Uitspraken

[appellant] bepleit de vernietiging van de vaststellingsovereenkomst, zoals die gesloten is bij gelegenheid van de behandeling van zijn klacht door het Kifid over het verder weigeren van een arbeidsongeschiktheidsuitkering na 30 juni 2016. Hij licht deze vordering toe door erop te wijzen dat hij de juridische kennis ontbeerde om te begrijpen waarvoor hij heeft getekend en dat hij ook geen juridische bijstand had. De omstandigheid dat hem een nader onderzoek naar zijn psychische klachten in het vooruitzicht werd gesteld, heeft geen meerwaarde en leverde hem geen voordeel op. Dit alles leidt ertoe dat de conclusie gerechtvaardigd is dat er sprake is van misbruik van omstandigheden, ongelijkheid en strijd met de redelijkheid en billijkheid. Deze gang van zaken is aan te merken als chantage of dwang. Als [appellant] niet zou tekenen, zouden zijn psychische klachten helemaal niet onderzocht worden.

De feitelijke grond om de overeenkomst aan te tasten is – naar het hof begrijpt – de omstandigheid dat de vaststellingsovereenkomst is gesloten ten overstaan van het Kifid bij gelegenheid van de behandeling van de klacht van [appellant] dat TAF weigerde de arbeidsongeschiktheidsuitkering voort te zetten. Naast hetgeen [appellant] heeft aangevoerd als hiervoor verwoord onder 6.2.1 heeft de rechtbank hieromtrent nog nader het volgende (verder onbestreden) overwogen ( rov. 2.4. van het vonnis): “Partijen hebben op die zitting een schikking getroffen. Dit was nadat het KIFID aan eiser had voorgehouden dat eiser geen beperkingen heeft die verklaarbaar zijn vanuit een medisch objectiveerbare ziekte/aandoening. De schikking houdt in dat eiser zijn claim intrekt met betrekking tot zijn fysieke klachten en dat partijen nader onderzoek zullen gaan laten verrichten naar de psychische klachten van eiser (welke klachten eiser nog niet eerder had kenbaar gemaakt aan gedaagde en die ook niet beschreven werden in het klachtformulier dat eiser bij het KIFID had ingediend).”

Door [appellant] zijn geen andere feitelijke gronden aangedragen dan hetgeen hiervoor is verwoord. Die omstandigheden zijn ten enenmale onvoldoende om aan te nemen dat sprake is van enige grond om de vaststellingsovereenkomst aan te tasten. Niet goed valt in te zien waaruit de dwang bestaat en evenmin dat sprake is van chantage of misbruik van omstandigheden, dan wel dat de uitkomst in strijd is met de redelijkheid en/of billijkheid. Daartoe dient tevens het volgende. Kifid is een geschillencommissie, en behandelt klachten over financiële diensten waarop Nederlands recht van toepassing is. Het Kifid kent een eigen reglement voor de behandeling van klachten. Daarbij is voorzien in onafhankelijkheid en is onder meer geregeld hoe een mondelinge behandeling verloopt. Tevens kunnen partijen op de zitting gezamenlijk een oplossing bereiken. Elke particulier kan zelf een klacht indienen, terwijl bijstand door een advocaat weliswaar mogelijk is maar zeker niet verplicht. Waar deze procedure zich – ook gelet op de aard ervan – kenmerkt door een aanzienlijke laagdrempeligheid, doet het verwijt dat [appellant] maakt over de totstandkoming van de vaststellingsovereenkomst geen recht aan het karakter van de behandeling van een klacht. Daar is dus meer voor nodig dan de enkele stelling dat hij een leek is op dit terrein en juridische kennis ontbeert. Nadere bijzondere omstandigheden die mogelijk een ander licht op de zaak zouden kunnen werpen zijn door [appellant] niet gesteld, noch zijn deze anderszins gebleken.

Gelet op dit oordeel kan de verdere discussie over de vraag of er sprake is van verjaring van de vordering om de vaststellingsovereenkomst te vernietigen, buiten beschouwing blijven.

