Uitspraken

Uitgangspunt is dat de toewijzing van de vorderingen van[eisers]in beginsel een beperking inhoudt van het in artikel 10 lid 1 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) neergelegde grondrecht van TMG c.s. op vrijheid van meningsuiting. Een dergelijk recht kan slechts worden beperkt indien dit bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving bijvoorbeeld ter bescherming van de goede naam en de rechten van anderen (artikel 10 lid 2 EVRM). Van een beperking die bij de wet is voorzien is sprake, wanneer de uitlatingen van TMG c.s. onrechtmatig zijn in de zin van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Voor het antwoord op de vraag welk recht – het recht op vrije meningsuiting of het recht ter bescherming van eer of goede naam – in dit geval zwaarder weegt, moeten de wederzijdse belangen worden afgewogen.

Het belang van TMG c.s. is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over misstanden die de samenleving raken. Het belang van[eisers]is erin gelegen dat hij niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan voor hem ongewenste publiciteit. Welk van deze belangen, die in beginsel gelijkwaardig zijn, de doorslag behoort te geven, hangt af van de omstandigheden van het geval. In dat verband zijn onder meer de aard van de misstand, de ernst van de te verwachte gevolgen en de mate waarin ten tijde van de publicatie de verdenkingen steun vonden in het toen beschikbare feitenmateriaal van belang.

Dat[eisers]een spoedeisend belang heeft bij de beoordeling van zijn vordering is voldoende aannemelijk. Onweersproken is gesteld dat hij door voormalige investeerders negatief wordt bejegend en hinder van de publicaties ondervindt bij het zoeken naar werk. Verder is niet in geschil dat[eisers]door de artikelen negatief in de publiciteit staat. Aannemelijk is dat hierdoor zijn eer en goede naam aangetast wordt. Onderzocht moet worden of TMG c.s. voldoende grond heeft gehad om toch tot publicatie over te gaan.

De voorzieningenrechter zal eerst ingaan op de passages “frauduleus gebleken beleggingsfonds”, “het door fraude omgevallen beleggingsfonds” en “De drie directeuren worden sindsdien ook nog verdacht van faillissementsfraude”.[eisers]

[eisers]stelt dat door het Openbaar Ministerie, blijkens een concept-tenlastelegging, geen vervolging zal worden ingesteld wegens faillissementsfraude. Er zijn ook overigens geen aanwijzingen voor deze beschuldiging, aldus[eisers]Daar komt bij dat het artikel van 16 juli 2014 in eerste instantie betrekking heeft op een strafzaak betreffende overtreding van de Wet Toezicht Kredietwezen en de Wet Toezicht Effectenverkeer. Daarvoor zijn lichte straffen opgelegd. Nog afgezien dat niet is vermeld dat daartegen hoger beroep is ingesteld, kunnen deze veroordelingen de kwalificatie “fraude” niet ondersteunen, nu de geconstateerde overtredingen op een geheel ander terrein liggen.

TMG c.s. wijst er op dat blijkens de door[eisers]zelf in het geding gebrachte concept-tenlastelegging door het Openbaar Ministerie overtreding van onder meer artikel 341 Wetboek van Strafrecht ten laste is gelegd. Dit artikel heeft betrekking op bedrieglijke bankbreuk, wat in het betreffende artikel nader wordt omschreven als handelen ter verkorting van de rechten van schuldeisers in een faillissement. Dit kan derhalve worden aangeduid als faillissementsfraude, aldus TMG c.s. Verder verwijst TMG c.s. naar een in juni 2013 verschenen rapport van de curatoren van Partrust, waarin melding wordt gemaakt van het aanhangig maken van een bestuurders-aansprakelijkheidsprocedure vanwege het niet voldoen aan de administratie-verplichtingen. De curatoren verwijzen in dat rapport naar door derden opgestelde rapporten, onder meer van BDO Investigations B.V. en Deloitte. Op basis van die rapporten heeft ook het gerechtshof Den Bosch, in een andere procedure, geoordeeld dat de curator terecht meent dat niet is voldaan aan de boekhoudplicht. In het rapport van de curator staat daarnaast dat de bestuurders wordt verweten dat zij niet hebben ingegrepen op het moment dat hun duidelijk had moeten zijn dat dit noodzakelijk was voor de continuïteit van Partrust. Deze feiten tezamen rechtvaardigen het gebruik van (vervoegingen van) de term “fraude” aldus TMG c.s.

