkheid erkend. Dat kan ook niet want ik was er niet bij.”
3.15
Op 15 juli 2019 heeft [ huidtherapeute 1] , huidtherapeute, een aantal vragen van Change beantwoord. Zij bericht onder meer:
“(...) vraag 1
Ondanks dat laserontharing een bewezen veilige techniek is voor het verwijderen van overmatige beharing kan in uitzonderlijke gevallen blaarvorming en/of pigmentatie als complicatie optreden als gevolg van een laser ontharingsbehandeling.
(…) vraag 3
Indien er blaarvorming ontstaat als gevolg van een laserbehandeling met de GentleLase, is dat onmiskenbaar toe te kennen als zijnde een foutieve behandeling door de behandelaar?
Antwoord vraag 3: Nee, dat hoeft niet perse een foutieve behandeling te zijn van de behandelaar. Ik kan de situatie niet goed beoordelen omdat ik er niet bij was, maar ik kan me voorstellen dat de overlap van de stempelbeweging blaarvorming kan veroorzaken. Overlap van de verschillende stempels is noodzakelijk om geen huidoppervlaktes over te slaan, het behandelprotocol van de GentleLase schrijft dat ook voor. (...)
Vraag 5
Behoort een dergelijke huidreactie, zoals blaarvorming en/of pigmentatie, in uw ogen tot een van de risico’s ten aanzien van laserontharen in het algemeen?
Antwoord vraag 5: Ondanks dat laserontharing een bewezen veilige techniek is voor het verwijderen van overmatige beharing kan in uitzonderlijke gevallen blaarvorming en/of pigmentatie als complicatie optreden als gevolg van een laser ontharingsbehandeling.
Vraag 6
Antwoord vraag 6: De informatie in de algemene voorwaarden en verklaring GentleLase is juist en zorgvuldig.
(...)”
3.16
In opdracht van [geïntimeerde] heeft [D] , algemeen-, vaat- en thoraxchirurg, een onderzoek verricht teneinde de door de kantonrechter in het proces-verbaal van 13 augustus 2019 gestelde vragen te beantwoorden. Bij brief van 23 augustus 2019 bericht hij onder meer:
“Hij wenst antwoord van een (huid)arts op de vraag of het beeld dat te zien is op de foto’s van september 2018 en de huidige toestand van beide onderbenen van mevrouw [geïntimeerde] een normaal gevolg kan zijn van een laserbehandeling met de GentleLASEpro.
Mijn reactie op deze vraag is dat de afwijkingen die op de foto’s van september 2018 te zien zijn natuurlijk nooit het gevolg mogen zijn van een cosmetische behandeling, als dit een te verwachten complicatie is, dan is het een inacceptabele behandelings- techniek. Na raadpleging van het internet met betrekking tot GentleLASEpro techniek is mijn conclusie ook dat een dergelijke complicatie niet wordt vermeld bij deze behandeling.
De kantonrechter wenst voorts een antwoord op de vraag of de behandelaars van Change Laserclinic mogelijk niet gehandeld hebben zoals van een redelijk bekwaam handelend vakgenoot te verwachten is, met andere woorden of sprake is van ondeugdelijk presteren c.q. een beroepsfout.
Op deze vraag valt enerzijds moeilijk een antwoord te geven omdat de betreffende beroepsgroep geen protocollen heeft omtrent hoe een laserbehandeling bij ontharing moet plaatsvinden en welke voorzorgen dan in acht moeten worden genomen. Bij navraag bestaat er geen beroepsgroep van behandelaars die ontharen middels lasertechniek toepassen en derhalve bestaan er ook geen protocollen, uitgegeven door een dergelijke beroepsgroep. Anderzijds is het duidelijk dat het resultaat, zoals blijkt uit de foto’s van september 2018 niet het gevolg behoren te zijn van een adequaat uitgevoerde laserbehandeling voor ontharing.
(…) De belangenbehartiger mevrouw [E] heeft na overleg bewust gekozen om een chirurg te raadplegen in plaats van een huidarts om de volgende redenen. Hoewel dit wellicht wat onlogisch klinkt is een huidarts, in ieder geval in Nederland, niet betrokken bij de behandeling van brandwonden. Brandwonden worden in Nederland door chirurgen dan wel plastisch chirurgen behandeld. Ik hoop derhalve dat de kantonrechter kan billijken dat mevrouw [E] gekozen heeft voor raadpleging van een chirurg in plaats van een huidarts.
Concluderend is het volgens mij zeer aannemelijk dat tijdens de laserbehandeling in september 2018 iets in de behandeling niet goed gegaan is, dit heeft volgens mij aanleiding gegeven tot het ontstaan van 1e graads c.q. oppervlakkige 2e graads verbranding van de onderbenen, maar dat is niet aan een protocol te toetsen. Het is m.i. echter wel duidelijk dat dergelijke verbrandingen niet behoren te ontstaan door een cosmetische behandeling.”
