Uitspraken

[eiser 1] (hierna: [eiser 1]) heeft bij Achmea Schadeverzekeringen N.V. een “Rechtsbijstandverzekering voor Particulieren” (hierna: de rechtsbijstandsverzekering) gesloten. Achmea Rechtsbijstand geeft uitvoering aan deze rechtsbijstandsverzekering.

[vetgedrukt in origineel, A-G]

[eiser] is erfpachter van een perceel in het [duingebied] te [plaats] . Staatsbosbeheer is bloot eigenaar van het perceel. Op het perceel staat een woning. Een groot deel van [plaats] is als Natura 2000-gebied aangewezen. Het door [eiser] in erfpacht gehouden perceel ligt in de directe nabijheid van het Natura 2000-gebied.

In 2013 is op [plaats] watercrassula aangetroffen. Watercrassula is een zogenoemde invasieve exoot, die de neiging heeft zich na vestiging sterk uit te breiden en daarbij de inheemse vegetatie te verdringen. Ook op het perceel van [eiser] is watercrassula aangetroffen.

Staatsbosbeheer en de provincie Fryslân werken nauw samen bij de bestrijding van watercrassula op [plaats] .

In 2013 heeft Staatsbosbeheer in het kader van bestrijding van watercrassula afplaggingswerkzaamheden verricht. Dit heeft de watercrassula niet definitief doen verdwijnen. In september 2016 heeft Staatsbosbeheer getracht de watercrassula op en in de omgeving van het perceel van [eiser] te bestrijden door middel van inundatie met zout water.

In verband met de inundatie met zout water heeft [eiser] op 20 september 2016 bij Achmea Rechtsbijstand melding gemaakt van een geschil met Staatsbosbeheer. Achmea Rechtsbijstand heeft vervolgens dekking verleend voor de kosten van de door [eiser] ingeschakelde advocaat.

[eiser] heeft zowel civielrechtelijke procedures gevoerd met als betrokken (weder)partij Staatsbosbeheer als strafrechtelijke aangifte gedaan. In één van die procedures heeft [eiser] gesteld dat Staatsbosbeheer tegenover [eiser] onrechtmatig heeft gehandeld door zijn in erfpacht gehouden perceel met zout water te inunderen en op die grond aansprakelijk is voor de daardoor ontstane schade. Bij vonnis van de rechtbank Midden-Nederland van 26 juli 2017 is de gevorderde verklaring voor recht met die strekking afgewezen.2 Vervolgens is [eiser] in hoger beroep gegaan.3 [eiser] heeft de in het kader van deze procedures gemaakte kosten van rechtsbijstand onder de verzekering geclaimd. In januari 2018 is de omvang van deze kosten boven het bedrag van € 30.000,-- uitgekomen.

Bij brief van 7 juli 2018, per e-mail verstuurd op 8 juli 2018, heeft [eiser 1] melding gemaakt bij Achmea Rechtsbijstand van een geschil tussen hem en de provincie Fryslân vanwege de voorgenomen bestrijding van de watercrassula door de provincie Fryslân.4 [eiser 1] heeft verzocht om dekking van de kosten van de verrichte en nog te verrichten werkzaamheden van de door [eiser] ingeschakelde advocaat.

Onderdeel 1 is gericht tegen rov. 3.1 van het arrest. Het onderdeel stelt dat het hof in die rechtsoverweging een verkeerde samenvatting geeft van de ter beoordeling voorliggende vraag, omdat volgens het onderdeel niet de gebeurtenis, maar de behoefte aan rechtsbijstand is verzekerd.8

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.
Het hof omschrijft de in dit geschil voorliggende vraag in rov. 3.1 van het arrest als volgt (zie ook onder 3.8 hiervoor):

“of het geschil van [eiser] met de provincie Friesland een zelfstandige gebeurtenis in de zin van artikel 1 lid 1 sub f van de op de rechtsbijstandverzekering toepasselijke polisvoorwaarden vormt en of Achmea Rechtsbijstand daarom gehouden is om, naast de al gehonoreerde vergoedingen tot aan het kostenmaximum van € 30.000,-, voor de procedures tegen Staat[s]bosbeheer, ook voor de procedure(s) tegen de Provincie Friesland een budget voor de juridische kosten ter beschikking te stellen tot aan het kostenmaximum.”

