Uitspraken

[A] heeft aan zijn verzoek ten grondslag gelegd dat er gegronde redenen zijn voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken van Conversie Team en van Seinhuis en dat de toestand van die vennootschappen nodig maakt dat onmiddellijke voorzieningen worden getroffen. Als toelichting heeft hij – samengevat – het volgende naar voren gebracht:

1. Conversie Team ontkent nog altijd dat [A] aandeelhouder is en negeert zijn rechten als aandeelhouder, in weerwil van het vonnis van 25 maart 2021. Zo heeft zij het verzoek van [A] een aandeelhoudersvergadering bijeen te roepen afgewezen omdat [A] geen aandeelhouder zou zijn.

2. Tilko en Jekerveld hebben met de statutenwijziging en de emissie van nieuwe aandelen in Seinhuis op 16 april 2021 het lucratieve deel van het belangrijkste vermogensbestanddeel van Conversie Team – een 100% belang in Seinhuis – zonder compensatie en zonder deugdelijke waardering overgeheveld naar zichzelf. Zij hebben daarmee de belangen van Conversie Team grovelijk veronachtzaamd ten gunste van zichzelf. Ook het feit dat [A] tot 30 september 2022 over dit besluit nooit is geïnformeerd, vormt een gegronde reden.

3. Ook overigens schiet de informatieverstrekking aan [A] tekort.

4. Door de dividenduitkering in 2018, vijf dagen nadat hij om levering van de aandelen had verzocht, is [A] benadeeld. Hij was op grond van de afspraken tussen partijen gerechtigd tot zijn deel van die uitkering, maar daaraan zijn het bestuur en de overige aandeelhouders voorbijgegaan.

5. De door de algemene vergadering van 26 maart 2018 gegeven goedkeuring voor de aandelenoverdracht aan Jekerveld en de statutenwijziging van 23 april 2018 waren alleen gericht op het beperken van de positie van [A] .

6. De vaststelling van de jaarrekening 2020 door de algemene vergadering op 11 mei 2022 is buiten [A] om gegaan. Alle aandeelhoudersbesluiten genomen na 28 april 2021 zijn nietig omdat [A] daarbij telkens ten onrechte niet betrokken is.

7. De verhoudingen binnen de algemene vergadering van Conversie Team zijn ernstig verstoord met als gevolg dat dit orgaan geen geldige besluiten kan nemen.

[A] verzoekt de Ondernemingskamer met een beroep op artikel 21 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) gevolgen te verbinden aan de onjuiste en misleidende stellingen die Conversie Team c.s. in het verweerschrift hebben ingenomen.

Conversie Team c.s. hebben gemotiveerd verweer gevoerd. De Ondernemingskamer zal hieronder waar nodig op dit verweer ingaan.

Ondanks het feit dat Conversie Team c.s. in het petitum van hun verweerschrift noch in hun nadere verweerschrift van 4 november 2022 concluderen tot niet-ontvankelijkheid van [A] , wijden zij wel een aantal pagina’s van hun verweerschrift aan de vraag of [A] al dan niet aandeelhouder van Conversie Team is geworden en uit dien hoofde al dan niet een enquêteverzoek kan doen. Ter zitting hebben zij wel geconcludeerd tot niet-ontvankelijkheid. De Ondernemingskamer overweegt over de ontvankelijkheid van [A] als volgt. Tilko is bij vonnis van 25 maart 2021 veroordeeld 30% van de aandelen in het geplaatste kapitaal van Conversie Team binnen een week na betekening van dat vonnis aan [A] te leveren. Bij dat vonnis is tevens bepaald dat als Tilko niet voldoet aan die veroordeling, het vonnis op de voet van artikel 3:300 BW in de plaats treedt van de voor levering benodigde akte. Het vonnis is op 22 april 2021 betekend en Tilko is, ondanks daartoe uitgenodigd te zijn, niet verschenen bij de notaris voor de overdracht van de aandelen, met als gevolg dat de leveringsakte niet kon worden verleden. In het kader van deze procedure heeft bij die stand van zaken als uitgangspunt te gelden dat de aandelen een week nadien aan [A] zijn geleverd, waarbij het vonnis van 25 maart 2021 in de plaats is getreden van de voor levering benodigde notariële akte en dat [A] per die datum aandeelhouder van Conversie Team is geworden. Hij kan daarom worden ontvangen in zijn enquêteverzoek. Uit het hierna volgende zal blijken dat de bezwaren van [A] niet puur vermogensrechtelijke geschillen betreffen; ook dat ontvankelijkheidsverweer wordt daarom verworpen.

