Uitspraken

Handvest

Artikel 47 Recht op een doeltreffende voorziening in rechte en op een onpartijdig gerecht

Eenieder wiens door het recht van de Unie gewaarborgde rechten en vrijheden zijn geschonden, heeft recht op een doeltreffende voorziening in rechte, met inachtneming van de in dit artikel gestelde voorwaarden.

Eenieder heeft recht op een eerlijke en openbare behandeling van zijn zaak, binnen een redelijke termijn, door een onafhankelijk en onpartijdig gerecht dat vooraf bij wet is ingesteld. Eenieder heeft de mogelijkheid zich te laten adviseren, verdedigen en vertegenwoordigen.

Rechtsbijstand wordt verleend aan degenen die niet over toereikende financiële middelen beschikken, voor zover die bijstand noodzakelijk is om de daadwerkelijke toegang tot de rechter te waarborgen.

Artikel 52 Reikwijdte en uitlegging van de gewaarborgde rechten en beginselen

1.Beperkingen op de uitoefening van de in dit Handvest erkende rechten en vrijheden moeten bij wet worden gesteld en de wezenlijke inhoud van die rechten en vrijheden eerbiedigen. Met inachtneming van het evenredigheidsbeginsel kunnen slechts beperkingen worden gesteld, indien zij noodzakelijk zijn en daadwerkelijk beantwoorden aan door de Unie erkende doelstellingen van algemeen belang of aan de eisen van de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen.

(..)

Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie

Artikel 267

Het Hof van Justitie van de Europese Unie is bevoegd, bij wijze van prejudiciële beslissing, een uitspraak te doen

a. over de uitlegging van de Verdragen,

b. over de geldigheid en de uitlegging van de handelingen van de instellingen, de organen of de instanties van de Unie.
Indien een vraag te dien aanzien wordt opgeworpen voor een rechterlijke instantie van een der lidstaten, kan deze instantie, indien zij een beslissing op dit punt noodzakelijk acht voor het wijzen van haar vonnis, het Hof verzoeken over deze vraag een uitspraak te doen.
Indien een vraag te dien aanzien wordt opgeworpen in een zaak aanhangig bij een nationale rechterlijke instantie waarvan de beslissingen volgens het nationale recht niet vatbaar zijn voor hoger beroep, is deze instantie gehouden zich tot het Hof te wenden.
Indien een dergelijke vraag wordt opgeworpen in een bij een nationale rechterlijke instantie aanhangige zaak betreffende een gedetineerde persoon, doet het Hof zo spoedig mogelijk uitspraak.

Kaderbesluit 2008/909/JBZ

Considerans

(9)

De tenuitvoerlegging van de sanctie in de tenuitvoerleggingsstaat dient de reclassering van

de gevonniste persoon te bevorderen. Wanneer de bevoegde autoriteit van de

beslissingsstaat zich ervan vergewist of de tenuitvoerlegging van de sanctie door de

tenuitvoerleggingsstaat zal bijdragen aan de reclassering van de betrokkene, dient zij

rekening te houden met factoren als zijn verbondenheid met de tenuitvoerleggingsstaat,

meer bepaald met de overweging of het voor hem de plaats is waarmee hij familiale,

taalkundige, culturele, sociale, economische banden heeft.

(10)

De in artikel 6, lid 3, bedoelde mening van de gevonniste persoon kan vooral bij de

toepassing van artikel 4, lid 4, nuttig zijn. Met de woorden ,,met name” worden alle gevallen

bedoeld waarin die mening informatie bevat welke nuttig zou kunnen zijn met betrekking

tot de gronden tot weigering van de erkenning en tenuitvoerlegging. Het bepaalde in de

artikelen 4, lid 4, en 6, lid 3, vormt geen weigeringsgrond in verband met reclassering.

(13)

Dit kaderbesluit eerbiedigt de grondrechten en voldoet aan de beginselen die worden erkend

in artikel 6 van het Verdrag betreffende de Europese Unie en zijn weergegeven in het

Handvest van de grondrechten van de Europese Unie, met name in hoofdstuk VI. Niets in

dit kaderbesluit staat eraan in de weg dat de tenuitvoerlegging van een vonnis kan worden

geweigerd, indien er objectieve redenen bestaan om aan te nemen dat de sanctie aan de

betrokkene is opgelegd op grond van zijn geslacht, ras, godsdienst, etnische afstamming,

nationaliteit, taal, politieke overtuiging of seksuele geaardheid, of dat de positie van die

persoon op een van deze gronden kan worden aangetast.