Zoals ook blijkt uit het kopje boven rov. 3.1 van het arrest (“Vorderingen van [eiser] ”) doet het hof daar niets meer of minder dan het kernachtig weergeven van de vorderingen van [eiser] Deze weergave sluit aan bij rov. 1 van het arrest waarin het hof (in cassatie onbestreden) overweegt (zie ook onder 3.5 hiervoor):

“ [eiser] hebben geconcludeerd dat het hof het bestreden vonnis zal vernietigen en – uitvoerbaar bij voorraad – Achmea Rechtsbijstand zal bevelen binnen twee weken na het in deze zaak te wijzen arrest dekking te verlenen met ingang van 24 juli 2018 voor de verleende en nog te verlenen rechtsbijstand met betrekking tot het geschil tussen hen en de Provincie Friesland met een kostenmaximum ad € 30.000,- (…).”

Rov. 3.1 van het arrest strookt overigens ook met de weergave van de vordering en van hetgeen [eiser] aan deze vordering ten grondslag hebben gelegd in rov. 3.1-3.2 van het vonnis in eerste aanleg (zie ook onder 3.1 hiervoor).
Het hof verwijst in rov. 3.1 van het arrest naar art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden, waarin de volgende omschrijving van het begrip “gebeurtenis” is opgenomen (zie ook onder 2.2 hiervoor):

“een bij het sluiten van de verzekering onverwacht en redelijkerwijs niet te voorzien voorval. Een reeks met elkaar verband houdende voorvallen wordt als één gebeurtenis aangemerkt.”

Ik zie dan ook geen licht tussen hetgeen het hof in rov. 3.1 van het arrest overweegt en waar de zaak volgens het onderdeel om draait:9

“De onderhavige zaak betreft de vraag of de behoefte aan rechtsbijstand van [eiser] in een geschil met de provincie Friesland ertoe moet leiden dat Achmea een kostenmaximum ad € 30.000,- ter beschikking moet stellen of dat zij daartoe niet verplicht is ex artikel 1 lid 1 sub f van de polisvoorwaarden, omdat het voorval in verband waarmee een behoefte aan rechtsbijstand bestond samenhangt met een ander voorval dat reeds tot een behoefte aan rechtsbijstand had geleid, waarvoor reeds dekking was verleend en in welke zaak het kostenmaximum was bereikt.”

Het hof miskent in elk geval niet dat niet de gebeurtenis maar de behoefte aan rechtsbijstand is verzekerd.10 Het onderdeel beroept zich in dat verband op art. 4.2 lid 1 van de polisvoorwaarden, welke bepaling het hof ook in rov. 2.2 van het arrest citeert (zie ook onder 2.2 hiervoor):

“Verzekerd is het risico dat u bij een juridisch probleem moet voorzien in een eigen behoefte aan rechtsbijstand. De verzekering geeft u als particulier aanspraak op rechtsbijstand als zich tijdens de verzekeringsduur en na een eventuele wachttijd een gebeurtenis voordoet waardoor voor u een juridisch probleem ontstaat.”

Deze bepaling uit de polisvoorwaarden verwijst immers ook naar het begrip “gebeurtenis” zoals gedefinieerd in art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden. De behoefte van [eiser] aan rechtsbijstand in de procedure(s) tegen de provincie Fryslân is dus alleen verzekerd als, zoals het hof in rov. 3.1 van het arrest overweegt, sprake is van een zelfstandige gebeurtenis in de zin van art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden (en niet als sprake is van een reeks met elkaar verband houdende voorvallen die als één gebeurtenis moet worden aangemerkt, waarvoor het kostenmaximum reeds is bereikt in verband met de procedures tegen Staatsbosbeheer, zoals Achmea Rechtsbijstand stelt, zie ook rov. 3.4 van het arrest en onder 3.2 hiervoor).
Het onderdeel beroept zich verder nog op de memorie van grieven van [eiser] onder 1:

“1. De onderhavige zaak is voor wat betreft de feiten overzichtelijk. Appellanten [ [eiser] , A-G] hebben een rechtsbijstandsverzekering die door geïntimeerde [Achmea Rechtsbijstand, A-G] (…) wordt uitgevoerd. Tussen partijen bestaat een verschil van inzicht over de strekking van de bepaling(en) in de polisvoorwaarden betreffende een ‘samenhangend geheel van geschillen’ als gevolg waarvan in de visie van Achmea sprake is van één geschil met één dekkingsmaximum. [eiser 1] meent dat de door Achmea verdedigde uitleg van haar polisvoorwaarden in de onderhavige zaak geen stand kan houden, zoals hierna wordt toegelicht.”

