Uitspraken

De kamer heeft in de bestreden beslissing de klacht van klaagsters tegen de notaris op klachtonderdeel 1 ongegrond verklaard. Klachtonderdeel 2 is wél gegrond verklaard. Aan de notaris is de maatregel van berisping opgelegd. De notaris is daarnaast veroordeeld in de kosten.

Tegen de formulering van de klachtonderdelen door de kamer zijn door klaagsters geen bezwaren gericht.

Klaagsters verwijten de notaris dat hij disfunctioneert in zijn hoedanigheid van notaris en als werkgever. De notaris handelt, aldus klaagsters, veelal niet in het belang van zijn cliënten. Hij maakt geen of te summiere aantekeningen van zijn besprekingen, concepten worden niet of niet tijdig genoeg verstuurd en hij gaat onzorgvuldig om met de dossiers waardoor deze zoek raken.

Klaagsters brengen verder naar voren dat de notaris binnen kantoor een gedrag van machtsmisbruik laat zien. Er is sprake van een (te) hoge werkdruk binnen kantoor. De notaris meet zich, aldus klaagsters, een misplaatst superieure houding aan ten opzichte van zijn kantoormedewerkers. Dit uit zich, onder meer, in verbale uitspattingen en grensoverschrijdend gedrag (zie onder 4.2. sub iii) jegens een (aantal van) zijn medewerkers. Zijn gedrag heeft geleid tot grote frustraties en stress bij de medewerkers. Dit heeft geleid tot een leegloop van medewerkers.

In hoger beroep hebben klaagsters de notaris daarnaast een groot aantal nieuwe verwijten gemaakt, hiervoor opgesomd onder 4.2. i, ii, iv, v, vi en vii.

De notaris werpt primair een ontvankelijkheidsverweer op. Het ontbreekt klaagsters bij dit eerste klachtonderdeel aan enig redelijk belang als bedoeld in artikel 99 lid 1 van de Wet op het notarisambt (hierna: Wna). Hoewel uit de wetsgeschiedenis blijkt dat het begrip “enig redelijk belang” ruim moet worden uitgelegd, is dit begrip niet zo ruim dat iedere notaris in het belang van een goede praktijkvoering of in het algemeen belang een klacht kan indienen. Deze klachten zijn voorbehouden aan de KNB en het BFT, aldus de notaris. Als het gaat om de nieuwe verwijten genoemd onder 5.5. voert de notaris aan dat het hier gaat om in hoger beroep voor het eerst opgeworpen klachten zodat klaagsters ter zake daarvan ook om die reden niet-ontvankelijk zijn.

Ingevolge het bepaalde in artikel 99 lid 1 Wna kan een ieder die daarbij enig redelijk belang heeft een klacht tegen een notaris indienen. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat het begrip “enig redelijk belang” ruim moet worden uitgelegd. Ten aanzien van de onder 5.3. genoemde gedragingen is het hof van oordeel dat klaagsters voldoende aannemelijk hebben gemaakt dat zij een redelijk belang hebben om daarover een klacht in te dienen. De gestelde gedragingen kunnen schade opleveren voor de inhoudelijke kwaliteit van de te behandelen dossiers zonder dat cliënten hier weet van hebben. Dit kan zijn weerslag hebben op de goede beroepsuitoefening binnen het kantoor waar klaagsters deel uitmaken van de maatschap. Klaagsters zijn ook persoonlijk betrokken bij de verweten gedragingen genoemd onder 5.4 zodat ook op dit punt het door de notaris opgeworpen ontvankelijkheidsverweer moet worden verworpen.

Het hof stelt vast dat de verwijten richting de persoon van de notaris enerzijds bestaan uit verwijten met een externe component (genoemd onder 5.3) en anderzijds verwijten die de interne kantoororganisatie en cultuur raken (genoemd onder 5.4).

Ten aanzien van de onderbouwing van de verwijten genoemd onder 5.3 hebben klaagsters in eerste aanleg verwezen naar verschillende verklaringen afkomstig van (oud)medewerkers. Naar het oordeel van de kamer hebben klaagsters deze verwijten – de notaris maakt geen of te summiere aantekeningen van zijn besprekingen, concepten worden niet of niet tijdig genoeg verstuurd en hij gaat onzorgvuldig om met de dossiers waardoor deze zoek raken- onvoldoende concreet gemaakt. De notaris heeft de aantijgingen gemotiveerd betwist en hij heeft daarbij aangevoerd dat er afgelopen jaren diverse audits zijn uitgevoerd waarbij dit punt niet nader aan de orde is gekomen. De kamer is daarom van oordeel dat klaagsters hun klacht op dit punt onvoldoende hebben onderbouwd. In hoger beroep hebben klaagsters (delen van) een aantal dossiers overgelegd, maar het hof is van oordeel dat hun stellingen op dit punt onvoldoende geconcretiseerd blijven, wat de notaris in zijn verdediging belemmert. Dat in dossiers aantekeningen ontbreken, summier of moeilijk leesbaar zijn, moge zo zijn maar dat is onvoldoende voor het oordeel dat de notaris tuchtrechtelijk verwijtbaar heeft gehandeld. Daarbij geldt dat de overgelegde dossiers voor een deel van langer dan drie jaar geleden dateren zodat vanwege de vervaltermijn van artikel 99 lid 21 Wna de mogelijk in verband daarmee te maken tuchtrechtelijke verwijten niet-ontvankelijk zijn.