Artikel 6

Mening van en kennisgeving aan de gevonniste persoon

a) de lidstaat waarvan de gevonniste persoon onderdaan is en waar hij tevens woont;

b) de lidstaat waarnaar de gevonniste persoon, nadat hij in vrijheid is gesteld, zal worden uitgewezen als gevolg van een bevel tot uitzetting of verwijdering dat deel uitmaakt van het vonnis, of van een gerechtelijke of bestuursrechtelijke beschikking of een andere ingevolge het vonnis getroffen maatregel

c) de lidstaat waarnaar de gevonniste persoon is gevlucht of anderszins is teruggekeerd naar aanleiding van de tegen hem in de beslissingsstaat ingestelde strafvervolging of uitgesproken veroordeling.

Artikel 8

Erkenning van het vonnis en tenuitvoerlegging van de sanctie

Artikel 9

Gronden tot weigering van de erkenning en tenuitvoerlegging

Artikel 12

Besluit over de tenuitvoerlegging van de sanctie en termijnen

Artikel 2:2. (bevoegde autoriteit)

Artikel 2:9. (kennisgeving aan veroordeelde)

Indien de veroordeelde zich in Nederland bevindt, stelt Onze Minister hem door middel van

het door de uitvaardigende lidstaat toegezonden formulier, dat is opgesteld overeenkomstig

het bij algemene maatregel van bestuur vastgestelde model, in kennis van de toezending van

het certificaat en de rechterlijke uitspraak.

Artikel 2:11. (betrokkenheid rechter; aanpassing sanctie)

a. of er gronden zijn om de erkenning van de rechterlijke uitspraak met toepassing van artikel 2:13, eerste lid, te weigeren;

b. of de ten uitvoer te leggen vrijheidsbenemende sanctie is opgelegd voor een feit dat ook naar Nederlands recht strafbaar is en zo ja, welk strafbaar feit dit oplevert;

c. tot welke aanpassing van de opgelegde vrijheidsbenemende sanctie het vierde of vijfde lid aanleiding geeft.

Artikel 2:12. (beslissing Onze Minister)

Artikel 2:13. (verplichte weigeringsgronden)

a. het certificaat niet is overgelegd, onvolledig is of kennelijk niet in overeenstemming is met de rechterlijke uitspraak en niet binnen redelijke termijn aan het verzoek, bedoeld in artikel 2:8, vierde lid, is voldaan;

b. niet is voldaan aan de voorwaarden voor erkenning, bedoeld in artikel 2:3;

c. de veroordeelde ten tijde van het begaan van het feit de leeftijd van twaalf jaren nog niet had bereikt;

d. de tenuitvoerlegging van de rechterlijke uitspraak onverenigbaar is met een naar Nederlands recht geldende immuniteit;

e. de tenuitvoerlegging van de rechterlijke uitspraak onverenigbaar is met het aan artikel 68 van het Wetboek van Strafrecht en artikel 255, eerste lid, van het Wetboek van Strafvordering ten grondslag liggende beginsel;

f. het feit waarvoor de vrijheidsbenemende sanctie is opgelegd, indien het in Nederland was begaan, naar Nederlands recht niet strafbaar zou zijn;

g. over het feit waarvoor de vrijheidsbenemende sanctie is opgelegd naar Nederlands recht rechtsmacht kon worden uitgeoefend en het recht tot uitvoering van de vrijheidsbenemende sanctie naar Nederlands recht zou zijn verjaard;

h . uit het certificaat blijkt dat:
1°. de veroordeelde niet in overeenstemming met het recht van de uitvaardigende lidstaat in persoon of via een naar het nationale recht bevoegde vertegenwoordiger in kennis is gesteld van zijn recht om de zaak te betwisten, alsmede van de termijnen waarbinnen dat rechtsmiddel moet worden aangewend; of