Onderdeel 2 is gericht tegen rov. 3.5 (en rov. 3.6 en rov. 3.7) van het arrest. Het onderdeel valt uiteen in vier subonderdelen.

Subonderdeel 2.1 is gericht tegen rov. 3.5, eerste zin, van het arrest. Het subonderdeel stelt dat dit oordeel rechtens onjuist, althans onbegrijpelijk gemotiveerd is. Het subonderdeel doet een beroep op de door Achmea Rechtsbijstand gegeven toelichting die het hof in rov. 2.12 citeert, dat het om “een samenhangend geheel van geschillen [gaat] die uit dezelfde oorzaak zijn ontstaan”. Volgens het subonderdeel heeft Achmea Rechtsbijstand in feitelijke instanties het standpunt betrokken “dat – kort samengevat – de behoefte aan rechtsbijstand van [eiser] in het geschil met de provincie Friesland de aanwezigheid van Watercrassula op het perceel van [eiser] (sinds 2013) de verbindende oorzaak is.” [cursivering in origineel, A-G]
Het subonderdeel stelt daar tegenover dat [eiser] van mening is dat de door Staatsbosbeheer gepleegde onrechtmatige daad geen verband houdt in de zin van de desbetreffende bepaling uit polisvoorwaarden met de door de provincie Fryslân gepleegde onrechtmatige daad. [eiser] heeft het standpunt ingenomen dat de bepaling uit de polisvoorwaarden een dekkingsuitsluitingsgrond is, die zodanig ruim is geformuleerd dat hij naar zijn aard onduidelijk is, omdat volgens [eiser] in ieder geval niet verdedigbaar is dat ieder verband tussen voorvallen/geschillen altijd en eo ipso tot uitsluiting van de dekking van de behoefte aan rechtsbijstand leidt.11
Volgens het subonderdeel gaat het hof volledig voorbij aan de toelichting van Achmea Rechtsbijstand op grond waarvan in haar visie de bepaling dient te worden uitgelegd zoals zij dat heeft gedaan en de reactie daarop van [eiser] Het subonderdeel stelt dat het hof aldus tot uitgangspunt neemt wat een gemotiveerde juridische conclusie zou moeten zijn. Voor zover dat oordeel niet rechtens onjuist is, is het bij gebreke van een motivering onbegrijpelijk, aldus nog steeds het subonderdeel.

Subonderdeel 2.2 bouwt voort op het in subonderdeel 2.1 aan Achmea Rechtsbijstand toegeschreven standpunt dat het moet gaan om een reeks voorvallen die dezelfde oorzaak hebben. Daarmee is volgens het subonderdeel de beoogde strekking van art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden begrijpelijk, maar dat betekent niet dat sprake is van een duidelijk beding. Het subonderdeel stelt, wederom met een beroep op rov. 2.12 van het arrest (zie onder 2.12 hiervoor), dat niet uit de bepaling zelf blijkt (en ook niet elders in de polisvoorwaarden is vermeld) dat de bepaling ziet op de oorzaak van een ‘geschil’ - niet ‘voorval’. Volgens het subonderdeel valt niet in te zien waarom het niet van Achmea Rechtsbijstand mocht worden verwacht om de bepaling zodanig te redigeren dat daaruit blijkt dat het antwoord op de vraag of wel of niet sprake is van ‘een reeks’ voorvallen, afhankelijk is van de oorzaak die de voorvallen of geschillen met elkaar verbindt.14 Het subonderdeel stelt dat het hof daarmee de leerstukken in de door hem in rov. 3.6 van het arrest aangehaalde jurisprudentie verkeerd toepast en rechtens onjuist althans onbegrijpelijk oordeelt dat sprake is van een voldoende duidelijke en concrete maatstaf. Het subonderdeel stelt voorts dat voor de toepasselijkheid van art. 6:238 lid 2 BW niet van belang is dat ook discussie mogelijk zou zijn geweest als Achmea Rechtsbijstand het voorgaande wel in de redactie van de bepaling had vermeld. Volgens het subonderdeel is de wijze waarop het debat zich heeft uitgesponnen het rechtstreekse gevolg van de toelichting die Achmea Rechtsbijstand op de bepaling heeft gegeven en niet op de redactie daarvan in de polisvoorwaarden.