Verder voeren Conversie Team c.s. aan dat [A] niet-ontvankelijk is omdat hij de vennootschappen geen redelijke termijn heeft geboden te reageren op zijn bezwarenbrief. Ook dit verweer wordt verworpen. De bezwarenbrief dateert van 2 mei 2022. Het verzoekschrift is op 14 juni 2022 ingediend. De tussenliggende termijn is ruimschoots voldoende. Dat partijen in die periode nogmaals hebben getracht een minnelijke oplossing te bereiken, doet daaraan niet af. De bezwaren van [A] tegen het beleid en de gang van zaken van Conversie Team en Seinhuis waren genoegzaam bekend en de vennootschappen hebben voldoende tijd gehad die bezwaren te onderzoeken en zo nodig naar aanleiding daarvan maatregelen te nemen. Conversie Team c.s. hebben niet aangevoerd dat indien zij meer tijd hadden gehad te reageren op de bezwaren, zij daaraan – al dan niet op onderdelen – tegemoet waren gekomen. Uit het feit dat zij zich in hun verweer nog altijd op het standpunt stellen dat [A] geen aandeelhouder is, blijkt dat een nog langere periode tussen de bezwarenbrief en het verzoekschrift geen verschil zou hebben gemaakt.

Ter zitting is gedebatteerd over de vraag of [D] , pandhouder van de aandelen die [A] in Conversie Team houdt – waarbij het stem- en vergaderrecht niet mee is overgedragen – als belanghebbende moet worden aangemerkt. In artikel 282 lid 1 Rv is niet in het algemeen aangegeven wie tot de belanghebbenden in de zin van deze bepaling zijn te rekenen; dit moet worden afgeleid uit de aard van de procedure en de daarmee verband houdende wetsbepalingen. Bij de beantwoording van de vraag of iemand belanghebbende is, speelt volgens vaste jurisprudentie een rol in hoeverre deze door de uitkomst van de procedure zodanig in een eigen belang kan worden getroffen dat deze daarin behoort te mogen opkomen ter bescherming van dat belang of in hoeverre deze anderszins zo nauw betrokken is of is geweest bij het onderwerp dat in de procedure wordt behandeld, dat daarin een belang is gelegen om in de procedure te verschijnen. Dat laatste is hier niet aan de orde: pandhouder [D] heeft daarbij geen enkele betrokkenheid gehad. In het kader van eerstgenoemd aspect heeft zij ter zitting aangevoerd dat haar belangen parallel lopen met die van pandgever [A] en dat zij zelf geen andere inhoudelijke punten heeft dan hetgeen [A] als verzoeker in deze procedure naar voren heeft gebracht. Naar het oordeel van de Ondernemingskamer is zodoende onvoldoende gebleken dat [D] , als pandhouder zonder stem- of vergaderrecht, een zodanig eigen belang heeft dat zij in deze procedure naast [A] zelf ook als belanghebbende moet worden aangemerkt.

De Ondernemingskamer is van oordeel dat er gegronde redenen zijn om te twijfelen aan juist beleid en een juiste gang van zaken van Conversie Team en Seinhuis, die een onderzoek daarnaar rechtvaardigen. Dat volgt uit wat hierna in 3.7 tot en met 3.13 wordt overwogen.

