Uitspraken

[appellant] heeft een eenmanszaak, een klussenbedrijf. Hij heeft in 2018 een

arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten bij Aegon. Daarvoor heeft hij in februari

2018 een gezondheidsverklaring ingevuld en ondertekend. Vraag 3 van de

gezondheidsverklaring luidt als volgt:

“Heeft u een of meer van de volgende aandoeningen, ziekten, klachten en/of gebreken? Of heeft u

deze gehad? Kruis dan het hokje voor de letter aan.

A. Aandoening, ziekte of klachten van de hersenen of zenuwen. Zoals beroerte, TIA, CVA,

toevallen, epilepsie, spierziekte, oogzenuwontsteking, hoofdpijn, duizeligheid.

B. Aandoening, ziekte of klachten van psychische aard. Zoals depressie, schizofrenie,

Psychose, ADHD, overspannenheid, overwerktheid, angststoornis, Slapeloosheid,

hyperventilatie, burnout.

C. Aandoening, ziekte of klachten van hart en bloedvaten. Zoals hartinfarct, beklemming

of pijn op de borst, verhoogde bloeddruk, hartkloppingen, vernauwing of ontsteking van

bloedvaten, embolie.

D. Verhoogd cholesterol, suikerziekte, schildklierafwijking, jicht, stofwisselings- of

stapelingsziekten, hormoonafwijkingen.”

En op de volgende bladzijde, met in de kantlijn de opmerking:

“Let op!

Kruis ook ja aan als u:

“E. Aandoening, ziekte of klachten van longen of luchtwegen. Zoals astma, COPD,

kortademigheid, pleuritis, bronchitis, langdurig hoesten, embolie.

F. Aandoening. ziekte of klachten van slokdarm, maag, darmen, lever, galblaas,

alvleesklier.

G. Aandoening, ziekte of klachten van nieren, blaas, urinewegen, geslachtsorganen.

H. Vermoeidheidsklachten, slaapapneu-syndroom, soa (seksueel overdraagbare

aandoening), hiv-infectie, andere infectieziekten.

I. Goed- of kwaadaardige zwelling of tumor, kwaadaardige aandoening, kanker,

bloedziekte, bloedarmoede.

J. Aandoening, ziekte of klachten van spieren, ledematen of gewrichten (... ), reuma (acuut

of chronisch), (kinder)verlamming, bekkeninstabiliteit of fybromyalgie. Kromme rug,

rugklachten, rugpijn, spit, hernia, Ischias, nekklachten of KANS (dit heette RSI). U

moet dit ook aankruisen als u een botbreuk heeft gehad.

K. Aandoening, ziekte of klachten van huid, spataderen, open been, fistels, trombose.

L. Aandoeningen, ziekte of klachten van neus, keel, bijholten, strottenhoofd of stemband,

ogen of oren (bijvoorbeeld gehoorstoornis).

M. Aandoeningen, ziekten, klachten en/of gebreken die niet onder de categorieën hierboven

vallen.”

In de inleiding van de gezondheidsverklaring staat dat de medisch adviseur van

Aegon naar de antwoorden kijkt en haar adviseert of zij de verzekering wel of en onder

welke voorwaarden zij de verzekering kan accepteren. Daarbij staat ook:

Vul alle vragen goed in.

Dat is belangrijk. En dat bent u verplicht. Daarmee voorkomt u bijvoorbeeld dat (... )

AEGON geen uitkering geeft bij arbeidsongeschiktheid.

Noem al uw klachten. Ook als u denkt dat deze niet belangrijk zijn. Of als u niet bij een

dokter bent geweest.

“ (…)

Wat moet u vertellen?

Heeft u een bepaalde aandoening, ziekte, gebrek of klacht? Dan moet u dat altijd vertellen.

Ook als dit lang geleden was. Het kan belangrijk zijn voor uw aanvraag.

Heeft u steeds minder klachten?

Heeft u van een bepaalde aandoening, ziekte, gebrek of klacht steeds minder last? Dan

moet u dit ook vertellen, daar houdt onze medisch adviseur rekening mee.

Het is belangrijk dat u op alle vragen eerlijk en volledig antwoord geeft. Dat bent u

verplicht. Dat heet uw 'mededelingsplicht'. Daarmee voorkomt u dat

-u geen uitkering krijgt als u arbeidsongeschikt wordt:

-(…)

Verandert uw gezondheid?

