Uitspraken

Het gaat in deze zaak om de uitleg van de wettelijke regeling over toerekening van afgezonderd particulier vermogen (hierna: APV) bij de heffing van erfbelasting. Die regeling is neergelegd in artikel 16 Successiewet 1956 (hierna: SW) en artikel 2.14a Wet IB 2001.

De ouders van belanghebbende (hierna: de ouders) waren gehuwd in gemeenschap van goederen. In 1994 hebben zij een Liechtensteinse Stiftung genaamd [A] (hierna: de Stiftung) opgericht. In de statuten van de Stiftung is opgenomen dat de ‘founder’ van de Stiftung bij oprichting de potentiële begunstigden bepaalt en de potentiële verkrijging kan vaststellen. Daarnaast is bepaald dat de begunstigden geen afdwingbare rechten hebben jegens het vermogen van de Stiftung. In de zogenoemde 'By-Statutes’ van de Stiftung, behorende bij de statuten, is een nadere specificatie opgenomen van de ‘Class of Beneficiaries' van de Stiftung. Deze bestaan respectievelijk uit de afstammelingen van de ouders, protestantse instituties en entiteiten waarvan potentiële beneficiaries begunstigden zijn.

De ouders hebben bij de oprichting een ‘Letter of Wishes’ ondertekend, waarin zij aan het bestuur van de Stiftung hun visie geven op de besteding van het vermogen. Zij adviseren daarin het afgezonderde vermogen voor – in beginsel – gelijke delen aan hun kleinkinderen toe te wijzen. In deze ‘Letter of Wishes’ laten de ouders aan het bestuur de vrijheid af te wijken van hun wensen.

Na oprichting van de Stiftung hebben de ouders liquide middelen en effecten ingebracht. In een door hen op 21 november 1994 ondertekende ‘Deed of Donation’ (de schenkingsovereenkomst) staat vermeld dat het bestuur van de Stiftung de inbreng heeft geaccepteerd.

Het huwelijk van de ouders is door het overlijden van de vader ontbonden op [...] 1995. Hij heeft bij testament zijn kinderen tot enige erfgenamen benoemd, tezamen en voor gelijke delen. De moeder is overleden op [...] 2011. De moeder heeft – evenals de vader – de kinderen voor gelijke delen tot haar erfgenamen benoemd.

Op 23 december 2011 bedroeg het vermogen van de Stiftung € 5.074.154. De Inspecteur heeft de helft van dit vermogen (€ 2.537.077) aan de moeder toegerekend.

Aan de kinderen, waaronder belanghebbende, heeft de Inspecteur navorderingsaanslagen erfbelasting opgelegd wegens verkrijging uit de nalatenschap van de moeder. De hiertegen gemaakte bezwaren heeft de Inspecteur ongegrond verklaard. Tegen de uitspraak op bezwaar heeft belanghebbende beroep ingesteld. De Rechtbank heeft dit beroep gegrond verklaard wegens een toezegging van de Inspecteur om de nalatenschap van de moeder te verlagen met een inkomstenbelastingschuld.

Het Hof heeft – evenals de Rechtbank – geoordeeld dat sprake is van een zogenoemd discretionair vermogen. Het Hof achtte weliswaar aannemelijk dat het vermogen van de Stiftung bestemd was voor de kleinkinderen, maar oordeelde dat dit onvoldoende is voor de conclusie dat sprake is van een non-discretionair vermogen. Onder verwijzing naar het arrest van de Hoge Raad van 26 maart 20213 heeft het Hof geoordeeld dat wil sprake zijn van discretionair vermogen, er geen concrete juridisch afdwingbare rechten van de begunstigden moeten zijn. Dergelijke concrete juridisch afdwingbare rechten zijn in dit geval niet aanwezig.

Voorts heeft het Hof geoordeeld dat de moeder is aan te merken als (mede-)inbrenger van het in de Stiftung ondergebrachte vermogen. Uit onder meer de medeondertekening van de stukken door de moeder, heeft het Hof afgeleid dat de ouders gezamenlijk de vermogensbestanddelen hebben geschonken aan de Stiftung. Aldus is sprake van bijkomende feiten en omstandigheden die meebrengen dat – anders dan in het arrest van de Hoge Raad van 20 januari 20124 – de moeder wel partij was bij de inbreng van het vermogen in de Stiftung.

Het Hof heeft op deze gronden het hoger beroep van belanghebbende ongegrond verklaard.