Uitspraken

De tekst van art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz biedt geen steun aan de opvatting dat zorg die is verleend op basis van een voorwaardelijke machtiging als bedoeld in art. 14a Wet Bopz (oud), buiten beschouwing moet worden gelaten bij de berekening op de voet van art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz van de termijn van vijf jaar aaneengesloten gedwongen zorg die is vereist om op basis van de Wvggz een zorgmachtiging voor twee jaar te kunnen verlenen. Uit de passage in de wetsgeschiedenis van de zogeheten Spoedreparatiewet Wvggz en Wzd1 die wordt aangehaald in de conclusie van de Advocaat-Generaal onder 3.42, valt veeleer af te leiden dat de wetgever voor ogen heeft gestaan dat de rechter bij de berekening op de voet van art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz, elke vorm van gedwongen zorg die is verleend op grond van de Wvggz of de Wet Bopz (oud) dan wel door middel van plaatsing op grond van art. 37 (oud) Wetboek van Strafrecht, in aanmerking neemt.

Voorts volgt uit de regeling van de voorwaardelijke machtiging van art. 14a Wet Bopz (oud) dat daarbij werd voorzien in gedwongen zorg als bedoeld in art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz. Het verlenen van een voorwaardelijke machtiging was immers slechts mogelijk onder de voorwaarde dat de betrokkene zich onder behandeling stelde van de behandelend psychiater, overeenkomstig het daartoe opgestelde behandelingsplan (art. 14a leden 5 en 6 Wet Bopz (oud)). Indien de betrokkene zich niet hield aan de hem opgelegde voorwaarden, kon de geneesheer-directeur op grond van art. 14d Wet Bopz (oud) besluiten tot opneming van de betrokkene in een psychiatrisch ziekenhuis, in voorkomend geval tegen de wil van de betrokkene.

Dat art. 19 Wet Bopz (oud) op een ander uitgangspunt berust dan art. 6:5 Wvggz, legt in dit verband onvoldoende gewicht in de schaal.

Een en ander is grond om te aanvaarden dat bij de berekening op de voet van art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz van het aantal jaren aaneengesloten gedwongen zorg, ook zorg die is verleend op basis van een voorwaardelijke machtiging als bedoeld in art. 14a Wet Bopz (oud), in aanmerking wordt genomen. De hiervoor in 3.2.1 bedoelde klacht faalt dan ook.

Uit de stukken blijkt dat bij beschikking van 6 april 2017 ten aanzien van betrokkene een voorlopige machtiging als bedoeld in art. 2 Wet Bopz (oud) is verleend voor de periode van 6 april 2017 tot 6 oktober 2017. De officier van justitie heeft vóór het verstrijken van de geldigheidsduur van die voorlopige machtiging, te weten op 15 september 2017, verzocht om een voorwaardelijke machtiging als bedoeld in art. 14a Wet Bopz (oud), welke voorwaardelijke machtiging bij beschikking van 18 oktober 2017 is verleend. Een dergelijke voorwaardelijke machtiging strekte niet tot voortzetting van het (onvrijwillig) verblijf van de betrokkene in een psychiatrisch ziekenhuis. Bij die stand van zaken kon de op 6 april 2017 verleende voorlopige machtiging na het verstrijken van haar geldigheidsduur niet meer de grondslag vormen – langs de weg van zogeheten ‘nawerking’ – voor de verlening van gedwongen zorg, zo volgt uit de rechtspraak van de Hoge Raad over de Wet Bopz (oud).3

Het vorenstaande betekent dat in de periode die was gelegen tussen 6 oktober 2017 (de dag waarop de geldigheidsduur van de voorlopige machtiging verstreek) en 18 oktober 2017 (de dag waarop de voorwaardelijke machtiging werd verleend) geen wettelijke grondslag bestond voor het verlenen van gedwongen zorg aan betrokkene als bedoeld in art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz. De hiervoor in 3.3.1 bedoelde klacht slaagt dan ook.

Uit de stukken blijkt dat bij beschikking van 12 april 2019 ten aanzien van betrokkene een voorwaardelijke machtiging als bedoeld in art. 14a Wet Bopz (oud) is verleend voor de periode van 12 april 2019 tot en met 12 april 2020. Uit art. 15:1 lid 1, aanhef en onder c, en lid 2 Wvggz volgt – voor zover hier van belang – dat de Wet Bopz (oud) van toepassing blijft op een machtiging die vóór 1 januari 2020 is verleend. Dit betekent dat de op 12 april 2019 verleende voorwaardelijke machtiging ook ná 1 januari 2020 was onderworpen aan het bepaalde in de Wet Bopz (oud).

Volgens de rechtspraak van de Hoge Raad over de Wet Bopz (oud) kon de geneesheer-directeur een besluit tot opneming van de betrokkene in een psychiatrisch ziekenhuis als bedoeld in art. 14d lid 1 Wet Bopz (oud) niet alleen nemen gedurende de geldigheidsduur van de voorwaardelijke machtiging, maar ook nog daarna gedurende een termijn van vier weken na afloop van deze geldigheidsduur, mits vóór het verstrijken van de voorwaardelijke machtiging een verzoek was ingediend tot het verlenen van een aansluitende rechterlijke machtiging.4

In dit geval was aan laatstgenoemde voorwaarde voldaan, aangezien de officier van justitie op 26 maart 2020 heeft verzocht om een zorgmachtiging als bedoeld in de Wvggz, welke zorgmachtiging bij beschikking van 27 mei 2020 is verleend. Dit betekent dat de geneesheer-directeur een besluit tot opneming van betrokkene kon nemen gedurende een termijn van vier weken na afloop van de geldigheidsduur van de op 12 april 2019 verleende voorwaardelijke machtiging, dat wil zeggen tot en met 9 mei 2020. Nadien kon de op 12 april 2019 verleende voorwaardelijke machtiging niet meer dienen als grondslag voor de opneming van betrokkene in een psychiatrisch ziekenhuis.

Het vorenstaande brengt mee dat in de periode die was gelegen tussen 9 mei 2020 (de dag waarop de termijn verstreek gedurende welke de geneesheer-directeur kon besluiten tot opneming van betrokkene in een psychiatrisch ziekenhuis) en 27 mei 2020 (de dag waarop de zorgmachtiging op basis van de Wvggz werd verleend) geen wettelijke grondslag bestond voor het verlenen van gedwongen zorg aan betrokkene als bedoeld in art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz. In zoverre slaagt ook de hiervoor in 3.4.1 bedoelde klacht.