3.17
Na opdracht van Change heeft medisch adviseur [medisch adviseur] op 9 november 2020 als volgt gerapporteerd:
“OVERIGE RELEVANTE INFORMATIE
(…)
Uit mei 2006 is er de “Candela GentlelASE Clinical Companion”, wat de richtlijn is voor het gebruik van deze laser die verzekerde heeft gebruikt bij de behandeling.
(…)
Bij de te verwachten reactie van laserontharing worden genoemd vochtophoping (oedeem), roodheid (erytheem) en jeukende huiduitslag (urticaria). Bij ongewenste reacties staan verbranding, blaarvorming, korstvorming, hypo- en hyperpigmentatie, bloedingen in de huid (purpura), activatie van Herpes en in zeldzame gevallen littekenvorming genoemd.
Bij de behandeling zelf (paragraaf 6.2) worden uitgebreid adviezen besproken rond voorbehandeling. Voor tijdens de behandeling wordt een overlap van 20-30% ofwel als “olympische ringen”, beschreven. Bij nabehandeling wordt ingegaan op koelkompressen, het gedurende twee weken geen haren trekken of waxen en geen onbeschermde zonexpositie. Roodheid kan enkele uren tot enkele dagen aanhouden. Bij zwelling en jeuk worden mogelijkheden voor aanvullende behandeling benoemd. Ook contra-indicaties voor de behandeling worden aangegeven. Het documenteren van de instellingen van de laser bij elke behandeling wordt sterk aanbevolen (…).
(…)
BESCHOUWING EN ADVIES
(...)
Er bestaan inmiddels vele verschillende laserbehandelingen voor ontharing, die allen wereldwijd veel worden toegepast. Het doel van de behandeling is om de haarzakjes te vernietigen, meestal middels verhitting. De verschillende lasers kennen verschillen in grootte van de lichtbundel en in de golflengte van het licht. (…)
De in dit dossier gebruikte GentleLease is een laser die één lichtstraal met één golflengte van 755 nm uitzendt. Het is een zogenaamde ‘alexandriet-laser’. Het is de enige laser met een geïntegreerd koelsysteem. Iedere laserpuls wordt direct gevolgd door een koelspray en daardoor kunnen ook impulsen met hogere energie (weergegeven in Joule per cm²) pijnloos worden uitgevoerd. Hierdoor zou het effect van de laserontharing verbeteren. Deze laser is geschikt voor de lichtere huidtypen (één tot en met vier).
(…)
U verzoekt mij de volgende vragen te beantwoorden.
1. Behoren de bij de wederpartij opgetreden klachten (zeer lichte brandwonden) tot bekende complicaties bij dergelijke laserbehandelingen?
Wat ik vind op internet zijn al deze behandelingen in principe veilig, maar is er altijd een klein risico op brandwonden of andere complicaties.
(…)
2. Zijn de klachten wel zo ernstig als de wederpartij stelt (eerstegraads of tweedegraads brandwonden)? Kan er sprake zijn geweest van (ernstige) pijnklachten?
De foto’s van 18 september 2018 zijn van slechte kwaliteit en daardoor lastig te beoordelen. Voor zover te beoordelen is op een groot deel van de foto’s roodheid en verhevenheid zichtbaar, waarbij ik geen duidelijke blaarvorming kan onderscheiden. Op andere foto’s is wel blaarvorming zichtbaar, maar dan zie ik geen duidelijke roodheid of zwelling meer. Dat laatste komt meer overeen met het beeld dat de huisarts heeft beschreven op 17 september 2018.
De huisarts gaf aan dat het leek op tweedegraads brandwonden, maar gaf ook aan dat het er “mooi” uitzag en “nauwelijks litteken” te verwachten.
Het optreden van roodheid en zwelling na de behandeling lijkt dus gebruikelijk te zijn, kijkend naar de richtlijnen voor het gebruik van de laser. Roodheid kan daarbij uren tot dagen aanhouden. Blaarvorming wordt daarin beschreven als ongewenste reactie, maar kan voorkomen. (…) In geval van brandwonden met blaarvorming, zou het hier dan ‘hooguit’ gaan om oppervlakkige tweedegraadsbrandwonden.
Voor wat betreft pijnklachten tijdens de behandeling, zou ik verwachten dat wanneer die zo hevig waren als betrokkene in haar klacht beschrijft, ze dit zeer duidelijk moet hebben gemaakt bij de behandelaar. Die zou daarop de behandeling in principe hebben moeten stoppen.
Ten aanzien van pijnklachten na de behandeling, kan ik me vanuit medisch oogpunt voorstellen dat dergelijke reacties tijdelijke pijnklachten kunnen veroorzaken. Indien het daadwerkelijk om tweedegraads brandwonden gaat, zal dat zeker pijnlijk zijn geweest. Hoe hevig pijnklachten worden ervaren, is zeer persoonsafhankelijk.
3. Kunt u bijgaande foto’s beoordelen?
Zie voor de foto’s van 18 september 2018 mijn antwoord op vraag 2. Hier zou inderdaad sprake kunnen zijn van eerste- en oppervlakkige tweedegraads brandwonden. (…)