De voorzieningenrechter volgt TMG c.s. in zijn verweer. Het gaat hier om een beleggingsinstelling die is gefailleerd waarbij vele beleggers aanzienlijke geldbedragen hebben verloren. De ernst van de zaak rechtvaardigt dat hieraan in de media aandacht wordt besteed. Uit de door TMG c.s. aangehaalde stukken blijkt verder dat er gegronde aanwijzingen zijn om de bestuurders het verwijt te maken dat zij hun taken niet naar behoren hebben verricht. Met name de door meerdere instanties gedane constatering dat de administratie van Partrust niet op orde was en de op grond daarvan door de curator en het Openbaar Ministerie ingestelde procedures tegen de bestuurders rechtvaardigen het gebruik van (vervoegingen van) het woord “fraude”. Het is voorts niet onrechtmatig om aan deze procedures te refereren in een artikel dat verder betrekking heeft op de veroordeling wegens overtreding van de Wet Toezicht Kredietwezen en de Wet Toezicht Effectenverkeer. Het staat TMG c.s. in beginsel vrij om zelf een selectie te maken van hetgeen zij haar lezers wil meedelen en in dit geval bestaat er voldoende verband tussen beide zaken om de door TMG c.s. gemaakte keus te rechtvaardigen.[eisers]

[eisers]maakt voorts bezwaar tegen de in het artikel van 16 juni 2014 voorkomende zin “De Autoriteit Financiële Markten oordeelde dat Partrust een piramidefonds was omdat tot driekwart van de inleg van nieuwe beleggers als rendement aan eerdere investeerders werd uitgekeerd”. Volgens[eisers]is het onwaar dat driekwart van de inleg van nieuwe beleggers als rendement aan eerdere investeerders is uitgekeerd. Volgens hem blijkt de onjuistheid van hetgeen TMG c.s. schrijft uit een rapport van Deloitte. Hieruit volgt dat Partrust ten onrechte wordt gekwalificeerd als een piramidefonds, aldus [Eisers]

TMG c.s. wijst er op dat in het verslag van de curatoren van 4 juni 2013 is vermeld “[d]oor beleggers ingelegde gelden zijn voor een groot gedeelte besteed aan betaling van rente en aflossing”. Ook in de eerder aangehaalde uitspraak van het gerechtshof Den Bosch wordt, op basis van bevindingen van BDO Investigations B.V., geconcludeerd dat “sprake lijkt te zijn van onrechtmatig ‘piramideren’(het aanwenden van nieuw ingelegde gelden om oude beleggers te voldoen zonder nieuwe beleggingen te doen).” Het gerechtshof verwijst ter nadere onderbouwing in dat verband ook naar een rapport van Deloitte. Verder is het juist dat de Autoriteit Financiële Markten oordeelde dat Partrust een piramidefonds was, aldus TMG c.s. die derhalve van mening is dat van onrechtmatigheid geen sprake is.

De voorzieningenrechter oordeelt als volgt.[eisers]heeft niet bestreden dat de Autoriteit Financiële Markten in 2009 aangifte tegen Partrust heeft gedaan wegens beleggingsfraude, en dat het verwijt was dat sprake was van een piramidespel. In die zin is de hier aan de orde zijnde uitlating feitelijk juist. Van onrechtmatigheid kan dan slechts onder bijzondere omstandigheden sprake zijn. In onderhavig geval is het daarbij zo dat de beschuldiging van de Autoriteit Financiële Markten naar zijn aard is herhaald in het verslag van de curator en de uitspraak van het gerechtshof Den Bosch. Dat deze beschuldiging onjuist is en dat dit TMG c.s. duidelijk had moeten zijn, is door[eisers]niet aangetoond. Dat “tot driekwart” van de inleg van nieuwe beleggers als rendement aan eerdere investeerders werd uitgekeerd is weliswaar niet gebleken, maar de voorzieningenrechter acht een mogelijke onjuistheid wat betreft de omvang van de als rendement uitgekeerde inleg niet van zodanig gewicht dat dit de hier gewraakte zinsnede onrechtmatig maakt. Dit betreft een ondergeschikt punt, waarvan niet aannemelijk is dat het op zichzelf tot reputatieschade leidt.