Het subonderdeel faalt, gelet op het volgende.
Voor zover het subonderdeel met het beroep op rov. 2.12 van het arrest voortbouwt op subonderdeel 2.1, deelt het in het lot van dat subonderdeel (zie onder 4.6 hiervoor).
In de pleitnotities van [eiser] , waarop het subonderdeel zich voorts beroept, lees ik het volgende:

“4. Ten tweede meent [eiser 1] dat niet voor redelijke betwisting vatbaar is dát de redactie van de betreffende bepaling specifieker had gekund en dus gemoeten. De bepaling is kennelijk bewust in algemene termen gesteld, teneinde Achmea de mogelijkheid te geven er regelmatig een beroep op te doen. Het tweede punt is dus dat het van Achmea – en alle andere rechtsbijstandsverzekeraars die gelijkluidende bepalingen in de polisvoorwaarden gebruiken – mag worden verwacht die bepaling dusdanig te formuleren dat het duidelijk is wat wel een voldoende verband is om van een reeks met elkaar verband houdende voorvallen te spreken (in de zin van de polisvoorwaarden) en wat niet.
(…)
14. (…) b. In verband met de tweede zaak wordt opgemerkt dat in de betreffende litigieuze polisvoorwaarden, wél duidelijk was vermeld dat er sprake is van een ‘eerste voorval’ in de reeks, en voorbeelden zijn gegeven wat zo’n eerste voorval zou kunnen zijn. In dat geval (een contractuele aansprakelijkheid), het moment dat kan worden gesproken van een toerekenbare tekortkoming. In die zaak kon de gebrekkig aangelegde buitentrap het gevolg zijn van een verkeerd ontwerp (aansprakelijkheid architect) of een verkeerde uitvoering (aansprakelijkheid aannemer). Daarmee is niet eens sprake van een reeks voorvallen, maar dus van één voorval (een verkeerd aangelegde trap).
NOTA BENE
In die zaak bepalen de polisvoorwaarden dus wél duidelijk tot waartoe een ‘verband’ moet worden teruggeleid. Dat is nu dus precies de bepaling die ontbreekt in de onderhavige polisvoorwaarden, hetgeen Achmea moet worden tegengeworpen.”
[cursivering en kapitale letters in origineel, zonder voetnoot uit origineel, A-G]

Deze passage is gebaseerd op een uitspraak van de geschillencommissie van het Kifid van 28 oktober 2014.15 In die Kifid-zaak draait het om de uitleg van het begrip “gebeurtenis” in art. 1 onder e van de toepasselijke polisvoorwaarden van DAS Nederlandse Rechtsbijstand Verzekeringsmaatschappij N.V., welke bepaling als volgt luidt:16

“e. Gebeurtenis: een onverwacht voorval dat bij het sluiten van de verzekering redelijkerwijs niet te voorzien was.
Een reeks voorvallen die met elkaar verband houdt is één gebeurtenis.
Het eerste voorval uit de reeks geldt als het moment waarop de gebeurtenis heeft plaatsgevonden.”

