Uitspraken

De voorzieningenrechter is allereerst van oordeel dat [eiser], anders dan Het Financieele Dagblad c.s. heeft aangevoerd, een voldoende spoedeisend belang heeft bij de gevraagde voorzieningen. [eiser] heeft onbetwist gesteld dat een grote Nederlandse bank niet langer een overeenkomst met hem wil aangaan, mede vanwege recente publicaties waarbij [eiser] in verband wordt gebracht met ‘de bankier van de onderwereld’ (Endstra). Hiermee is het spoedeisend belang van Hak-stege gegeven.

Uitgangspunt is dat de toewijzing van de vorderingen van [eiser] in beginsel een beperking inhouden van het in artikel 10 lid 1 van het Europees Verdrag tot Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) neergelegde grondrecht van Het Financieele Dagblad c.s. op vrijheid van meningsuiting. Een dergelijk recht kan slechts worden beperkt indien dit bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving bijvoorbeeld ter bescherming van de goede naam en de rechten van anderen (artikel 10 lid 2 EVRM). Van een beperking die bij de wet is voorzien is sprake, wanneer de uitlatingen van Het Financieele Dagblad c.s. onrechtmatig zijn in de zin van artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Voor het antwoord op de vraag welk recht – het recht op vrije meningsuiting of het recht ter bescherming van eer of goede naam – in dit geval zwaarder weegt, moeten de wederzijdse belangen worden afgewogen.

Het belang van Het Financieele Dagblad c.s. is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend moet kunnen uitlaten over kwesties van algemeen belang. Het belang van [eiser] is erin gelegen dat zijn persoon niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan voor hem ongewenste publiciteit. Welk van deze belangen, die in beginsel gelijkwaardig zijn, de doorslag behoort te geven, hangt af van de omstandigheden van het geval, waarbij onder meer van belang is of de uitlatingen steun vinden in het beschikbare feitenmateriaal.

De kern van het geschil gaat om hetgeen in de uitzending van het televisieprogramma Nieuwsuur van 13 december 2013 en in verschillende artikelen in het FD van 14 december 2013 over [eiser] naar voren is gebracht. Naar de stelling van [eiser] zijn meerdere uitlatingen op zichzelf en in onderling verband gezien onjuist en/of onzorgvuldig en/of onvolledig en/of suggestief en is de onjuiste berichtgeving misleidend, beschuldigend en schept deze ten onrechte een uitgesproken negatief beeld van [eiser], die daardoor in zijn goede naam wordt aangetast. Volgens [eiser] heeft Het Financieele Dagblad c.s. dan ook onrechtmatig jegens hem gehandeld.

Gezien de onder 4.5 weergegeven producties, waarvan [eiser] de juistheid niet heeft betwist, is de voorzieningenrechter voorshands van oordeel dat de uitlatingen in Nieuwsuur en in de artikelen in het FD voldoende steun vinden in het op dat moment beschikbare feitenmateriaal. Uit dit materiaal volgt dat er sinds 1999 enkele integriteitskwesties speelden bij Bouwfonds en meer in het bijzonder bij Property Finance en dat bij Bouwfonds een onafhankelijke, centrale compliance-functie ontbrak, gedocumenteerde risicoanalyses niet voorhanden waren en er geen centraal geformuleerd beleid was ter beheersing van integriteitsrisico’s bij klanten. Tevens volgt uit dit materiaal dat [eiser] na zijn afscheid bij Bouwfonds voor Museum Vastgoed, de vennootschap van twee belangrijke klanten van Bouwfonds, Endstra en Hummel, is gaan werken. Voorts heeft Het Financieele Dagblad c.s. ter terechtzitting onbetwist gesteld dat in het Klimopproces over de vastgoedfraude rond Bouwfonds tot op heden zes voormalig leidinggevende functionarissen van Bouwfonds zijn veroordeeld, dat in het Buizerddossier uitgebreid wordt gesproken over de nauwe relatie die Hummel onderhield met Bouwfondsdirecteur B. Pijper en dat diezelfde Pijper in 1998, na zijn scheiding, in een pand van Endstra woonde en het privébedrijf van Pijper was gevestigd op het adres van een pand van Hummel. Dat Het Financieele Dagblad c.s. Bouwfonds heeft gekwalificeerd als ‘een gecorrumpeerde bank waarbij de bankiers (te) innige relaties met hun klanten onderhielden’ en als ‘een bank out of control’ kan tegen die achtergrond niet als feitelijk onjuist worden aangemerkt en evenmin als onnodig grievend. Reeds om deze reden valt de belangenafweging zoals onder 4.2 bedoeld in het voordeel uit van Het Financieele Dagblad c.s., zodat deze uitlatingen niet onrechtmatig kunnen worden geacht. De voorzieningenrechter merkt hierbij op dat in Nieuwsuur noch in de artikelen in het FD is gezegd/geschreven dat Bouwfonds onder leiding van [eiser] gecorrumpeerd was, maar dat in het algemeen is gesproken van een gecorrumpeerde bank. [eiser] is in dat verband slechts als voorbeeld genoemd van een bankier die een innige relatie onderhield met klanten van de bank. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen kan ook dit niet als feitelijk onjuist of onnodig grievend worden aangemerkt.