De manier waarop Conversie Team sinds het vonnis van 25 maart 2021 omgaat met [A] levert een gegronde reden op te twijfelen aan een juiste gang van zaken. Het bestuur houdt – ook in deze procedure – vol dat [A] geen aandeelhouder is en is om die reden niet ingegaan op zijn verzoek een aandeelhoudersvergadering bijeen te roepen (2.16). Ook informatieverzoeken van [A] worden niet voldoende gehonoreerd. Gelet op hetgeen hiervoor onder 3.3 is overwogen, neemt de Ondernemingskamer tot uitgangspunt dat het vonnis van 25 maart 2021 in de plaats is getreden van de voor levering benodigde notariële akte en dat [A] 30% van de aandelen in Conversie Team houdt. Bij die stand van zaken is irrelevant of partijen wellicht bedoeld hadden – zoals Conversie Team c.s. aanvoeren – dat [A] alleen zou delen in het project Merweplein en of hij al dan niet iets heeft gedaan voor het project Randstad. Ook de discussie die na het vonnis van 25 maart 2021 is gevolgd over de in de leveringsakte op te nemen “gebruikelijke voorwaarden” maakt niet dat de huidige positie van [A] onduidelijk is. Zijn aandeelhoudersrechten, waaronder het recht op informatie, worden momenteel, althans in elk geval tot en met 1 september 2022, onvoldoende gerespecteerd. Dit blijkt ook uit de manier waarop de algemene vergadering van Conversie Team de jaarrekening 2020 heeft vastgesteld (3.1 f): [A] is niet uitgenodigd voor de vergadering en is niet in de gelegenheid gesteld daarover mee te stemmen. Conversie Team c.s. hebben zich ook in dat kader ten onrechte op het standpunt gesteld dat [A] nog steeds geen aandeelhouder is en dat dat besluit om die reden niet gebrekkig was.

Ten aanzien van het bezwaar van [A] verwoord onder 3.1 b) geldt het volgende. Terecht wijst [A] erop dat partijen verplicht zijn de voor de beslissing van belang zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren (artikel 21 Rv) en dat Conversie Team c.s. dat gebod in hun verweerschrift en ter zitting niet hebben nageleefd. Terwijl [A] in zijn verzoekschrift het vermoeden uitte dat het project Randstad buiten het Conversie Team concern zou worden gebracht, ontkenden Conversie Team c.s. dat – in strijd met de waarheid – in hun verweerschrift, noemden zij het een verzinsel van [A] “om Conversie Team c.s. in een kwaad daglicht te stellen”, spraken zij van “geveinsde achterdocht en wantrouwen” en achtten zij het “ronduit kwalijk” dat hiervoor het enquêterecht werd misbruikt. Ter zitting werd door [C] en [B] desgevraagd uitdrukkelijk ontkend dat het voornemen bestond (de opbrengsten van) het project Randstad buiten Conversie Team te brengen. Zij hebben daarbij verzwegen dat Conversie Team al sinds de emissie van 16 april 2021 niet langer enig aandeelhouder van Seinhuis was en dat de aandelen die zij nog hield waren verworden tot soortaandelen A, slechts rechtgevend op dividend uit een deel van de activiteiten van Seinhuis – volgens [A] het uiteindelijk minst renderende deel. De Ondernemingskamer is van oordeel dat dit al in het verweerschrift aangevoerd had kunnen en moeten worden opdat het debat daarover ter zitting had kunnen worden gevoerd. Ten onrechte hebben Conversie Team c.s. dat nagelaten. In plaats daarvan hebben zij hoog van de toren geblazen met hun verzoek [A] in de werkelijke proceskosten te veroordelen wegens misbruik van recht. Dat verzoek hebben zij bij nader verweerschrift herhaald. De Ondernemingskamer zal dat verzoek niet toewijzen, omdat niet is gebleken van misbruik van recht; integendeel, de in het verzoekschrift geuite vrees van [A] is feitelijk, zoals hierna wordt overwogen, terecht gebleken.