In eerste aanleg heeft [appellant] nog bepleit dat de vaststellingsovereenkomst niet ziet of kan zien op een toename van de fysieke klachten. Het hof stelt vast dat in de grief een dergelijke klacht niet meer valt te lezen, zodat het hof – wat er verder zij van die stelling – zich daarover niet verder zal uitlaten.

Bij gelegenheid van de zitting bij het Kifid heeft [appellant] aangegeven dat hij ook nog met een aantal psychische klachten kampte (meer in het bijzonder - zo begrijpt het hof - PTSS), die het hem (eveneens) onmogelijk maakte om zijn beroep van tegelzetter weer op te pakken. Dat heeft ertoe geleid dat in de vaststellingsovereenkomst is afgesproken dat TAF bereid was om onderzoek te doen naar de (aard van) de door [appellant] genoemde psychische klachten. Daartoe zijn uiteindelijk – in overleg tussen partijen – een tweetal psychiaters ingeschakeld.

Het hof stelt voorop dat de overeenkomst tussen partijen om gezamenlijk opdracht te geven tot een medische expertise zowel een overeenstemming omvatte over de persoon van de deskundige alsook de vraagstelling. Die overeenkomst heeft er bovendien toe geleid dat door de gezamenlijk aangewezen deskundige onderzoek is gedaan en is gerapporteerd op dezelfde wijze als het geval zou zijn geweest indien de rechter op verzoek van een van beide partijen een voorlopig deskundigenbericht had gelast. Daarbij komt dat beide partijen bij de totstandkoming van bedoelde afspraken en het daarop volgende onderzoek werden bijgestaan door deskundige raadslieden. Onder deze omstandigheden moet worden aangenomen dat de overeenstemming die ten grondslag ligt aan de totstandkoming van de rapportages van psychiaters Gras en Van der Meer mede de inhoud van de tussen partijen geldende procesorde bepaalt in die zin dat een zodanig rapport op één lijn kan worden gesteld met een door de rechter opgedragen deskundigenbericht. Kortom, als partijen in gezamenlijk overleg een deskundige raadplegen, dienen zij zich bij de afwikkeling van de schade in principe te baseren op de rapportage van die deskundige. Hierbij maakt het dus geen wezenlijk verschil of een gezamenlijk deskundigenbericht binnen of buiten rechte heeft plaatsgevonden waar het de bewijswaarde en gehoudenheid aan de inhoud hiervan betreft. Van belang is of de deskundige op verzoek van beide partijen is ingeschakeld, partijen het eens zijn over de vraagstelling, het onderzoek heeft plaatsgevonden op basis van volledige informatievoorziening, hoor en wederhoor heeft plaatsgevonden in de vorm van een reactiemogelijkheid op de conceptrapportage, het rapport eerst ter eventuele blokkering aan betrokkene is voorgehouden en er ook voor het overige geen formele vereisten zijn geschonden en/of onregelmatigheden hebben plaatsgevonden bij de totstandkoming van het deskundigenbericht en (de inhoud van) het rapport consistent, logisch en inzichtelijk is. Daarom zal de inhoud van het deskundigenbericht meestal door de rechter worden overgenomen bij de beoordeling. Dit natuurlijk met die kanttekening dat de rechter ex art. 152 Rv vrij is waar het de bewijswaardering betreft.

• -

  bezwaren van een van de partijen, indien deze bezwaren een voldoende gemotiveerde betwisting inhouden van de juistheid van deze zienswijze (HR 03.05. 2013, ECLI:NL:HR:2013:BZ1468);

• -

  de rechter afwijkt van antwoorden in het rapport (HR 13.03. 2015, ECLI:NL: HR:2015:599);

• -

  een partij gemotiveerd betwist in de reactie op deskundigenbericht, de deskundige hier geen inhoudelijke reactie op geeft en de gemotiveerde betwisting in akte na deskundigenbericht wordt herhaald (HR 17. 02.2017 ECLI :NL: HR: 2017:279);

