Uitspraken

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) [verweerster] is een leverancier van diervoedergrondstoffen. De Eendracht is een veevoercoöperatie.

(ii) In de periode 2008 tot en met 2014 hebben [verweerster] en De Eendracht 93 koopovereenkomsten met elkaar gesloten, op grond waarvan [verweerster] bulkgoederen aan De Eendracht heeft geleverd als bestanddeel van door De Eendracht te produceren veevoer.

(iii) In dit geschil draait het om twee koopovereenkomsten, gesloten op 15 april 2014 en 4 juni 2014. Na telefonische onderhandelingen hebben [verweerster] en De Eendracht op die data mondeling overeenstemming bereikt over de koop van zonnebloemkoek. [verweerster] heeft beide koopovereenkomsten op dezelfde dag bevestigd door middel van ‘sales contracten’.

(iv) De sales contracten van 15 april 2014 en 4 juni 2014 vermelden, voor zover hier van belang:

“Dear customer, Herewith we confirm having sold to you, as specified below:

Seller : [verweerster] B.V.

Buyer : Coop De Eendracht

Product code : BDVZON048

Product name : Bio Zonnekoeken/exp. High pro

(…)

Contract Conditions : Conditiën van de Nederlandse Handel in Granen en Diervoedergrondstoffen (CNGD)

(…)”

(v) Onderaan deze sales contracten is in een kleiner lettertype de volgende verwijzing opgenomen:

“Our General Terms and Conditions, as registered at the court of justice in Middelburg on 19 januari 2012 with number 1/2012, apply to all agreements concluded by [verweerster] and to all actions performed in connection therewith in as far as the main terms of these agreements and/or any standard-contract terms mentioned therein do not stipulate differently. In case of discrepancy the main contract terms and/or standard-contract terms shall prevail over these General terms and Conditions. A copy of our General Terms and Conditions is available upon request.”

(vi) De CNGD bevatten (in art. 45) een arbitraal beding.

(vii) De Eendracht heeft de door [verweerster] geleverde zonnebloemkoek verwerkt tot legkippenmengvoer, dat zij heeft geleverd aan Raiffeisenbank Emsland-Mitte EG (hierna: Raiffeisenbank). Raiffeisenbank heeft het legkippenmengvoer vervolgens geleverd aan Duitse pluimveehouders.

(viii) De Eendracht is in mei 2017 door onder meer Raiffeisenbank gedagvaard voor de rechtbank Overijssel. Raiffeisenbank vordert in deze procedure dat De Eendracht wordt veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding op grond van non-conformiteit van het geleverde legkippenmengvoer.

(ix) De Eendracht heeft vervolgens [verweerster] in vrijwaring opgeroepen.

Het hof1 heeft het vonnis van de rechtbank vernietigd en bepaald dat de rechtbank onbevoegd is van de vorderingen van De Eendracht jegens [verweerster] kennis te nemen. Daartoe heeft het hof, voor zover in cassatie van belang, als volgt overwogen.

Tussen partijen is in hoger beroep niet in geschil dat op de koopovereenkomsten de CNGD van toepassing zijn. (rov. 3.1)

Tussen partijen staat vast dat [verweerster] voor of bij het sluiten van de koopovereenkomsten de CNGD niet aan De Eendracht ter hand heeft gesteld en haar ook anderszins niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden van de algemene voorwaarden kennis te nemen, een en ander als bedoeld in art. 6:234 lid 1 BW. De Eendracht komt daarom in beginsel een beroep toe op de vernietiging van het arbitraal beding in de CNGD. (rov. 3.4)

De directeur en thans tevens statutair bestuurder van De Eendracht heeft in het cursusjaar 2012/2013 de zogeheten ‘Graancursus’ gevolgd. Hierin komen de CNGD en de daarin opgenomen arbitrageclausule uitgebreid aan de orde. Het hof concludeert op grond hiervan dat de directeur op het moment van sluiten van de koopovereenkomsten bekend was, althans bekend mag worden geacht, met de inhoud van de CNGD, waaronder het arbitraal beding. (rov. 3.8)

Deze kennis van de directeur kan aan De Eendracht worden toegerekend. (rov. 3.9)

Niet van belang is of De Eendracht door het optreden van [verweerster] zelf, dan wel uit anderen hoofde bekend is geraakt met de CNGD. Nu het De Eendracht bekend was dat de CNGD van toepassing waren verklaard en zij ook over die algemene voorwaarden beschikte, is aan de ratio van art. 6:234 BW voldaan. (rov. 3.10)

Nu De Eendracht ten tijde van het sluiten van de overeenkomsten met de CNGD bekend was, kan zij zich tegenover [verweerster] niet met succes op de voet van art. 6:233, aanhef en onder b, BW op de vernietigbaarheid van het arbitraal beding beroepen. (rov. 3.11)

Daarnaast komt De Eendracht op grond van art. 6:235 lid 3 BW geen beroep toe op de vernietiging van het arbitraal beding omdat zij zelf de CNGD meermalen in haar overeenkomsten heeft gebruikt. (rov. 3.12)