[Eisers] stelt dat [gedaagde], hoewel geen crediteur, zonder zich als journalist bekend te maken de crediteurenvergadering heeft bezocht. Van deze vergadering heeft hij vervolgens een verslag gemaakt waarin hij het doet voorkomen dat de rechter-commissaris zich op de bovenvermelde, voor[eisers]diffamerende wijze, heeft uitgelaten.[eisers]heeft vanwege die uitlatingen vervolgens een wrakingsverzoek tegen de rechter-commissaris ingediend. Tijdens de behandeling van dat verzoek heeft de rechter-commissaris, onder verwijzing naar het van de crediteurenvergadering opgemaakt proces-verbaal, gezegd dat hij de namen van Spee en Peijer niet heeft genoemd in verband met auto’s en sieraden, maar dat zijn opmerking een meer algemene strekking had. Derhalve is het artikel zoals gepubliceerd onrechtmatig, nu daarin wordt gesuggereerd dat de rechter-commissaris[eisers]verdenkt van het voor eigen luxe besteden van geld van investeerders, terwijl dat in werkelijkheid niet aan de orde is, aldus [Eisers]

TMG c.s. erkent dat [gedaagde] zonder zich als journalist bekend te maken bij de crediteurenvergadering aanwezig was. Tijdens de behandeling van het wrakingsverzoek heeft de rechter-commissaris evenwel gezegd dat ook ingeval dit hem bekend was geweest hij [gedaagde] waarschijnlijk zou hebben toegelaten. De weergave in het proces-verbaal van hetgeen de rechter-commissaris heeft gezegd wijkt inderdaad af van de weergave die in het artikel is gegeven. Het proces-verbaal bevat echter geen letterlijke weergave van het verhandelde ter zitting. In dit geval heeft [gedaagde] de uitlatingen van de rechter-commissaris, gezien het verband waarin zij werden gedaan, mogen interpreteren op een wijze zoals in het artikel verwoord. Voorafgaand aan de betreffende uitlatingen van de rechter-commissaris werd door een andere aanwezige de vraag gesteld of de bestuurders zouden kunnen verdwijnen. Dit betrof een vraag naar de (on)mogelijkheid van verhaal. Dat de rechter-commissaris vervolgens uitleg geeft over de (zijns inziens geringe) kans dat via een bestuurdersaansprakelijkheids-procedure geld kan worden terugverkregen mocht [gedaagde] daarom opvatten als gedaan in verband met deze zaak.

De voorzieningenrechter oordeelt als volgt. In het proces-verbaal van de crediteurenvergadering staat, voor zover betrekking hebbend op de passage waar het hier om gaat “Je kunt alles op naam van anderen laten zetten. Pas als iemand het komt inleveren bij de curator dan heeft die het tot zijn beschikking, maar dat gebeurt niet. Wel eventueel via de rechter. Het zou zo maar kunnen zijn dat er vrouwen rondlopen met dure juwelen en mensen rondrijden in luxe sportauto’s die betaald zijn van uw geld”.

Afgaande op deze weergave heeft de rechter-commissaris de crediteuren gemeld dat het mogelijk is dat anderen luxe goederen bezitten die betaald zijn “van uw geld”. Het ging derhalve specifiek om geld van de aanwezige crediteuren. In de context van de vergadering kan hieruit niet anders worden afgeleid dan dat de personen die de luxe goederen aangeschaft zouden kunnen hebben de bestuurders van Partrust zijn. Dat deze uitspraak van de rechter-commissaris vervolgens op die wijze vertaald in het artikel is gepubliceerd acht de voorzieningenrechter daarom niet onrechtmatig jegens[eisers]