De Ondernemingskamer stelt in het licht van het voorgaande vast dat Conversie Team c.s. in strijd met het bepaalde in artikel 21 Rv heeft nagelaten alle voor de te nemen beslissing van belang zijnde feiten volledig en naar waarheid aan te voeren. De Ondernemingskamer zal daaraan de gevolgtrekking verbinden dat Conversie Team c.s. daarmee bewust hebben geprobeerd het debat ter zitting te vertroebelen en hun eigen handelen te maskeren. Ook hebben zij daarmee een extra schriftelijke uitwisseling van standpunten noodzakelijk gemaakt. De Ondernemingskamer zal om die reden aan Conversie Team c.s. hoofdelijk een hogere proceskostenveroordeling opleggen dan gebruikelijk.

De Ondernemingskamer stelt vast dat Tilko en Jekerveld als bestuurders van Conversie Team en indirect bestuurders van Seinhuis met de statutenwijziging en de emissie van nieuwe aandelen in Seinhuis op 16 april 2021 een deel van het belangrijkste vermogensbestanddeel van Conversie Team – het 100% belang in Seinhuis – naar eigen zeggen zonder compensatie en zonder deugdelijke waardering (2.20), feitelijk hebben overgeheveld naar zichzelf. [B] en [C] hadden daarbij, als bestuurders en aandeelhouders van Tilko en Jekerveld, een persoonlijk belang dat tegengesteld was aan dat van Conversie Team. Hoe de belangen van Conversie Team en haar aandeelhouders bij de emissie gewogen zijn, is niet duidelijk. Terecht klaagt [A] daarover; deze gang van zaken vormt een gegronde reden te twijfelen aan een juist beleid van Conversie Team (in haar hoedanigheid van destijds enig aandeelhouder van Seinhuis) en van Seinhuis.

Ten aanzien van Seinhuis geldt dat haar bestuurder Conversie Team de emissie zonder deugdelijke waardering heeft voorbereid en dat haar indirecte bestuurders Tilko en Jekerveld daarbij een eigen belang hadden en profiteerden van de emissie, ten koste van Conversie Team, de vennootschap die ten tijde van de emissie was veroordeeld mee te werken aan de levering van aandelen van Tilko aan [A] . De stelling van Conversie Team c.s. dat het zonneklaar is dat [A] enkel recht had op 30% van de opbrengsten uit project Merweplein – wat daar verder ook van zij – rechtvaardigt niet dat een belangrijk vermogensbestanddeel dat aanvankelijk volledig was ondergebracht in Conversie Team tegen een symbolisch bedrag wordt overgeheveld naar de beide andere aandeelhouders.

[A] is ontvankelijk in zijn verzoek een concernenquête te gelasten bij Conversie Team en Seinhuis. Conversie Team en Seinhuis waren voorafgaand aan de emissie in een groep in de zin van art. 2:24b BW met elkaar verbonden, waarbij Conversie Team het beleid en de gang van zaken van Seinhuis ten aanzien van de onderwerpen die aan het enquêteverzoek ten grondslag zijn gelegd, waaronder de emissie, mede heeft bepaald.

Ook het feit dat [A] sinds zijn aandeelhouderschap tot 30 september 2022 over de daaraan voorafgaande besluiten van 9 juni 2020 (2.10) en over de uitvoering daarvan op 16 april 2021 – toen het vonnis van 25 maart 2021 al was gewezen – nooit is geïnformeerd, vormt een gegronde reden voor twijfel aan een juist beleid en een juiste gang van zaken. Dat die besluiten wellicht onbedoeld pas bijna een jaar na goedkeuring door de algemene vergadering zijn geëffectueerd, doet daaraan niet af. Het beroep van Conversie Team c.s. op de belangenafweging, gebaseerd op de stelling dat een onderzoek zinloos is omdat alles al in de procedure bij het gerechtshof Den Haag voorligt, wordt bij deze stand van zaken eveneens afgewezen, alleen al omdat de gang van zaken rondom de emissie en de statutenwijziging geen deel uitmaken van die procedure.