Ik constateer dat deze definitie van “gebeurtenis” inhoudelijk overeenstemt met art. 1 lid 1 onder f van de onderhavige polisvoorwaarden (zie ook onder 2.2 hiervoor).17 De geschillencommissie van het Kifid overweegt in de zaak uit 2014 als volgt over de uitleg van het begrip “gebeurtenis” in de desbetreffende polisvoorwaarden van DAS:

“4.7 Naar het oordeel van de Commissie is artikel I sub e in combinatie met artikel 4 [dat gaat over het tijdstip van de gebeurtenis, zie rov. 2.2 van deze Kifid-uitspraak, A-G] duidelijk en niet voor meer dan één uitleg vatbaar. Onder gebeurtenis wordt verstaan het voorval dat of de feitelijke ontwikkeling die redelijkerwijs moet worden beschouwd als de oorzaak van het geschil. In geval van verhaal van schade is het schadeveroorzakende voorval de gebeurtenis. Als ‘gebeurtenis’ moet in casu worden beschouwd de verbouwing van het woonhuis van Consument waarbij de buitentrap vermeend verkeerd is aangelegd (door een verkeerde bouw of verkeerd ontwerp). Nu niet duidelijk is wie aansprakelijk kan worden gehouden voor deze vermeende schade kan dit leiden tot verschillende juridische procedures. De vermeende wanprestaties van zowel de aannemer als de architect kunnen als ‘voorvallen’ gezien worden in de zin van artikel 4 van de Voorwaarden. Alle mogelijke juridische procedures die voortvloeien uit de gebeurtenis dienen naar het oordeel van de Commissie te worden aangemerkt als een reeks voorvallen die met elkaar verband houdt en is aan te merken als één gebeurtenis. Er is derhalve sprake van één gebeurtenis waarvoor één kostenmaximum van € 30.000,- geldt.”

In werkelijkheid doet zich hier dus geen verschil voor in de formulering van de polisvoorwaarden. De polisvoorwaarden van DAS zijn op dit punt even duidelijk geformuleerd als de onderhavige polisvoorwaarden. De redenering in de Kifid-zaak is overigens ook gelijk aan de redenering van het hof in de onderhavige zaak. In de Kifid-zaak is sprake van twee vermeende tekortkomingen (van de architect en van de aannemer), welke voorvallen volgens de geschillencommissie van het Kifid zijn aan te merken als één gebeurtenis (de verbouwing van het woonhuis van de consument). In de onderhavige zaak is sprake van twee vermeende onrechtmatige daden (van Staatsbosbeheer en van de provincie Fryslân), welke voorvallen naar het oordeel van het hof zijn aan te merken als één gebeurtenis (de bestrijding van de watercrassula). Voor de goede orde merk ik hier reeds op dat het begin van deze reeks voorvallen in 2016 ligt, en dus niet in 2013 (zie ook onder 4.10 hierna).
Het hoeft tegen deze achtergrond ook niet te verbazen dat Achmea Rechtsbijstand zich voor haar standpunt dat art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden duidelijk is juist mede op deze Kifid-uitspraak van 28 oktober 2014 heeft beroepen:18

“(ii) art. 1.1f van de polisvoorwaarden is duidelijk
11. Art. 1.1f van de polisvoorwaarden is een veelvoorkomende dekkingsuitsluitingsclausule in verzekeringsvoorwaarden voor rechtsbijstandverzekeringen. Er zijn uitspraken van het KIFiD beschikbaar die de vraag betreffen of de rechtsbijstandverzekeraar terecht het standpunt inneemt dat sprake is van één gebeurtenis en dus één kostenmaximum. Achmea heeft die uitspraken als productie 8 bij haar conclusie van antwoord in het geding gebracht. In de zaak die aan de uitspraak van 12 juli 2010 ten grondslag ligt, had de verzekerde aangevoerd dat de dekkingsuitsluitingsclausule onduidelijk is. De Geschillencommissie overwoog in rov. 4.3: (…)
Zie in vergelijkbare zin rov. 4.7 in de uitspraak van 28 oktober 2014 [hiervoor geciteerd, A-G].
12. Art. 1.1f van de polisvoorwaarden is niet “onduidelijk” in de zin van art. 6:238 lid 2 BW. De contra-proferentemregel is dus niet aan de orde. De rechtbank heeft in rov. 4.3 terecht overwogen dat de vraag die partijen verdeeld houdt, niet zozeer de vraag is wat de betekenis van de definitie van de polisvoorwaarden is, maar veeleer de vraag of de feiten in dit specifieke geval onder die definitie vallen.”
[cursivering en vetgedrukt in origineel, A-G]