2°.de veroordeelde niet in persoon is verschenen bij de behandeling ter terechtzitting die tot de rechterlijke uitspraak heeft geleid, tenzij in het certificaat is vermeld dat de veroordeelde, overeenkomstig de procedurevoorschriften van de uitvaardigende lidstaat:

- tijdig en in persoon is gedagvaard en daarbij op de hoogte is gebracht van de datum en de plaats van de behandeling ter terechtzitting die tot de rechterlijke uitspraak heeft geleid of anderszins daadwerkelijk officieel in kennis is gesteld van de datum en de plaats van de behandeling ter terechtzitting, zodat op ondubbelzinnige wijze vaststaat dat hij op de hoogte was van de voorgenomen terechtzitting en ervan in kennis is gesteld dat een beslissing kan worden genomen wanneer hij niet ter terechtzitting verschijnt; of

- op de hoogte was van de voorgenomen behandeling ter terechtzitting en een door hem gekozen of een hem van overheidswege toegewezen advocaat heeft gemachtigd zijn verdediging te voeren en dat die advocaat ter terechtzitting zijn verdediging heeft gevoerd; of

- nadat de rechterlijke uitspraak aan hem was betekend en hij uitdrukkelijk was geïnformeerd over zijn recht op een verzetprocedure of een procedure in hoger beroep, waarbij hij het recht heeft aanwezig te zijn en tijdens welke de zaak opnieuw ten gronde wordt behandeld en nieuw bewijsmateriaal wordt toegelaten, en die kan leiden tot herziening van de oorspronkelijke uitspraak, uitdrukkelijk te kennen heeft gegeven dat hij de uitspraak niet betwist of niet binnen de voorgeschreven termijn verzet of hoger beroep heeft aangetekend; of

3°. de veroordeelde niet in persoon is verschenen, tenzij in het certificaat is

vermeld dat de veroordeelde, na uitdrukkelijk te zijn geïnformeerd over de

behandeling ter terechtzitting en over de mogelijkheid om in persoon ter

terechtzitting aanwezig te zijn, uitdrukkelijk heeft verklaard afstand te doen

van zijn recht op een mondelinge behandeling en uitdrukkelijk te kennen

heeft gegeven dat hij de zaak niet betwist.

i. de opgelegde sanctie een vrijheidsbenemende maatregel in de sfeer van de gezondheidszorg betreft die niet ten uitvoer kan worden gelegd overeenkomstig het Nederlandse recht of binnen de kaders van het Nederlandse stelsel van gezondheidszorg.

Artikel 2:14. (facultatieve weigeringsgronden)

a. het feit waarvoor de vrijheidsbenemende sanctie is opgelegd:

1°. geacht wordt geheel of gedeeltelijk op Nederlands grondgebied of buiten

Nederland aan boord van een Nederlands vaartuig of luchtvaartuig te zijn

gepleegd; of

2°. buiten het grondgebied van de uitvaardigende lidstaat is gepleegd, terwijl naar Nederlands recht geen vervolging zou kunnen worden ingesteld indien het feit buiten Nederland zou zijn gepleegd;

b. op het moment van ontvangst van de rechterlijke uitspraak, minder dan zes maanden van de daarbij opgelegde vrijheidsbenemende sanctie nog ten uitvoer moeten worden gelegd.

Arrest Hoge Raad 10 juni 2022 (ECLI:NL:HR:2022:858) in een andere zaak

In een andere zaak die heeft geleid tot het arrest van de Hoge Raad van 10 juni 2022 heeft

het hof een herbeoordeling gegeven naar aanleiding van de klacht van de betrokkene dat de

kwalificatie van de feiten naar Nederlands recht onjuist zou zijn. Het hof kwam bij die

herbeoordeling tot dezelfde kwalificatie als in het eerdere oordeel. Hierop startte de

betrokkene een civiele procedure die uiteindelijk leidde tot het hierboven genoemde arrest

van de Hoge Raad. De Hoge Raad overweegt over de klacht dat het in de

herbeoordelingsprocedure bij het hof heeft ontbroken aan hoor en wederhoor, in welk kader

onder meer een beroep op artikel 47 Handvest werd gedaan, het volgende, waarbij ter

vermijding van misverstanden wordt verduidelijkt dat de civiele procedure is beoordeeld

door het hof Den Haag en het (onderhavige) hof (Arnhem-Leeuwarden) wordt aangeduid als

