Uitspraken

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) [verweerder] is in 2015 een verkeersongeval (hierna: het ongeval) overkomen. Klaverblad heeft als WAM-verzekeraar jegens [verweerder] aansprakelijkheid voor het ongeval erkend.

(ii) [verweerder] werkte ten tijde van het ongeval als rijinstructeur en exploiteerde een rijschool.

(iii) [verweerder] stelt als gevolg van het ongeval ernstig rugletsel te hebben opgelopen.

(iv) In een procedure naar aanleiding van het ongeval (hierna: procedure I) heeft [verweerder] een verklaring voor recht gevorderd dat hij (gedeeltelijk) beroepsongeschikt is geraakt door het ongeval en dat de tot dan toe betaalde voorschotten van in totaal € 38.372,-- niet dekkend zijn voor de door het ongeval veroorzaakte schade. Verder heeft hij gevorderd Klaverblad te veroordelen tot betaling van de door [verweerder] geleden en nog te lijden schade, op te maken bij staat.

(v) Bij vonnis van 13 november 2019 in procedure I heeft de rechtbank Gelderland voor recht verklaard dat [verweerder] (gedeeltelijk) beroepsongeschikt is geraakt door het ongeval.1 De rechtbank heeft de conclusies van de door partijen aangezochte verzekeringsarts en arbeidsdeskundige overgenomen. De bevindingen van de verzekeringsarts houden in dat [verweerder] als gevolg van de klachten beperkingen ondervindt, die erin bestaan dat [verweerder] een uur tot maximaal twee uur in een goede steun gevende stoel kan zitten, waarna hij vijf tot tien minuten moet bewegen. Volgens de arbeidsdeskundige komt dit neer op een arbeidsongeschiktheid van 3,6%.

[verweerder] heeft in procedure I gesteld dat bij de conclusie dat [verweerder] een tot twee uur aaneengesloten kan zitten, niet is meegenomen dat hij dit alleen kan bij gebruik van morfine als pijnstilling (rov. 4.13. van het vonnis van 13 november 2019). De rechtbank heeft dit bezwaar van [verweerder] verworpen en daartoe het volgende overwogen:

“4.14. De rechtbank overweegt dat uit de in rov. 2.12. weergegeven beschouwing van [de verzekeringsarts] volgt dat hij wel rekening heeft gehouden met het door [verweerder] genoemde gebruik van morfine, maar dat hij dit morfinegebruik geen voorwaarde acht voor de door hem genoemde mogelijkheid van [verweerder] om, in een geschikte stoel, twee uur aaneengesloten te zitten. [De verzekeringsarts] heeft daarover kort gezegd het volgende overwogen:

- Er bestaat geen bewijs van effectiviteit van opiaten bij chronische lage rugklachten.

- Hoewel dat niet betekent dat het gebruik van morfine voor [verweerder] geen verlichting zou kunnen brengen, zouden daarvoor echter mogelijk ook andere ‘minder sederende’ pijnstillers gebruikt kunnen worden, zoals [verweerder] ook in het najaar 2015 deed, toen hij 25-30 uur per week werkte.

- Bij het vaststellen van beperkingen zijn klachten wel het uitgangspunt maar niet zonder meer doorslaggevend.

- De ernst van de ziekte/stoornis bepaalt mede de beperkingen.

- Er zijn bij [verweerder] geen ernstige afwijkingen vastgesteld en er zijn ook geen ernstige beperkingen vast te stellen, zoals ook [de orthopedisch chirurg] concludeerde.

- [De orthopedisch chirurg] heeft geen beperkingen in het zitten vastgesteld.

- Met name lang zitten doet lage rugklachten verergeren.

- Afwisselen is daarom geïndiceerd.

