Uitspraken

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) Partijen zijn in 2012 in Marokko met elkaar gehuwd op grond van islamitisch recht.

(ii) In 2013 zijn zij in Nederland met elkaar gehuwd.

(iii) Partijen hebben beiden zowel de Nederlandse als de Marokkaanse nationaliteit.

(iv) Uit het huwelijk van partijen zijn drie kinderen geboren.

(v) De man heeft op 19 augustus 2019 bij de rechtbank te Marrakesh, Marokko, een verzoekschrift tot echtscheiding ingediend (hierna: de Marokkaanse procedure).

(vi) In de Marokkaanse procedure heeft de rechtbank te Marrakesh bij beschikking van 12 maart 2020 (hierna: de Marokkaanse beschikking) tussen partijen de echtscheiding uitgesproken (het in 2012 in Marokko gesloten huwelijk). Bij die beschikking heeft de rechtbank te Marrakesh voorts, uitvoerbaar bij voorraad, onder meer bepaald dat de man aan de vrouw als kinderalimentatie 2.000,-- dirham (ongeveer € 200) per kind per maand moet voldoen. De vrouw is van deze beschikking in hoger beroep gegaan. In hoger beroep heeft zij, samengevat, verzocht haar rechten te verhogen ‘naar het passend niveau van het werkelijke inkomen’ van de man.

Bij tussenbeschikking van 26 juni 2020 heeft de rechtbank onder meer geoordeeld dat de Marokkaanse rechtbank op 12 maart 2020 uitspraak heeft gedaan en dat er, ondanks de mogelijkheid van hoger beroep tegen de Marokkaanse beschikking, daarom geen reden meer is om de onderhavige procedure aan te houden op grond van art. 12 Rv.

Vervolgens heeft de rechtbank geoordeeld dat nu het Marokkaanse huwelijk op grond van art. 10:31 BW in Nederland wordt erkend en rechtsgeldig is, het Nederlandse huwelijk nietig is, en partijen in de gelegenheid gesteld zich uit te laten over de vraag of de Marokkaanse beschikking kan worden erkend.

Bij eindbeschikking van 23 maart 2021 heeft de rechtbank onder meer voor recht verklaard dat de Marokkaanse beschikking in Nederland wordt erkend voor zover daarin de echtscheiding tussen partijen is uitgesproken. Ten aanzien van de beslissing in de Marokkaanse beschikking dat de man aan de vrouw 2.000,-- dirham per kind per maand aan alimentatie moet voldoen, heeft de rechtbank overwogen dat deze beslissing niet krachtens verdrag of wet in Nederland uitvoerbaar is, zodat de vrouw op grond van art. 431 Rv geen verlof wordt verleend om de uitspraak in Nederland ten uitvoer te leggen. De vrouw heeft volgens de rechtbank dan ook belang bij een oordeel van de Nederlandse rechter over de kinderalimentatie. De rechtbank heeft bepaald dat de man met ingang van de datum van de beschikking aan de vrouw als kinderalimentatie € 557,79 per kind per maand moet voldoen en heeft deze beslissing uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

Het hof heeft bij beschikking van 3 februari 2022, voor zover in cassatie van belang, de Nederlandse rechter onbevoegd verklaard kennis te nemen van het inleidend verzoek van de vrouw tot vaststelling van kinderalimentatie.1 Daartoe heeft het hof, samengevat, als volgt overwogen.

Het hof dient zijn rechtsmacht ten aanzien van de nevenvoorzieningen afzonderlijk te beoordelen (HR 12 januari 2018, ECLI:NL:HR:2018:31). De Nederlandse rechter is op grond van art. 3, aanhef en onder a en b, Alimentatieverordening bevoegd om kennis te nemen van het verzoek van de vrouw betreffende kinderalimentatie omdat zowel de man (als verweerder) als de vrouw (als verzoekster) hun gewone verblijfplaats in Nederland heeft. (rov. 5.1)

De man verzoekt te bepalen dat de Nederlandse rechter onbevoegd is ten aanzien van het alimentatieverzoek omdat de rechtbank te Marrakesh hierover al, uitvoerbaar bij voorraad, heeft beslist bij de Marokkaanse beschikking en de vrouw van die beschikking in hoger beroep is gegaan. (rov. 5.2)

Of de Nederlandse rechter bevoegd is om kennis te nemen van het verzoek van de vrouw is, gelet op art. 12 Rv, ervan afhankelijk of (i) de Marokkaanse beschikking voor erkenning en tenuitvoerlegging vatbaar is en (ii) het verzoek hetzelfde onderwerp betreft als waarover de Marokkaanse rechter reeds heeft beslist. (rov. 5.3)

Tussen Nederland en Marokko geldt geen verdrag of verordening waarin de wederzijdse erkenning van rechterlijke beslissingen is geregeld. De erkenning van de Marokkaanse beschikking wordt beheerst door het Nederlandse commune internationaal privaatrecht, te weten art. 431 Rv. De voorwaarden voor erkenning zijn door de Hoge Raad uiteengezet in het Gazprombank-arrest.2 De Marokkaanse alimentatiebeslissing voldoet aan deze voorwaarden. (rov. 5.3-5.5)

Nu de Marokkaanse beschikking vatbaar is voor erkenning in Nederland, kan de vrouw een vordering op de voet van art. 431 lid 2 Rv instellen om een in Nederland voor tenuitvoerlegging vatbare titel te verwerven. Toewijzing van die vordering stuit niet af op het feit dat van deze beschikking (in Marokko) hoger beroep is ingesteld. De Marokkaanse beschikking is immers uitvoerbaar bij voorraad verklaard. Omdat de waardering van de voorwaarden voor erkenning en tenuitvoerlegging ten aanzien van de beslissing in hoger beroep niet anders zal zijn, zal ook die beslissing te zijner tijd in Nederland worden erkend en ten uitvoer gelegd door het voeren van een procedure op de voet van art. 431 lid 2 Rv. (rov. 5.6)

Tussen partijen is niet in geschil dat de Marokkaanse rechter een beslissing over kinderalimentatie heeft genomen. Nu die Marokkaanse beschikking in Nederland kan worden erkend en tenuitvoergelegd, is de Nederlandse rechter onbevoegd kennis te nemen van het inleidend verzoek van de vrouw tot vaststelling van kinderalimentatie. (rov. 5.8)