‘de penitentiaire kamer’:

De hiervoor in 3.1 weergegeven klacht mist feitelijke grondslag waar deze tot uitgangspunt neemt dat in de aanpassingsprocedure bij de penitentiaire kamer hoor en wederhoor heeft ontbroken. Vast staat (zie hiervoor in 2.1 onder (vii) en (viii)) dat [eiser] bij brief van 14 mei 2019 de penitentiaire kamer heeft verzocht haar oordeel van 22 december 2016 te herzien, dat de minister heeft ingestemd met de door [eiser] verzochte herbeoordeling, en dat de penitentiaire kamer in 2019 tot die herbeoordeling is overgegaan. Voorts blijkt uit het hiervoor in 2.1 onder (viii) weergegeven oordeel dat de penitentiaire kamer na herbeoordeling heeft gegeven, dat zij de door [eiser] in zijn brief van 14 mei 2019 verwoorde zienswijze ten aanzien van de erkenning en de tenuitvoerlegging van het Engelse strafvonnis, in haar oordeelsvorming heeft betrokken. Aldus is in de procedure die heeft geleid tot het oordeel dat de penitentiaire kamer na herbeoordeling heeft gegeven, het recht van hoor en wederhoor in acht genomen.

Bij die stand van zaken heeft het hof [Den Haag] in het bestreden arrest terecht geoordeeld dat een veroordeelde zich in een civiele procedure uitsluitend kan beroepen op een kennelijke fout in het oordeel dat de penitentiaire kamer heeft gegeven in de aanpassingsprocedure (rov. 6.6), dat het niet aan de civiele rechter is om het oordeel van de penitentiaire kamer inhoudelijk op juistheid te toetsen (rov. 6.7) en dat de minister niet onrechtmatig heeft gehandeld door het Engelse strafvonnis conform het oordeel van de penitentiaire kamer aan te passen en in de aldus aangepaste vorm ten uitvoer te leggen (rov. 6.7).

EVALUATION REPORT ON THE NINTH ROUND OF MUTUAL

EVALUATIONS, 11 October 2022

9th round of mutual evaluations on mutual recognition legal instruments in the field of

deprivation or restriction of liberty

REPORT ON THE NETHERLANDS

Framework Decision 2008/909/JHA

“As introduced in domestic law, the procedure seems to involve a combination of judicial

and administrative components. In addition to the courts and the prosecution service, the

Ministry of Justice is involved in both issuing and executing the certificate. With regard to

judicial authority, the Arnhem-Leeuwarden Court of Appeal is the territorially specialized

body for acting in this area.

The court provides the Minister with a reasoned opinion on certain fundamental aspects of

the case (grounds for refusal, double criminality and the qualification of the act under

Dutch law and necessary adaptations to the imposed sentence). Afterwards, according to

Article 2:12 of the WETS, the Minister (the IRC on behalf of the Minister) must decide on

recognizing of the judgment in line with the court opinion.

Where the Netherlands acts as an executing authority, the procedure is almost fully

administrative. Even the court jurisdiction is strictly confined, so its activity in this field is

not considered judicial. As a result, the Arnhem-Leeuwarden Court of Appeal has no

competence to lodge the preliminary requests to the European Court of Justice. However,

the Dutch authorities states, that the judgment/decision rendered by the Arnhem-

Leeuwarden Court shall be taken into account by the Minister, while making the decision. In

other words, the Arnhem-Leeuwarden Court’s decision is actually (even if not technically)

binding for the Minister. If so, the Arnhem-Leeuwarden Court should have full opportunity

to turn to the CJEU with the preliminary request. According to Article 267 TFEU where a

question concerning the validity and interpretation of acts of the EU law is raised before

any court or tribunal of a Member State, that court or tribunal may, if it considers that a

decision on the question is necessary to enable it to give judgment, request the Court to give

a ruling thereon. The Arnhem-Leeuwarden Court, which is important stakeholder of the

procedure under FD 2008/909, is deprived of this opportunity.

