Uitspraken

Het antwoord op de vraag of het toebrengen van hinder aan de eigenaar van een erf onrechtmatig is, is blijkens vaste rechtspraak van de Hoge Raad afhankelijk van de aard, de ernst en de duur van de hinder en de daardoor veroorzaakte schade in verband met de verdere omstandigheden van het geval waaronder de plaatselijke omstandigheden.

Toetsend aan deze maatstaf is het hof van oordeel dat de hinder die [verweerder] met de coniferenhaag toebrengt aan [appellant] onrechtmatig is. De grote hoogte van de coniferen (meer dan 12 meter) in combinatie met de locatie ervan (pal op de erfgrens en over vrijwel de gehele lengte van de erfgrens) brengt verschillende vormen van significante schade voor [appellant] mee. Die schade heeft bovendien een voortdurend karakter.

Ten eerste neemt de coniferenhaag licht weg. Dat de coniferenhaag bezien vanaf het perceel van [appellant] aan de noordelijke kant staat en dat één conifeer inmiddels is omgewaaid, laat onverlet dat die haag de lichtinval op het perceel van [appellant] en in het bijzonder de achtertuin van [appellant] het hele jaar door aanzienlijk vermindert door de boomsoort, hoogte en locatie van de coniferen in combinatie met de relatief beperkte breedte van het perceel van [appellant] en, meer in het bijzonder, de geringe breedte van de strook achtertuin van [appellant] die is gelegen tussen zijn zijgevel en de coniferenhaag.

Ten tweede brengen de hoogte en locatie van de coniferenhaag mee dat afval in de vorm van stof, zaadjes, naalden en takken op het perceel van [appellant] valt. Dat dit voortdurend een aanzienlijke hoeveelheid tuinafval oplevert op het perceel van [appellant] is aannemelijk gelet op de hoogte en locatie van de coniferenhaag en wordt ook ondersteund door het door [appellant] overgelegde beeldmateriaal. Dat die hoeveelheid toeneemt met de hoogte van de coniferen is ook aannemelijk.

Ten derde brengen de hoogte en locatie van de coniferenhaag mee dat veel takken van de coniferen over het perceel van [appellant] groeien. Omdat de haag pal op de erfgrens is aangelegd gaat het daarbij, bij natuurlijke regelmatige groei om de stam heen, om iets minder dan de helft van alle takken. Dat [appellant] onder de door de kantonrechter bepaalde voorwaarden de overhangende takken mag verwijderen op kosten van [verweerder], neemt niet weg dat [verweerder] hiermee inbreuk maakt op het eigendomsrecht van [appellant] van de ruimte boven zijn perceel. Deze inbreuk is schadelijk voor [appellant]. Daargelaten dat [appellant] voor het zelf verwijderen van de takken telkens in overleg met [verweerder] actie moet ondernemen, brengt dat verwijderen mee dat de coniferenhaag aan de zijde van [appellant] verwordt tot, in de woorden van [appellant], ‘een muur van hout’, dat wil zeggen een rij dorre hoge stammen. Dat dat laatste [appellant], mede vanwege de relatief beperkte omvang van diens perceel, een benauwd en ‘unheimisch’ gevoel kan geven, staat niet ter discussie. Dat [appellant] deze situatie tot op zekere hoogte verkiest boven de nog ernstiger schade van het laten overhangen van de takken, betekent, anders dan [verweerder] suggereert, niet dat die situatie voor risico van [appellant] komt. De situatie wordt veroorzaakt door de keuze van [verweerder] de coniferen dicht op de erfgrens te laten staan en onbegrensd te laten doorgroeien en komt daarom voor zijn rekening.

Dat de coniferen er al stonden op het moment dat [appellant] het perceel kocht, sluit niet uit dat de overlast die zij nu veroorzaken onrechtmatig is. Vast staat dat de coniferen destijds aanzienlijk minder hoog waren, te weten circa 5,5 meter. De coniferen zijn sindsdien dus aanzienlijk gegroeid, waardoor de schade ervan voor [appellant] is toegenomen. De hinder die [verweerder] toebrengt met de coniferen vanaf 5,5 meter acht het hof onrechtmatig. Het feit dat de coniferen er al stonden bij aanschaf van het perceel en dat [appellant] niet heeft gesteld dat hij daar destijds meteen tegen in het geweer is gekomen, brengt wel mee dat de door de coniferen veroorzaakte hinder tot een hoogte van 5,5 meter niet onrechtmatig is.