Ter onderbouwing van hun klacht hebben klaagsters, onder meer, het volgende naar voren gebracht. De notaris heeft in verschillende adviesdossiers, die toegankelijk zijn voor alle medewerkers, een overeenkomst tot het verlenen van seksuele diensten tegen betaling en twee seksueel getinte sinterklaasgedichten voor zijn maîtresse(s) opgeslagen. Op enig moment zijn kantoormedewerkers op deze documenten gestuit. Voornoemde stukken lijken te suggereren dat er (seksuele) ontmoetingen op kantoor hebben plaatsgevonden. Medewerkers van het kantoor werden voorts geconfronteerd met het feit dat de notaris onder kantoortijd regelmatig sekswebsites bezocht. De notaris liet ten slotte meermaals kantoorafspraken verplaatsen voor afspraken met zijn maîtresse tijdens kantoortijd.

De notaris heeft de onder 5.11 genoemde verwijten grotendeels erkend. De onder 5.11 genoemde documenten stonden echter niet in werkdossiers maar in privédossiers. De notaris had erop mogen vertrouwen dat de betreffende kantoormedewerkers zich geen toegang zouden verschaffen tot deze dossiers. Het was daarom volgens de notaris niet te voorzien dat deze dossiers door zijn medewerkers zouden worden ingezien. Ter terechtzitting in hoger beroep brengt de notaris naar voren dat hij ervan uitgaat dat het hof, evenals de kamer, klachtonderdeel 2 gegrond verklaart. De notaris heeft begrip voor deze beslissing. De notaris heeft lering getrokken uit de klacht; van enige kans op recidive is geen sprake. De notaris stelt ten slotte dat hij door de media-aandacht, die volgens de notaris door klaagsters op gang is gebracht, ook al is gestraft. Deze media-aandacht heeft voor de notaris en zijn omgeving een enorme impact gehad.

De kamer heeft geoordeeld dat klachtonderdeel 2 terecht is voorgesteld. Hiertoe heeft de kamer, samengevat, het volgende overwogen. Vooropgesteld wordt dat de verweten gedragingen in beginsel privéaangelegenheden zijn waarvoor de notaris zich in beginsel niet tuchtrechtelijk hoeft te verantwoorden. Dit is slechts anders indien dit handelen voldoende verband houdt met zijn hoedanigheid van notaris en dat handelen een notaris niet betaamt. In dit geval, waarbij de seksuele gedragingen en uitingen van de notaris deels onder kantoortijd hebben plaatsgevonden, houdt de handelwijze van de notaris voldoende verband met zijn hoedanigheid van notaris. Op een ontoelaatbare manier heeft de notaris zijn seksuele privéaangelegenheden vermengd met de uitoefening van het notarisambt. Dit past niet bij het gedrag van een zorgvuldig handelend notaris. De notaris heeft met zijn handelwijze binnen het kantoor de eer en het aanzien van en het vertrouwen in het notariaat geschaad. Het hof onderschrijft dit oordeel van de kamer en neemt dit over. In hoger beroep zijn geen argumenten naar voren gebracht die tot een ander oordeel moeten leiden.

Uit het voorgaande volgt dat de klacht gedeeltelijk gegrond is. Het hof is van oordeel dat de notaris door zijn hiervoor geschetste handelwijze de eer en het aanzien van het ambt ernstig heeft geschaad. Dit raakt aan het vertrouwen in de beroepsgroep. Van zijn handelwijze valt de notaris een tuchtrechtelijk verwijt te maken. De aard en de ernst daarvan rechtvaardigt op zichzelf de maatregel van schorsing van enige duur. Toch zal het hof die maatregel in dit geval niet opleggen omdat de volgende omstandigheden tot een mildere maatregel aanleiding geven. Ter zitting in hoger beroep heeft de notaris erkend dat de in klachtonderdeel 2 genoemde verwijten terecht zijn voorgesteld. Hij heeft maatregelen getroffen om herhaling te voorkomen. Het hof verwacht dat de ontoelaatbare vermenging van zijn privégedragingen met de uitoefening van het notarisambt waarvan hier sprake is geweest niet meer zal voorkomen. Verder houdt het hof rekening met het feit dat de media-aandacht waarin de notaris met naam en toenaam is genoemd een enorme impact op zijn persoon en zijn nabije omgeving moet hebben gehad. In deze omstandigheden ziet het hof aanleiding niet de maatregel van schorsing op te leggen maar, evenals de kamer, te volstaan met de maatregel van berisping. De beslissing van de kamer zal worden bevestigd.

Omdat het hof de klacht gedeeltelijk gegrond verklaart, dient de notaris het door klaagsters betaalde griffierecht in hoger beroep van € 50,- aan hen te vergoeden. Hij dient het griffierecht in hoger beroep binnen vier weken na deze uitspraak aan klaagsters te voldoen. Klaagsters geven hiervoor een rekeningnummer op aan de notaris.

Per 1 januari 2021 is de Richtlijn kostenveroordeling notaris- en gerechtsdeurwaarderskamer Gerechtshof Amsterdam 2021 (Staatscourant 2020, nr. 67513) in werking getreden. Het hof hanteert bij de toepassing van de richtlijn de ‘Uitgangspunten proceskostenveroordeling in hoger beroep’ (te raadplegen op de website van dit hof). Nu het hoger beroep van klaagsters leidt tot oplegging van dezelfde maatregel, ziet het hof – overeenkomstig de uitgangspunten – af van een kostenveroordeling in hoger beroep; de door de kamer uitgesproken proceskostenveroordeling blijft in stand.