Tegen de hiervoor geschetste achtergrond ligt de vraag voor of de hier bedoelde rapportages gebreken vertonen in procedureel of inhoudelijk opzicht. Dat is niet het geval. De onderzoeken zijn gelet op de vraagstelling volledig en de conclusies zijn – zeker in samenhang bezien – concludent te noemen. Ze voldoen aan de eisen van onpartijdigheid, consistentie, inzichtelijkheid en logica. De bezwaren van [appellant] richten zich op de conclusie dat hij in psychische zin niet als arbeidsongeschikt is te beschouwen en daartoe verwijst hij met name naar de producties 8 en 9 bij inleidende dagvaarding. Het betreft een ontslagbrief van psycholoog L. Mathias verbonden aan Psytrec van 6 december 2019 gericht aan de huisarts en een brief van R. Luijsterburg, GZ-psycholoog, verbonden aan de Fortagroep, van 4 februari 2020. Kennelijk beoogt [appellant] hiermee te betogen dat hij wel degelijk PTSS-klachten heeft én dat dit aspect onvoldoende onderkend is door de deskundigen Gras en Van der Meer.

Met grief vier betoogt [appellant] dat ten onrechte afwijzing van een uitkering uit arbeidsongeschiktheid op psychische gronden heeft plaatsgevonden met toepassing van de zogenoemde GAF-score. Ter toelichting stelt hij dat weliswaar deskundige Gras geen oordeel heeft gegeven over de toepassing van de GAF-score (daar zelfs uitdrukkelijk van heeft afgezien), maar dat TAF zijn claim wel op die grond heeft afgewezen, ook al ontbrak een dergelijke score in de beoordeling.

Deze grief kan niet slagen. Zoals uit artikel 5.3 van de polisvoorwaarden kan worden afgeleid is slechts arbeidsongeschiktheid wegens een psychiatrische stoornis verzekerd als daar worden genoemd: psychotische stoornis, bipolaire stoornis en angst- en depressieve stoornis of een mengvorm daarvan. Een dergelijke stoornis dient te worden vastgesteld door een psychiater binnen de laatst bekende DSM-classificatie. Psychiater Van der Meer heeft hierover - als reeds gedeeltelijk geciteerd in rov. 6.3.4 - nog het volgende gesteld (pag. 14 van zijn rapport) “De algemene presentatie en de activiteitenniveaus die betrokkene aangeeft geven evenwel geen aanleiding om een ernstig psychiatrisch toestandsbeeld te veronderstellen, zoals bijvoorbeeld een -klinisch merkbare - depressie, psychose of neurocognitieve stoornis. Of de klachten bewust of onbewust worden aangezet valt op basis van dit onderzoek niet uit te maken. Ik adviseer dan ook om de gepresenteerde klachten vooral te interpreteren in het licht van aanpassingsproblematiek aan de huidige complexe sociale situatie. In termen van de DSM classificatie is daarmee sprake van een ongespecificeerde aanpassingsstoornis”. Dat is echter geen stoornis in de zin van de polisvoorwaarden. In zijn uitspraak van 13 april 2018, ECLI:NL:HR:2018:601, heeft de Hoge Raad nogmaals benadrukt dat de uitleg van een bepaling in polisvoorwaarden, waarover tussen partijen niet onderhandeld pleegt te worden, met name afhankelijk is van objectieve factoren, zoals de bewoordingen waarin de desbetreffende bepaling is gesteld, gelezen in het licht van de polisvoorwaarden als geheel en in het licht van de in voorkomend geval bij de polisvoorwaarden behorende toelichting. Gezien het voorgaande is er geen stoornis in de zin van de polisvoorwaarden. Hiermee is de beoordeling van de ernst van die klachten volgens de in de polisvoorwaarden genoemde GAF-score niet (meer) aan de orde. Het hof onderkent met Van der Meer dat [appellant] nog immer gebukt gaat onder zijn klachten, die elkaar dan ook nog beïnvloeden, maar dat maakt bovenstaand oordeel niet anders.