Uitspraken

Onderdeel 1.3 klaagt dat het hof, door voor exhibitie te eisen dat een (dreigende) inbreuk voldoende aannemelijk wordt gemaakt, een te strenge maatstaf heeft aangelegd. Het antwoord op de rechtmatig belang-vraag hangt niet af van de merites van de gepretendeerde vordering in de bodemzaak. Voor toewijzing van een vordering op de voet van art. 843a Rv volstaat dat de rechtsbetrekking voldoende onderbouwd is gesteld, aldus het onderdeel.

Art. 1019a lid 1 Rv bepaalt dat een verbintenis uit onrechtmatige daad wegens inbreuk op een recht van intellectuele eigendom geldt als een rechtsbetrekking als bedoeld in art. 843a lid 1 Rv. Art. 843a lid 1 Rv bepaalt dat hij die daarbij rechtmatig belang heeft, op zijn kosten inzage, afschrift of uittreksel kan vorderen van bepaalde bescheiden aangaande een rechtsbetrekking waarbij hij of zijn rechtsvoorgangers partij zijn, van degene die deze bescheiden tot zijn beschikking of onder zijn berusting heeft.

Opmerking verdient dat ingeval van een verzoek op de voet van art. 1019b Rv (tot het in beslag mogen nemen van bewijsmateriaal) – waarvoor eveneens is vereist dat voldoende aannemelijk is dat inbreuk op een recht van intellectuele eigendom is of dreigt te worden gemaakt – de vereiste aannemelijkheid eerder aanwezig kan zijn dan wanneer het gaat om een verzoek of vordering tot het mogen inzien of het verkrijgen van afschrift of uittreksel van dat bewijsmateriaal.

Uit het voorgaande volgt dat het onderdeel faalt.

In de onderdelen 2.1.3 en 2.2.3 klaagt AIB dat het hof kwekersrechtelijk ‘te koop aanbieden’ te beperkt heeft opgevat, omdat, zo wordt betoogd, daaronder ook valt toezending van een prijslijst waarop door kwekersrecht beschermde rassen worden vermeld. Dat wordt niet anders als daarbij (mondeling) wordt aangegeven dat deze rassen tijdens de looptijd van het kwekersrecht nog niet beschikbaar zijn of nog niet kunnen worden aangeboden (maar wel na afloop daarvan). Ook het aanbod pas na expiratie van kwekersrechten te leveren, is de voorbehouden handeling ‘te koop aanbieden.’ Daaraan doen niet af de door het hof genoemde andere omstandigheden, te weten dat Novisem in en vanuit het buitenland geoorloofd handelt en heeft gewezen op het bestaan van het kwekersrecht in Nederland. Er zijn ook geen bijkomende omstandigheden vereist voor kwalificatie als inbreuk, aldus het onderdeel.

Ingevolge art. 57 lid 1 en lid 2 van de Zaaizaad- en plantgoedwet 2005 (ZPW) behoort tot de handelingen die aan de houder van het kwekersrecht op een ras zijn voorbehouden het in de handel brengen van teeltmateriaal van dat ras. Art. 1, aanhef en onder onder g, ZPW bepaalt dat onder “in de handel brengen” onder meer wordt verstaan: “te koop aanbieden”.

Voor het octrooirecht is geoordeeld dat ‘aanbieden’ in de zin van art. 53 lid 1 van de Rijksoctrooiwet 1995 ruim moet worden uitgelegd en dat daarvan ook sprake is indien een product dat onder de beschermingsomvang van het octrooi valt, tijdens de looptijd van het octrooi wordt aangeboden met de mededeling dat dit eerst na expiratie van het octrooi kan worden geleverd (vgl. HR 22 juni 2012, ECLI:NL:HR:2012:BW4006, NJ 2012/472). De ratio daarvan is dat reeds de mededeling dat een dergelijk product bij een ander dan de octrooihouder beschikbaar komt, de partij aan wie die mededeling wordt gedaan ervan kan weerhouden het product van de octrooihouder te betrekken.

Nu het kwekersrecht, evenals het octrooirecht, ertoe strekt dat de houder van dat recht het voorwerp daarvan gedurende een bepaalde tijd op exclusieve basis kan exploiteren teneinde zijn investeringen in de ontwikkeling daarvan te kunnen terugverdienen, bestaat er geen grond om voor de uitleg van het begrip ‘aanbieden’ in het kader van het kwekersrecht een andere maatstaf aan te leggen dan voor het octrooirecht. Ook voor het kwekersrecht geldt dus dat van ‘te koop aanbieden’ sprake is indien dit aanbod wordt gedaan onder het voorbehoud dat het desbetreffende materiaal pas geleverd kan worden na expiratie van het kwekersrecht.