Bij het voorgaande oordeel over de onrechtmatigheid van de hinder van de coniferen weegt mee dat [verweerder] eenvoudig maatregelen kan nemen om de hinder voor [appellant] te beperken, namelijk door het inkorten en ingekort houden van de coniferen tot 5,5 meter. Vast staat dat [verweerder] de coniferen in het verleden ook heeft ingekort en gesteld noch gebleken is dat dit een kostbare of anderszins bezwaarlijke ingreep is.

De door [verweerder] aangevoerde belangen bij behoud van de hoge coniferen dwingen niet tot een ander oordeel. Dat [verweerder] hoge coniferen mooier vindt dan afgetopte coniferen, weegt onvoldoende zwaar. Dat geldt ook voor de stelling van [verweerder] dat na inkorting van de coniferen zicht ontstaat vanuit dakkapellen van de achter het perceel van [appellant] liggende woningen op het dakterras van [verweerder] op de eerste verdieping en zijn slaapkamerraam op de tweede verdieping. Gelet op de aanzienlijke afstand tussen de woning van [verweerder] en de bedoelde achterliggende woningen, is de aantasting van de privacy van [verweerder] die dit zicht meebrengt namelijk zeer beperkt.

Dat partijen wonen in een boomrijke omgeving kan evenmin leiden tot een andere uitkomst. Uit de door partijen overgelegde gegevens blijkt niet dat de andere bomen in de omgeving een vergelijkbare mate van overlast bij buren veroorzaken.

De conclusie is dat het hoger beroep van [appellant] slaagt. Daarom zal het hof het vonnis vernietigen voor zover het betreft de afwijzing van de vordering tot inkorting van de coniferen. Opnieuw rechtdoende zal het hof die vordering alsnog toewijzen voor zover het gaat om een inkorting tot 5,5 meter. Ter verzekering van de nakoming van het bevel zal het hof de gevorderde dwangsomveroordeling toewijzen. Het hof zal de dwangsom maximeren op € 50.000,-. Om te voorkomen dat [verweerder] ongemerkt hoge dwangsommen verbeurt doordat de coniferen, nadat zij zijn ingekort, weer boven de 5,5 meter uitgroeien, zal het hof bepalen dat [verweerder] in dat geval pas dwangsommen verbeurt als [verweerder] de coniferen niet opnieuw inkort binnen vier weken na schriftelijke mededeling door [appellant]. De gevraagde machtiging tot het bij gebreke van nakoming zelf inkorten zal het hof afwijzen, omdat de dwangsom naar zijn oordeel een voldoende waarborg biedt voor nakoming.

Tegen de afwijzing van de primaire vordering tot verwijdering van de coniferen heeft [appellant] geen of geen voldoende duidelijke grieven aangevoerd. Het feit dat het hof de subsidiaire vordering tot inkorting niet volledig toewijst, brengt mee dat de meer subsidiaire vordering tot verwijdering van overhangende takken nog steeds relevant blijft. Tegen de gedeeltelijke toe- en afwijzing van die meer subsidiaire vordering zijn geen grieven gericht. In zoverre moet het vonnis dus worden bekrachtigd. Wat de proceskosten betreft geldt dat ook met de gedeeltelijke toewijzing van de vordering tot inkorting partijen over en weer op punten in het ongelijk zijn gesteld en dus elke partij de kosten van de procedure in eerste aanleg zelf moet dragen, waardoor de door de kantonrechter uitgesproken kostencompensatie eveneens moet worden bekrachtigd. In hoger beroep is [verweerder] de in het ongelijk gestelde partij. Het hof zal daarom [verweerder] veroordelen in de kosten van de procedure in hoger beroep, tot op heden aan de zijde van [appellant] begroot op € 332,- aan griffierecht, € 107,10 aan kosten deurwaarder en € 2.228,- aan salaris advocaat (2 punten × tarief II).

Het hof zal het bevel en de kostenveroordeling niet uitvoerbaar bij voorraad verklaren omdat [appellant] dat niet heeft gevorderd.