U vult de gezondheidsverklaring in. En sluit uw verzekering af. Soms zit daar een paar weken tussen. Intussen kan uw gezondheid beter of slechter worden. U moet dit dan direct

doorgegeven aan AEGON. Dit is uw mededelingsplicht. Geeft u de verandering niet door?

Dan heeft dit misschien gevolgen. U leest meer hierover onder het kopje 'Wat moet u

vertellen?'.”

[appellant] kruiste bij vraag 3 alleen M aan, en in de bijlage vulde hij in dat het ging

om een liesbreuk in 2016.

De verzekering ging in op 1 mei 2018. Op 17 mei 2018 heeft [appellant] zich

ziekgemeld met lichamelijke en psychische klachten van overspannenheid. Bij behandeling

van zijn aanvraag om dekking te verlenen kwam naar voren dat [appellant] in voorgaande

jaren een paar keer bij de huisarts is geweest met vragen over zijn concentratieproblemen en

verwezen is naar een psycholoog. Volgens Aegon had [appellant] dit moeten melden in het

vragenformulier en heeft hij - door dat niet te doen - zijn mededelingsplicht geschonden.

In het huisartsenjournaal staat bij 17 mei 2018 vermeld1:

“S Voelt zich niet zo lekker, wil graag lab. Lijkt overwerkt, sinds vandaag huilbuien heeft jarenlang met veel plezier en enthousiasme in zijn eenmansbedrijfje gewerkt (keukens verbouwen), agenda zit overvol

E Overwerkt (….)”

En bij 13 juni 2018:

“(…) Client heeft altijd met een hoog energieniveau gewerkt (oa. 30clienten tegelijk bediend), is ws over een grens heengegaan, heeft welwat signalen gehad, maar was nog niet zo duidelijk. Nu is hij ertegenaan gelopen en voelt zich lamgeslagen (…)

E burnout, surmenage

(…)”

[appellant] heeft sinds 1 januari 2014 een eenmanszaak, een klussenbedrijf. Hij heeft in 2018 een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten bij Aegon. Met het oog daarop heeft hij in februari 2018 een aanvraagformulier2 en een gezondheidsverklaring ingevuld en ondertekend. De verzekering is ingegaan op 1 mei 2018. Op 17 mei 2018 heeft [appellant] zich ziekgemeld wegens overspannenheid/burnout. Bij de behandeling van zijn aanvraag om dekking te verlenen kwam naar voren dat [appellant] in voorgaande jaren een paar keer bij de huisarts was geweest met vragen over zijn concentratieproblemen en ook is verwezen naar een psycholoog. Volgens Aegon had [appellant] dit moeten melden in de gezondheidsverklaring en heeft hij, door dat niet te doen, zijn mededelingsplicht geschonden. Volgens Aegon is het verder niet goed voorstelbaar dat [appellant] in de periode tussen het invullen van de gezondheidsverklaring en het ingaan van de verzekering (hierna ook: de tussenperiode) geen klachten heeft gehad. Uit het onder 2.7 vermelde verslag van de huisarts blijkt volgens Aegon dat [appellant] signalen heeft gehad die duiden op overspannenheid.

Aegon stelt dat, als zij wel op de hoogte was geweest, dekking voor arbeidsongeschiktheid wegens psychische klachten zou zijn uitgesloten dan wel zou zijn geclausuleerd met de mogelijkheid van herbeoordeling.

[appellant] stelt echter dat er geen stoornis of gebrek is vastgesteld. Hij stelt zich op het standpunt dat hij de vragen in de gezondheidsverklaring zo mocht opvatten dat alleen klachten die (na onderzoek) hebben geleid tot een diagnose en/of een behandeling gemeld hadden moeten worden. Hij betwist verder dat hij in de tussenperiode signalen heeft gehad die hij toen had moeten melden aan Aegon.

Het invullen van de gezondheidsverklaring

Hokje B

Het hof is van oordeel dat het [appellant] niet kan worden aangerekend dat hij hokje B (“Aandoening, ziekte of klachten van psychische aard”) niet heeft aangekruist. Het hof baseert zijn oordeel op de volgende overwegingen.