De dividenduitkering in 2018 (3.1 d) vormt naar het oordeel van de Ondernemingskamer in dit geval geen gegronde reden. [A] was destijds geen aandeelhouder van Conversie Team. Het vermogensrechtelijke debat over de vraag of hij desondanks recht heeft op een deel van dat dividend, wordt gevoerd in de procedure bij het gerechtshof Den Haag. Ook de goedkeuring door de algemene vergadering van Conversie Team van 26 maart 2018 tot aandelenoverdracht en de statutenwijziging (3.1 e) leveren geen zelfstandige gegronde reden op en dragen evenmin bij aan het oordeel dat getwijfeld moet worden aan het beleid van Conversie Team. Ook toen was [A] nog geen aandeelhouder en zijn positie is ten gevolge van die aandelenoverdracht niet noemenswaardig anders geworden, uitgaande van zijn veronderstelling dat Tilko en Jekerveld samen één front vormen. De wijzigingen in de statuten zijn evenmin van dien aard dat zij de suggestie van [A] ondersteunen dat die zijn gericht op marginalisering van zijn (toen toekomstige) zeggenschap.

Verstoorde verhoudingen tussen [A] enerzijds en [B] en [C] anderzijds (3.1 g) vormen evenmin een gegronde reden. Er is namelijk geen sprake van een impasse in de algemene vergadering van Conversie Team. Besluiten kunnen rechtsgeldig worden genomen, tenminste wanneer [A] wordt uitgenodigd voor aandeelhoudersvergaderingen.

De Ondernemingskamer is van oordeel dat de toestand van Conversie Team en Seinhuis, zoals die blijkt uit 3.7 tot en met 3.13 het nodig maakt de navolgende onmiddellijke voorzieningen te treffen. Zij zal Tilko en Jekerveld schorsen als bestuurder van Conversie Team en in hun plaats een nader aan te wijzen persoon tot bestuurder benoemen, die bevoegd is om Conversie Team zelfstandig te vertegenwoordigen. Deze bestuurder zal zich bij de uitoefening van zijn/haar bestuurstaak naar eigen inzicht kunnen doen bijstaan door Tilko of Jekerveld op door hem/haar te bepalen, nader te stellen voorwaarden. De Ondernemingskamer ziet ook aanleiding om de aandelen in Conversie Team en de aandelen B in Seinhuis met uitzondering van één aandeel van ieder van de aandeelhouders ten titel van beheer over te dragen aan een door haar te benoemen beheerder. De Ondernemingskamer zal de kosten van het onderzoek en de te benoemen bestuurder en beheerder voor rekening brengen van Conversie Team en Seinhuis.

Voor het treffen van andere onmiddellijke voorzieningen ziet de Ondernemingskamer voorlopig geen aanleiding. De te benoemen bestuurder mag het ook tot zijn/haar taak rekenen te bezien of een minnelijke regeling tussen partijen kan worden bereikt.

De Ondernemingskamer zal de aanwijzing van een onderzoeker voorlopig aanhouden om te bezien of al door de te treffen onmiddellijke voorzieningen een oplossing van het geschil kan worden bereikt. Ieder van partijen of de door de Ondernemingskamer benoemde bestuurder of beheerder kan op elk moment de Ondernemingskamer verzoeken de onderzoeker aan te wijzen. De Ondernemingskamer zal het bedrag dat het onderzoek maximaal mag kosten niet meteen vaststellen. In het geval het komt tot aanwijzing van een onderzoeker, zal de Ondernemingskamer de onderzoeker vragen om binnen zes weken een plan van aanpak en een begroting van de kosten van het onderzoek te maken en deze aan de Ondernemingskamer toe te sturen. De Ondernemingskamer zal partijen in de gelegenheid stellen zich uit te laten over die begroting en vervolgens het onderzoeksbudget vaststellen.

De Ondernemingskamer zal Conversie Team c.s. als de overwegend in het ongelijk gestelde partij veroordelen in de kosten van de procedure. Deze kosten worden hoger begroot dan gebruikelijk, gelet op wat in 3.9 is overwogen.