Het hof neemt in rov. 4.8.4 tot uitgangspunt de verklaring van [betrokkene 1] van 15 oktober 2013 dat Grow Group in augustus 2012 een prijslijst ontving waarop de rassen Brilliant en Diamant voorkwamen, waarbij werd aangegeven dat deze in Nederland nog niet beschikbaar waren. Deze verklaring houdt verder in dat zijdens Novisem in december 2012 tegen hem is gezegd dat Novisem bedoelde rassen in Nederland nog niet kon aanbieden en dat dit pas in de loop van het volgende jaar zou kunnen. Daarnaast neemt het hof, eveneens in rov. 4.8.4, tot uitgangspunt een verklaring van [betrokkene 3] gedateerd
12 april 2013, inhoudend dat Novisem in november 2012 met hem heeft besproken dat Novisem eventueel de rassen Diamant en Brilliant zou kunnen leveren, maar dat Novisem na het gesprek heeft laten weten de rassen om juridische redenen niet voor de Nederlandse markt te kunnen leveren. Het hof overweegt over de verklaring van [betrokkene 1] dat, mede gelet op de overige omstandigheden, waaronder het feit dat Novisem in en vanuit het buitenland (geoorloofd) handelt en heeft gewezen op het bestaan van het kwekersrecht in Nederland, (met het oog op de toewijsbaarheid van de gevorderde exhibitie) onvoldoende vast staat dat sprake is van een (dreigende) inbreuk. Over de verklaring van [betrokkene 3] overweegt het hof dat, zelfs als sprake zou zijn van inbreukmakend handelen, het aanbod door Novisem zelf is ingetrokken.

Aldus heeft het hof blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting omtrent het begrip ‘te koop aanbieden’ in de zin van art. 57 in verbinding met art. 1, aanhef en onder g, ZPW. Gelet op hetgeen hiervoor in 4.2.3 en 4.2.4 is overwogen, is daarvan immers ook sprake indien het aanbod plaatsvindt onder het voorbehoud dat levering, in verband met nog geldende kwekersrechten, nog niet mogelijk is. Daarom kan de omstandigheid dat Novisem aan [betrokkene 1] heeft medegedeeld dat de rassen in Nederland nog kwekersrechtelijk beschermd waren, en dat zij ze dus op dat moment nog niet kon leveren, respectievelijk dat zij haar aanbod (aan [betrokkene 3] ) om die reden later heeft ingetrokken, het oordeel dat een (dreigende) inbreuk onvoldoende aannemelijk is niet dragen. Hetzelfde geldt voor de omstandigheid dat Novisem de rassen wel mocht verhandelen en ook verhandelde buiten Nederland. De onderdelen zijn dus terecht voorgesteld.

Onderdeel 2.1.6 klaagt dat het hof met zijn overweging dat hetgeen gebeurd is toereikend vaststaat, zodat exhibitie daar geen verandering in zou brengen, heeft miskend dat de door AIB gevorderde bescheiden inzicht kunnen bieden in de omvang van de inbreuk en van belang kunnen zijn voor een schadevergoedingsvordering van AIB.

Het onderdeel is gegrond. Een vordering tot inzage en afgifte strekt juist ertoe aanvullende onderbouwing te verkrijgen van het bestaan van de gestelde inbreuk, alsmede inzicht in de aard en omvang ervan. Het hof heeft (begrijpelijkerwijs) niet vastgesteld, en uit de gedingsstukken valt evenmin op te maken, dat het AIB uitsluitend te doen zou zijn om de inhoud van de reeds overgelegde bescheiden.

Onderdeel 2.1.8 is gericht tegen het oordeel van het hof dat voor een ingrijpende actie als exhibitie in de omstandigheden van het geval bovendien geen plaats is, omdat, als al sprake zou zijn van een inbreuk, dit een heel zwakke inbreuk is. Betoogd wordt onder meer dat indien is voldaan aan het vereiste een redelijk vermoeden van een (dreigende) inbreuk, rechtmatig belang bestaat bij de gevorderde inzage in of afgifte van op de inbreuk betrekking hebbende bescheiden.

Ook dit onderdeel slaagt. Voor zover al juist zou zijn dat uit het overgelegde bewijsmateriaal slechts een “zwakke” inbreuk zou zijn af te leiden, brengt dat niet mee dat een rechtmatig belang ontbreekt bij inzage in of afgifte van bewijsmateriaal dat de (aard en omvang van de) inbreuk nader kan onderbouwen.

De overige klachten van het middel kunnen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 lid 1 RO, geen nadere motivering nu die klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.

Het incidentele beroep is ingesteld onder de voorwaarde dat het principale beroep tot cassatie leidt. Uit het voorgaande blijkt dat die voorwaarde is vervuld.

Het middel kan evenwel niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 lid 1 RO, geen nadere motivering nu de klachten niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.