Dat het hof dat betoog van Achmea Rechtsbijstand heeft gevolgd, getuigt gelet op het voorgaande niet van een onjuiste rechtsopvatting en is ook niet onbegrijpelijk.
Het subonderdeel lijkt zich in verband met de toepasselijkheid van art. 6:238 lid 2 BW ook te richten tegen rov. 3.6 van het arrest. In die rechtsoverweging oordeelt het hof immers, mede onder verwijzing naar art. 6:238 lid 2 BW, dat de toepasselijke polisvoorwaarden een voldoende duidelijke en concrete maatstaf bevatten om te kunnen bepalen of de aanspraak van de verzekerde beperkt is tot het kostenmaximum. Het subonderdeel bestrijdt niet de toetsingsmaatstaf die het hof uit de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de EU heeft afgeleid: “dat het bij de beoordeling of een beding duidelijk en begrijpelijk is opgesteld niet slechts gaat om de vraag of een beding taalkundig en grammaticaal begrijpelijk is, maar ook om de vraag of een normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde consument op basis van alle relevante feitelijke gegevens, waaronder de reclame en informatie die hem is verstrekt, de strekking en concrete werking van het beding begrijpt zodat hij op basis van duidelijke en begrijpelijke criteria de – mogelijk aanzienlijke – economische gevolgen die er voor hem uit voortvloeien, kan inschatten.” Dat de strekking en concrete werking van het beding in het onderhavige geval duidelijk is, blijkt reeds uit het subonderdeel: “te weten dat Achmea beoogt te vermijden dat zij voor iedere behoefte aan rechtsbijstand die in het verlengde ligt van een eerder beroep op de verzekering, opnieuw een bedrag van € 30.000,- moet betalen betreffende de kosten van rechtsbijstand, terwijl eigenlijk sprake is van één probleem van de verzekerde”.19 Dat het subonderdeel deze strekking niet ontleent aan de bepaling zelf, maar aan de door Achmea Rechtsbijstand gegeven toelichting op het begrip “gebeurtenis” uit de e-mail aan [eiser] van 16 juli 2018 (zie onder 2.12 hiervoor) doet er niet aan af dat de beoogde strekking van art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden op zichzelf begrijpelijk is. Het gaat immers niet alleen om de vraag of het beding taalkundig en grammaticaal begrijpelijk is, maar ook om de toelichting op dat beding (“alle relevante feitelijke gegevens”). Achmea Rechtsbijstand was dan ook niet gehouden het beding anders te redigeren om te kunnen spreken van een duidelijk en begrijpelijk beding.
Het slot van het subonderdeel mist feitelijke grondslag. De discussie tussen [eiser] en Achmea Rechtsbijstand is niet terug te voeren op de toelichting die Achmea Rechtsbijstand in de e-mail van 16 juli 2018 op het beding heeft gegeven (zie ook onder 4.3 hiervoor). Het hof heeft het in rov. 3.6 van het arrest als volgt uitgedrukt (waarover ook onder 4.14 hierna): “Dat over de vraag wanneer sprake is van een reeks met elkaar verband houdende voorvallen, zodat deze als één gebeurtenis moeten worden aangemerkt, discussie kan ontstaan, zoals in het onderhavige geval, vloeit niet zozeer voort uit enige (on)duidelijkheid van het beding, maar uit het feit dat dit criterium nu eenmaal steeds aan de hand van een bepaalde feitelijke situatie of bepaalde gebeurtenissen moet worden toegepast en daarover verschil van inzicht kan bestaan.”
Hierop stuit het subonderdeel af.

Subonderdeel 2.3 stelt dat het bestreden oordeel des te onbegrijpelijker is omdat het hof in rov. 3.5 van het arrest verwijst naar twee arresten van de Hoge Raad20 waaruit volgens het hof volgt dat Achmea Rechtsbijstand de vrijheid had om met de gegeven omschrijving in art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden in combinatie met het dekkingsmaximum de grenzen te omschrijven waarbinnen zij bereid was dekking te verlenen. Het subonderdeel wijst op verschillen tussen de onderhavige zaak en de zaken die hebben geleid tot de twee aangehaalde arresten van de Hoge Raad. Volgens het subonderdeel gaat het in de onderhavige zaak slechts om de uitleg van de dekkingsuitsluitingsgrond, waarover [eiser] het nodige hebben gesteld wat het hof volgens het subonderdeel in rov. 3.3 van het arrest wel heeft gememoreerd,21 maar verder onbesproken heeft gelaten.22 Volgens het subonderdeel is in de onderhavige zaak geen beroep gedaan op de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid, maar heeft het hof miskend dat de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid in deze zaak wel een rol speelt.23