Als uitgangspunt geldt dat [appellant] op grond van artikel 7:928 lid 1 BW gehouden was om vóór het sluiten van de verzekeringsovereenkomst aan Aegon alle feiten mee te delen die hij kende of behoorde te kennen en waarvan hij naar hij wist of behoorde te begrijpen de beslissing van Aegon of, en zo ja, op welke voorwaarden zij de verzekering zou willen sluiten, afhing of kon afhangen. Indien de verzekering, zoals hier, op de grondslag van een door de verzekeraar opgestelde vragenlijst kan de verzekeraar zich er niet op beroepen dat de vragen niet zijn beantwoord of feiten waarnaar niet was gevraagd, niet zijn medegedeeld, en evenmin dat een in algemene termen vervatte vraagonvolledig is beantwoord, tenzij is gehandeld met het opzet de verzekeraar te misleiden. Naar vaste rechtspraak geldt daarbij dat [appellant] de vragen in de vragenlijst heeft mogen opvatten overeenkomstig de zin die hij aan die vragen onder de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mocht toekennen.3Hierbij is de context van het totale aanvraagformulier van belang.4

Het hof is van oordeel dat [appellant] er terecht op wijst5 dat op pagina 2 van de gezondheidsverklaring (waarop de hokjes A tot en met D staan vermeld) er niet op wordt gewezen om ook “Ja” aan te kruisen als men bij een huisarts, hulpverlener of arts is geweest. Die opmerking/waarschuwing (Let op!) staat, anders dan Aegon in de conclusie van antwoord (randnummer 98) met de ingekopieerde passages suggereert, pas in de kantlijn op de volgende bladzijde. In de kantlijn naast de hokjes A tot en met D staat alleen de vraag/instructie: “Heeft u een of meer van de volgende aandoeningen, ziekten, klachten en/of gebreken? Of heeft u deze gehad? Kruis dan het hokje voor de letter aan”.

Onduidelijk is waarom aan de vraag/instructie in de kantlijn niet direct de opmerking/waarschuwing is toegevoegd dat men de hokjes ook moet aankruisen als men bij een huisarts, hulpverlener of arts is geweest. Door die laatste opmerking/waarschuwing pas in de kantlijn op de volgende pagina, pagina 3, te plaatsen kan op zijn minst de indruk zijn gewekt dat de hokjes A tot en met D, alleen aangekruist hoefden te worden als er sprake was of is geweest van een reële/daadwerkelijke aandoening, ziekte, klacht en/of gebrek.

Doorgaans zal men een formulier met meerdere pagina’s immers van voor naar achter invullen. Om die reden zal een aspirant-verzekerde pagina 2 in overeenstemming met de daar gegeven instructie beginnen in te vullen. Vervolgens zal deze dan pas bij het invullen van pagina 3 de opmerking/waarschuwing zien dat men de hokjes ook moet aankruisen als men bij een huisarts, hulpverlener of arts is geweest. De stellingen van Aegon impliceren dat de aspirant-verzekerde zich dan dient te realiseren dat de instructie op pagina 2 niet compleet was en dient te worden aangevuld met de waarschuwing op pagina 3. Dat is (te) veel gevraagd van een gemiddelde lezer en het maakt de gezondheidsverklaring in ieder geval niet duidelijk en transparant. Als de vraag/instructie en de opmerking/waarschuwing boven het eerste hokje A zou zijn geplaatst, zou duidelijk zijn geweest dat de waarschuwing op alle hokjes betrekking had.

Het hof is, anders dan de rechtbank, van oordeel dat de hiervoor beschreven intransparantie/onduidelijkheid van de gezondheidsverklaring niet voor rekening van [appellant] dient te komen. Gelet op de instructie op pagina 2 heeft [appellant] redelijkerwijs kunnen, en ook mogen begrijpen dat hokje B alleen aangekruist hoefden te worden als er sprake was of is geweest van een reële/daadwerkelijke aandoening, ziekte, klacht en/of gebrek. Omdat de huisarts en psychologen [appellant] er steeds van hebben verzekerd dat er niets aan de hand was, heeft hij er redelijkerwijs van mogen uitgaan dat hem niets mankeerde.

De omstandigheid dat [appellant] een tussenpersoon had en daarnaast de mogelijkheid had om Aegon vragen te stellen, kan er naar het oordeel van het hof niet toe leiden dat de onduidelijkheid van de gezondheidsverklaring toch voor rekening van [appellant] dient te komen.