According to the Dutch authorities, in case the person concerned considers that the

recognition of the judgment and enforcement in the Netherlands is unlawful, he is entitled to

start proceedings before the civil court in the Hague, whether or not in summary

proceedings. The power of this civil court to recognize the disputes against the government,

if other legal protection is inadequate, has already been acknowledged by the Dutch

Supreme Court. During this summary proceedings the civil court may lodge the preliminary

request. However, it does not change the situation, that the Arnhem-Leeuwarden Court still

has not this opportunity. If it is the court, and if its decision is binding for the Minister, this

solution is clearly non-compliant with Article 267 TFUE. It must be deemed the weakness of

the system.”(p. 9/10)

Een en ander komt terug in enkele Aanbevelingen in het rapport (p. 93):

Recommendation 2 : (909) Transfer of sentenced persons is one of the key elements of

judicial cooperation within the EU. Therefore, the availability of the CJEU judicial review

of the interpretation of the FD 2008/909 in the light of domestic regulations is of the utmost

importance. However, no request for a preliminary ruling concerning FD 2008/909 when

the Netherlands acts as the executing State can be lodged. Thus, it is recommended that the

Netherlands authorities amend the present procedure or practice of the Arnhem court to let

this body ask for a preliminary ruling..

Recommendation 3 : (FD 2008/909/JHA) Concerning the adaptation of the sentence, the

final decision is taken by the IOS on behalf of the Minister based on the reasoned opinion of

the Arnhem-Leeuwarden Court of Appeal. According to 2:8 WETS the Minister takes the

court ruling and the certificate into consideration. However, the final decision on the

adaptation should be made by judicial authorities and not by the IOS. The evaluation team

encourage the Netherlands to reconsider the national legislation (4.4., paragraph 2 of the

report and Article 2:12 of the new law).

Het hof ontvangt per jaar gemiddeld 200 - 300 verzoeken van het ministerie om een oordeel van het hof in zaken die Kaderbesluit 2008/909/JBZ betreffen.2

Nederland heeft een verklaring afgelegd als bedoeld in artikel 7, vierde lid, van Kaderbesluit 2008/909/JBZ.

Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat de wetgever nadrukkelijk een schriftelijke procedure zonder inbreng van de gevonniste persoon heeft beoogd. In de Memorie van Toelichting bij de WETVVS is hierover het volgende opgemerkt:

Procedure:

De minister doet de rechterlijke uitspraak en het certificaat toekomen aan de advocaat-generaal van het ressortsparket te Arnhem. Deze legt de stukken onverwijld voor aan het gerechtshof. Zo nodig stelt de advocaat-generaal de bijzondere kamer van het gerechtshof op de hoogte van zijn opmerkingen bij de stukken. Hij kan dit doen binnen twee weken, nadat hij de stukken aan het gerechtshof heeft voorgelegd. De procedure bij het gerechtshof is schriftelijk. Er vindt geen hoorzitting plaats. De veroordeelde wordt dus ook niet gehoord en kan overigens ook geen opmerkingen inbrengen. Volgens de regeling in het kaderbesluit is het uitgangspunt dat op basis van de rechterlijke uitspraak en de informatie in het certificaat een beslissing kan worden genomen over de erkenning. Mocht evenwel toch nog aanvullende informatie benodigd zijn, bijvoorbeeld met het oog op de aanpassing van de sanctie, dan kan het gerechtshof de minister hiervan op de hoogte stellen. De minister kan vervolgens de bevoegde autoriteit in het uitvaardigende lidstaat om de benodigde informatie vragen. 3.

In de nota naar aanleiding van het verslag (Kamerstukken II, 2011-2012, 32885, nr. 7, p. 24) is expliciet vermeld dat voor inkomende zaken geldt dat de gevonniste persoon geen rol speelt in de in Nederland te volgen erkenningsprocedure.

Het oordeel van het hof is beperkt tot de onderwerpen waarover het volgens de wet een oordeel dient te geven, dat wil zeggen:
- of een verplichte weigeringsgrond aan de orde is, en zo nee
- of het feit waarvoor de gevonniste persoon in de andere lidstaat is veroordeeld

ook strafbaar is in Nederland, en zo ja
- of de in de andere lidstaat opgelegde straf of maatregel aanpassing verdient.