Het subonderdeel faalt, gelet op het volgende.
De verschillen tussen de onderhavige zaak en de zaken die hebben geleid tot de twee door het hof aangehaalde arresten van de Hoge Raad, doen niet af aan de begrijpelijkheid van het oordeel van het hof. Het hof verwijst immers slechts vergelijkenderwijs (“vgl. ECLI:NL:HR:2020:1736 en ECLI:NL:HR:2006:AV9435”) naar die arresten bij zijn overweging dat Achmea Rechtsbijstand met de omschrijving in de polisvoorwaarden de grenzen heeft omschreven waarbinnen zij bereid was dekking te verlenen, hetgeen haar vrijstond.
Voor zover het subonderdeel stelt dat het hof de laatste alinea van rov. 3.3 van het arrest – dat wil zeggen grief 3 van [eiser] – onbesproken heeft gelaten, faalt het subonderdeel bij gebrek aan feitelijke grondslag. Het hof heeft deze grief verworpen in rov. 3.7 van het arrest. In de eerste zin van deze rechtsoverweging wordt overigens ook uitdrukkelijk op de behandeling van deze grief gewezen (“dit is het onderwerp van de grieven 2 en 3”). Voor zover het subonderdeel in dit verband terugverwijst naar subonderdeel 2.2 en vooruit verwijst naar subonderdeel 2.4, deelt het subonderdeel bovendien in het lot van die subonderdelen. Dat het hof grief 3 in rov. 3.7 van het arrest niet zou hebben behandeld, berust op een verkeerde lezing van die rechtsoverweging. Het hof heeft de grief in rov. 3.3, laatste alinea, van het arrest als volgt weergegeven:

“Met grief 3 komen [eiser] op tegen het oordeel van de rechtbank dat de omstandigheid die de voorvallen aan elkaar verbindt, de aanwezigheid is van watercrassula ter plaatse en de noodzaak om die te bestrijden. Zij menen dat de ondergrens voor het aannemen van een voldoende verband tussen voorvallen moet worden gesteld op een omstandigheid, voorval of gebeurtenis die of dat op zichzelf leidt tot een beroep op de verzekering. Noch de aanwezigheid van watercrassula, noch de bestrijding daarvan is aan te merken als een voorval, gebeurtenis of omstandigheid als gevolg waarvan [eiser] behoefte hebben aan rechtsbijstand. De reden voor die behoefte is gelegen in de (zeer verschillende) wijze waarop enerzijds Staat[s]bosbeheer en anderzijds de Provincie Friesland te werk (willen) gaan, en deze zijn niet als één gebeurtenis in de zin van de polisvoorwaarden aan te merken.”

Ik wijs in dit verband voorts op de volgende passage uit het proces-verbaal van de zitting van 2 november 2020:24

“Oudste raadsheer: Het standpunt dat wordt ingenomen is dat het moet gaan om een voorval dat tot een geschil leidt, want het is immers een rechtsbijstandsverzekering. [eiser] zegt dat voor de invulling van dit begrip in dit geval van belang is dat de bestrijding van het plantje zelf nog niet leidt tot een behoefte aan rechtsbijstand. Wat wel tot die behoefte leidt, is de onrechtmatige daad van de overheden.
Vermeulen [advocaat van [eiser] , A-G]: U heeft dit standpunt goed begrepen. Inderdaad, het gaat om de manier waarop de bestrijding plaatsvindt en niet het feit dat bestrijding nodig is.”

Zodanig ruim heeft het hof art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden niet opgevat. In rov. 3.7, eerste zin, van het arrest overweegt het hof immers “dat moet worden beoordeeld of het voorval dat nu voor [eiser] tot hun behoefte(n) aan rechtsbijstand heeft geleid, al dan niet voldoende verband houdt met een eerder voorval om als één gebeurtenis in de zin van de polisvoorwaarden te worden aangemerkt.” In “voldoende” ligt m.i. besloten dat niet ieder verband tussen voorvallen tot een beroep op de dekkingsuitsluitingsgrond leidt. Dat zou immers niet redelijk zijn.26
Hierop stuit het subonderdeel af.