[De verzekeringsarts] acht op basis van deze overwegingen ten aanzien van zitten geen andere beperking aanwezig dan dat [verweerder] maximaal twee uur in een goede steun gevende stoel kan zitten. Tegen geen van de voornoemde overwegingen heeft [verweerder] gemotiveerde bezwaren geuit. Uit de door [verweerder] overgelegde berichten van zijn huisarts […] blijkt weliswaar dat [verweerder] in februari 2018 naar eigen zeggen zonder morfine te veel pijn ervaart om te kunnen functioneren en dat hij, nadat hij eerst andere pijnstillers heeft gebruikt, in ieder geval tot het consult van 3 mei 2019 morfinepleisters heeft gebruikt, maar niet dat dit in verband met zijn rugklachten ook daadwerkelijk noodzakelijk was, dat daar geen alternatieven voor bestonden of dat bijvoorbeeld Brufen niet ook afdoende zou kunnen zijn. De huisarts geeft daar in zijn brieven geen oordeel over. Verder heeft [verweerder] geen bezwaren geuit tegen de bevindingen van [de verzekeringsarts] dan zijn enkele stelling dat hij de morfine nodig heeft. Van die stelling heeft hij echter geen verdere onderbouwing gegeven. Vast staat dat hij ten tijde van het onderzoek van [de orthopedisch chirurg] geen morfine maar Brufen gebruikte. Dat er sindsdien een verslechtering is opgetreden, heeft hij niet gesteld en ook verder heeft hij niet onderbouwd waarom thans morfinegebruik noodzakelijk is. Dit had van hem, nu de in gezamenlijk overleg ingeschakelde deskundigen morfinegebruik niet noodzakelijk achten en zijn stelling in die zin afwijkt, wel verwacht mogen worden. [De orthopedisch chirurg] stelt ten aanzien van zitten geen beperkingen vast en [de verzekeringsarts] stelt vast, zonder verdere voorbehouden, dat zitten mogelijk is gedurende een uur achtereen tot maximaal twee uur in een goede (steun gevende) stoel. De rechtbank acht de bezwaren van [verweerder] onvoldoende om in afwijking van het onderbouwde rapport van [de verzekeringsarts], dat inzichtelijk en consistent is, aannemelijk te achten dat [verweerder] niet zonder morfinegebruik kan of dat hij zonder morfinegebruik niet twee uur achtereen zou kunnen zitten in een steun gevende stoel.”

Onder verwijzing naar de hiervoor geciteerde overweging heeft de rechtbank ook het bezwaar van [verweerder] tegen het rapport van de arbeidsdeskundige verworpen en diens conclusie dat sprake is van een arbeidsongeschiktheid voor [verweerder]’ beroep van 3,6% overgenomen (rov. 4.16.-4.17. van het vonnis van 13 november 2019).

(vi) Op grond van het vastgestelde percentage van 3,6% arbeidsongeschiktheid heeft de rechtbank geoordeeld dat de vordering van [verweerder] voor zover die ertoe strekt voor recht te verklaren dat de door Klaverblad betaalde voorschotten niet dekkend zijn voor de veroorzaakte schade, niet toewijsbaar is (rov. 4.19. van het vonnis van 13 november 2019). Verder heeft de rechtbank Klaverblad veroordeeld tot betaling van de door [verweerder] geleden en nog te lijden schade, op te maken bij staat.

(vii) Tegen het vonnis van 13 november 2019 is geen rechtsmiddel ingesteld, zodat het in kracht van gewijsde is gegaan.

(viii) In een rapport van mei 2020, in het kader van een rijbewijskeuring, heeft een psychiater bij [verweerder] een morfineafhankelijkheid geconstateerd aan de hand van de DSM-IV-TR classificatie voor psychische aandoeningen, met onthoudingsklachten en belemmering van activiteiten tot gevolg. Bij besluit van 21 augustus 2020 heeft het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (hierna: CBR) [verweerder] ongeschikt verklaard voor het besturen van, onder meer, een motor of personenauto, omdat uit de beoordeling blijkt dat sprake is van “misbruik van geneesmiddelen (opioïden)”.

“3.11. Klaverblad heeft in deze Procedure II een verklaring voor recht gevorderd dat het vonnis in Procedure I gezag van gewijsde heeft met betrekking tot het oordeel dat voor [verweerder] sprake is van een arbeidsongeschiktheid voor zijn beroep van 3,6% en dat dit oordeel ook op de toekomst ziet. [verweerder] heeft dat betwist en in dit verband gewezen op twee nieuwe omstandigheden die zich na het vonnis hebben voorgedaan: (i) dat hij morfineafhankelijk is geworden en (ii) dat hij daardoor van het CBR geen motorvoertuig meer mag besturen. Het vonnis in Procedure I moet volgens [verweerder] bovendien zo worden uitgelegd, dat het ziet op de feitelijke situatie ten tijde van het vonnis en niet eraan in de weg staat dat nadien, bij nieuwe omstandigheden, een ander beroepsongeschiktheidspercentage wordt vastgesteld. [verweerder] heeft ook aangevoerd dat Klaverblad met de gevorderde verklaring voor recht voor [verweerder] de mogelijkheid doorkruist een andere procedure te beginnen – naar het hof begrijpt een andere procedure ter verkrijging van schadevergoeding op basis van een nieuwe feitelijke grondslag.