Hokje M

In de eerste plaats is het, gelet op wat het hof onder 4.4 over de onduidelijkheid van de gezondheidsverklaring heeft overwogen, de vraag of [appellant] zich heeft moeten realiseren dat hij ook bezoeken aan de huisarts, hulpverleners en artsen diende te vermelden die niet hebben geleid tot een diagnose en/of bevestiging van de klachten.

In de tweede plaats betreft hokje M een open vraag naar alle resterende aandoeningen, ziektes, klachten en/of gebreken. Dat betekent dat een aspirant-verzekerde ten aanzien van alle aandoeningen, ziekten, klachten en of gebreken die niet onder de categorieën A tot en met L vallen, feitelijk zijn complete huisartsenjournaal bij de gezondheidsverklaring zou moeten voegen. Dat kan redelijkerwijs niet van een aspirant verzekerde worden verwacht en deze hoeft dat redelijkerwijze ook niet in die zin te begrijpen.

[appellant] heeft redelijkerwijs mogen begrijpen dat het in het kader van de vraag onder M gaat om huisarts-, hulpverlener en artsbezoeken die betrekking hadden op overige “aandoeningen, ziekten, klachten en/of gebreken” die reëel zijn/waren. Zoals dat het geval was met de wel door [appellant] onder M vermelde liesbreuk. Redelijkerwijze heeft [appellant] niet hoeven begrijpen dat hij onder M ook de bezoeken aan de huisarts en psychologen had moeten vermelden, waarbij hem werd verteld dat er niets aan de hand was.

Het hof voegt hieraan nog toe dat [appellant] ter zitting heeft opgemerkt dat hij graag toestemming zou hebben gegeven aan Aegon om inzage in het huisartsenjournaal en dat hij niks te verbergen had. Aegon heeft daarop geantwoord dat zij zo’n algemene machtiging/toestemming niet mag vragen. Dit biedt steun aan het oordeel van het hof dat van [appellant] redelijkerwijs niet verwacht mocht worden dat hij ten aanzien alle overige “aandoeningen, ziekten, klachten en/of gebreken” de facto alle informatie in zijn huisartsenjournaal diende te verstrekken.

De tussenperiode

Het hof is van oordeel dat uit het verslag van de huisarts niet zonder meer kan worden afgeleid [appellant] voorafgaand aan zijn instorting zich bewust is geweest van de vermelde signalen. De zinsnede kan evenzeer betekenen dat [appellant] , zoals hij stelt, zich na zijn instorting met terugwerkende kracht heeft gerealiseerd dat er signalen zijn geweest/dat hij signalen heeft gemist. De opmerking “maar was nog niet zo duidelijk” lijkt daar ook op te wijzen. Aegon heeft verder niet betwist dat mensen een burnout vaak pas opmerken als zij zijn ingestort. Nu er verder geen aanwijzingen zijn dat [appellant] zich in de tussenperiode bewust is geweest van burnout-klachten is de stelling van Aegon op dit punt onvoldoende onderbouwd.

Niet kan worden aangenomen, en dit heeft Aegon ook niet gesteld, dat [appellant] in strijd met zijn mededelingsplicht heeft gehandeld omdat hij de vermelde signalen had moeten onderkennen.

Uit de voorgaande overwegingen volgt dat het hof van oordeel is dat [appellant] niet in strijd heeft gehandeld met zijn mededelingsplicht. Dat betekent dat Aegon niet met terugwerkende kracht een clausule heeft mogen opnemen in de polis ten aanzien van psychische ziekte en zij [appellant] niet (naar aanleiding van een schending van de mededelingsplicht) heeft mogen opnemen in haar interne registers. Het bestreden vonnis dient om deze redenen te worden vernietigd. Opnieuw recht doende zal het hof de vorderingen van [appellant] toewijzen en Aegon daarnaast veroordelen tot terugbetaling van, naar het hof begrijpt, alles wat [appellant] aan Aegon ter uitvoering van het bestreden vonnis heeft betaald, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 21 juni 2021. Het hof zal de door [appellant] gevorderde dwangsom voor wat betreft de doorhaling in de registers en het daarvan doen van een mededeling aan [appellant] daarbij beperken tot een bedrag van € 500,- per dag tot een maximum van € 25.000,--.

Nu [appellant] de gevorderde buitengerechtelijke kosten op geen enkele manier heeft onderbouwd en toegelicht zal het hof deze afwijzen.

De conclusie