Uitspraken

[eisers] hebben in de procesinleiding in cassatie vermeld dat [eiseres 1] eiseres tot cassatie is, dat [eiser 2] zich voegt aan de zijde van [eiseres 1], doordat de cassatieklachten mede namens hem worden voorgedragen, en dat [eiser 2] ook eiser tot cassatie is.

Nadat [schuldeiser] de plaats van [eiser 2] in het hoger beroep had overgenomen om de betwisting van de vordering van [verweerder] voort te zetten, was [eiser 2] niet langer partij in de procedure voor zover deze die vordering van [verweerder] betrof. Het arrest van het hof van 12 oktober 2021 heeft, afgezien van de verwerping van het hoger beroep van [eiseres 1], uitsluitend betrekking op de vordering van [verweerder]. [eiser 2] is derhalve niet bevoegd tegen dat arrest beroep in cassatie in te stellen. [eiser 2] is daarom niet-ontvankelijk in zijn beroep tegen het arrest van 12 oktober 2021.

Voor zover het cassatieberoep van [eiser 2] erover klaagt dat het hof hem vanaf het moment dat [schuldeiser] zijn plaats in het geding had overgenomen, niet langer als partij in het geding heeft beschouwd, geldt het volgende. Het hof heeft in het roljournaal aangetekend dat op 4 augustus 2020 namens [schuldeiser] advocaat is gesteld. Daarmee heeft het hof vastgesteld dat [schuldeiser] de procedure tussen [eiser 2] en [verweerder] met betrekking tot de betwiste vordering van [verweerder] voortzette in de plaats van [eiser 2]. Dit oordeel is ten opzichte van [eiser 2] aan te merken als een einduitspraak, waartegen hij binnen drie maanden beroep in cassatie kon instellen.2 [eiser 2] heeft zijn cassatieberoep ingesteld op 12 januari 2022, derhalve buiten de zojuist bedoelde cassatietermijn.

Niet is gebleken dat [eiser 2] ten tijde van de verificatievergadering en nadat [verweerder] en [schuldeiser] zijn verwezen naar het hof voor voortzetting van de geschorste procedure, werd bijgestaan door een advocaat. Niet in geschil is tussen partijen dat [eiser 2] niet is opgeroepen voor de voortzetting van het geding. Indien voor [eiser 2] onder die omstandigheden, mede als gevolg van een processueel verzuim door het hof, redelijkerwijs niet kenbaar was dat het hof op 4 augustus 2020 besliste dat hij niet langer partij was in het hoger beroep voor zover dat de vordering van [verweerder] op [eiser 2] betrof, dient de termijn voor het instellen van beroep in cassatie tegen deze beslissing te worden verlengd, voor zover nodig, tot veertien dagen vanaf het moment dat zulks voor hem wel kenbaar was.3 [eisers] hebben in cassatie evenwel niets aangevoerd over het hiervoor bedoelde moment, hoewel dat op hun weg had gelegen. Dat betekent dat er geen grond is om ervan uit te gaan dat het beroep in cassatie tegen de beslissing van 4 augustus 2020 door [eiser 2] tijdig is ingesteld. [eiser 2] is dus ook niet-ontvankelijk in zijn beroep tegen de beslissing van 4 augustus 2020.

Onderdeel 1.1 van het middel klaagt dat het hof het hoger beroep van [eiseres 1] ten onrechte heeft verworpen, omdat de procedure tussen [eiseres 1] en [verweerder] door het hof ambtshalve is doorgehaald, waarna het geding tussen [schuldeiser] en [verweerder] is voortgezet zonder dat deze voortzetting aan [eiseres 1] kenbaar is gemaakt, zonder dat [eiseres 1] is opgeroepen en zonder dat zij in de gelegenheid is gesteld een memorie van grieven in te dienen.

Het onderdeel slaagt. Uit het bestreden arrest, de overige stukken van het geding en de bij de procesinleiding overgelegde uitdraai uit het roljournaal van het hof blijkt niet dat een van partijen het hof heeft verzocht om de – eerder ambtshalve doorgehaalde – procedure tussen [eiseres 1] en [verweerder] weer op de rol te plaatsen om deze voort te zetten. Daarom moet ervan worden uitgegaan dat dit niet is gebeurd. Het stond het hof dan ook niet vrij om in zijn arrest te beslissen op het hoger beroep in de zaak tussen [eiseres 1] en [verweerder].

Onderdeel 2 klaagt, samengevat, dat de voorzetting en overneming van het geding tussen [eiser 2] en [verweerder] door [schuldeiser] op grond van art. 29 Fw en de erkenning van de vordering, zonder dat [eisers] in de voortgezette procedure waren betrokken, in strijd komt met art. 1 Eerste Protocol bij het EVRM.

De onderdelen 3 en 4 van het middel kunnen onbehandeld blijven.

De overige klachten van het middel kunnen niet tot cassatie leiden. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie art. 81 lid 1 RO).

Het bestreden arrest heeft geen betrekking op de reconventionele vorderingen van [eiser 2] tegen [verweerder]. De behandeling van die vorderingen kan bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden derhalve nog worden voortgezet. De Hoge Raad ziet hierin aanleiding om het geding, voor zover dit het hoger beroep van [eiseres 1] betreft, terug te wijzen naar dat hof ter verdere behandeling en beslissing.

Opmerking verdient nog het volgende. De rechtsvordering van [verweerder] tegen [eiseres 1] strekt ertoe dat [eiseres 1] wordt bevolen het verhaal door [verweerder] van zijn vordering op [eiser 2] op de tussen [eiser 2] en [eiseres 1] bestaande huwelijksgoederengemeenschap te gehengen en gedogen. Art. 63 lid 1 Fw bepaalt, voor zover hier van belang, dat het faillissement van de persoon die in enige gemeenschap van goederen gehuwd is, als faillissement van die gemeenschap wordt behandeld. Het faillissement van [eiser 2] omvat derhalve mede de goederen die behoren tot de tussen [eiser 2] en [eiseres 1] bestaande huwelijksgoederengemeenschap. De rechtsvordering van [verweerder] tegen [eiseres 1] is dan ook aan te merken als een rechtsvordering die voldoening van een verbintenis uit de boedel ten doel heeft, zoals bedoeld in art. 29 Fw. Het hof had derhalve moeten verstaan dat het geding ook voor zover het de rechtsvordering tegen [eiseres 1] betreft (maar dus niet voor zover het geding de reconventionele vorderingen van [eisers] betreft), door het faillissement van [eiser 2] van rechtswege was geschorst. Wordt het geding na cassatie en terugwijzing hervat, dan zal het hof voor zover nodig alsnog toepassing moeten geven aan de schorsingsregeling van art. 29 Fw.5