Subonderdeel 2.4 is kennelijk gericht tegen rov 3.7 van het arrest. Het subonderdeel stelt dat het hof het standpunt van [eiser] weergegeven in rov. 3.3, laatste alinea, van het arrest niet heeft beoordeeld, hetgeen volgens het subonderdeel rechtens onjuist, althans onbegrijpelijk is. Volgens het subonderdeel laat het hof onbesproken waarom dat betoog van [eiser] onjuist is en motiveert het evenmin dat art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden aldus moet worden uitgelegd dat de enkele mogelijkheid om met betrekking tot het causale verband tussen de verschillende behoeften aan rechtsbijstand terug te redeneren tot de omstandigheid dat er nu eenmaal watercrassula is die moet worden bestreden, in casu het rechtsgevolg heeft dat sprake is van één dekkingsmaximum.27

Onderdeel 3 is gericht tegen rov. 3.6 van het arrest. Het onderdeel stelt dat dat oordeel onbegrijpelijk is, omdat het hof niet inzichtelijk maakt waarom de gemiddelde verzekerde de strekking en concrete werking van het onderhavige beding begrijpt dan wel waarom de onderhavige polisvoorwaarden een voldoende duidelijke en concrete maatstaf bevatten om te kunnen bepalen of de aanspraak van de verzekerde beperkt is tot vergoeding van het kostenmaximum voor (een reeks voorvallen welke zijn aan te merken als) één gebeurtenis in de zin van art. 1 lid 1 onder f van de polisvoorwaarden. Dit klemt volgens het onderdeel temeer omdat het hof in rov. 3.6 van het arrest zelf heeft vastgesteld dat juist over de vraag wanneer er sprake is van een reeks met elkaar verband houdende voorvallen, zodat deze als één gebeurtenis moeten worden aangemerkt, discussie kan ontstaan, zoals in het onderhavige geval, terwijl de polisvoorwaarden op dat punt geen uitsluitsel geven.

Onderdeel 4 is gericht tegen de weergave door het hof van “de zienswijze van [eiser] ” aan het slot van 3.7 van het arrest. Volgens het onderdeel is die weergave onjuist. Het onderdeel stelt dat juist omdat het vertrekpunt bij een rechtsbijstandsverzekering moet zijn dat dekking wordt verleend voor de behoefte aan rechtsbijstand in geval van een juridisch probleem waarmee de verzekerde zich geconfronteerd ziet, [eiser] steevast heeft betoogd dat slechts een voorval dat op zichzelf leidt tot een beroep op de verzekering kan worden betrokken bij de beantwoording van de vraag of in de gegeven omstandigheden al dan niet sprake is van “een reeks met elkaar verband houdende voorvallen”.33 Volgens het onderdeel waren de beide bestrijdingsmaatregelen elk voor zich een voorval dat een behoefte aan rechtsbijstand in het leven riep en behoren die niet te worden teruggeleid tot een feit dat op zichzelf in het geheel geen behoefte aan rechtsbijstand met zich brengt. Dit blijkt wel uit het feit dat de watercrassula sinds 201334 aanwezig is op het perceel van [eiser] , terwijl de behoefte aan rechtsbijstand vanwege de voorgenomen manier van bestrijding daarvan pas in 2016 is ontstaan. Volgens het onderdeel zou het oordeel van het hof juist zijn geweest indien [eiser] bezwaar zou hebben tegen de bestrijding van de watercrassula op zich en om die bestrijding te vermijden (in 2013) een beroep had gedaan op rechtshulp.

Het onderdeel faalt, gelet op het volgende.
In de door het onderdeel aangedragen vindplaatsen in de gedingstukken van [eiser] , lees ik het volgende:

De slotsom luidt dat alle klachten falen.

Voor zover in de aanhef van het middel nog een voortbouwklacht ligt besloten,35 deelt deze klacht in het lot van de onderdelen 1 t/m 4. Dat behoeft geen nadere toelichting.

Ik geef toepassing van art. 81 lid 1 RO in overweging.