[eiser] heeft ook nog bezwaar gemaakt tegen de uitlating in Nieuwsuur dat hij ‘inside-information zou hebben meegenomen van de bank’ en ‘uit de school zou zijn geklapt’. Dit betreffen, zoals Het Financieel Dagblad c.s. terecht heeft aangevoerd, uitlatingen van presentator Twan Huys die niet op conto van[gedaagde sub 2] kunnen worden geschreven. Dat[gedaagde sub 2] voorts in Nieuwsuur heeft gezegd ‘dat hij verwacht dat de onthullingen die in het boek ‘De val van SNS Reaal’ worden gedaan, over dat [eiser] is betaald door Endstra, een rol zouden kunnen spelen in het hoger beroep van de vastgoedfraudezaak waarvoor [eiser] terecht staat’, kan evenmin als onjuist of onrechtmatig worden aangemerkt, nu dit slechts de mening van[gedaagde sub 2] betreft, welke bovendien niet uit de lucht is gegrepen aangezien [eiser] in die vastgoedfraudezaak onder meer terecht staat voor het opmaken van valse facturen.

Ten aanzien van het bezwaar van [eiser] dat de suggestie is gewekt dat er een verband bestaat tussen het functioneren van [eiser] bij Bouwfonds en de val van SNS Reaal overweegt de voorzieningenrechter het volgende. De uitlatingen hierover van[gedaagde sub 2] in Nieuwsuur –“Wat ik het schokkendste vind, is dat SNS een vastgoedbank van Bouwfonds heeft gekocht die veel zieker was dan iedereen wist” – zien op Bouwfonds in het algemeen en zijn te ver verwijderd van het functioneren van [eiser] bij Bouwfonds om van een verband hiertussen te spreken. Ook hier geldt dat [eiser] zowel in Nieuwsuur als in het FD als voorbeeld is opgevoerd van een bankier wiens persoonlijke belangen verstrengeld waren met die van belangrijke klanten. Dit bezwaar van [eiser] zal verder dan ook onbesproken blijven.

Bij de afweging van belangen, zoals hiervoor bedoeld, heeft de voorzieningenrechter mede betrokken dat [eiser] tot op zekere hoogte een publiek figuur is, omdat hij eerder in de publieke belangstelling heeft gestaan. Publieke figuren moeten zich meer laten welgevallen dan personen voor wie dat niet geldt. Bij de afweging van belangen is voorts betrokken dat Het Financieele Dagblad c.s. een kwestie van algemeen belang aan de orde heeft willen stellen, namelijk het nationaliseren van de systeembank SNS Reaal en het functioneren van financiële instellingen in het licht van integriteitskwesties. Deze omstandigheden brengen mee dat er een publiek belang is om op de hoogte te worden gebracht van (de achtergrond) van die nationalisatie. Dat met de publicaties de reputatie van [eiser] zal zijn aangetast, wordt in de eerste plaats veroorzaakt door zijn handelen in deze kwestie, waarvoor hij zelf de verantwoordelijkheid draagt en waarvan de publicaties slechts een weerslag vormen. Gelet op het beschikbare feitenmateriaal en de wijze waarop door Het Financieele Dagblad c.s. is bericht, kan bij een nadere beschouwing van alle relevante omstandigheden het belang van [eiser] daarom in dit geval niet de doorslag geven.

[eiser] heeft tot slot ter zitting nog aangevoerd dat geen sprake is geweest van wederhoor. Het Financieele Dagblad c.s. heeft dit betwist en aangevoerd dat [eiser] in het kader van het boek “De val van SNS Reaal” is gehoord en de uitlatingen in Nieuwsuur en in het FD niet wezenlijk verschillen van hetgeen hierover in dat boek staat. Dit laatste is door [eiser] ter zitting betwist. De voorzieningenrechter overweegt dat, anders dan [eiser] lijkt te veronderstellen, geen absoluut recht op wederhoor bestaat. Het enkele feit dat volgens [eiser] geen sprake is geweest van wederhoor, hetgeen door Het Financieele Dagblad c.s. is betwist, betekent derhalve niet dat de rechtmatig bevonden uitlatingen in Nieuwsuur en het FD daardoor onrechtmatig worden. Verder volgt uit al het voorgaande dat de uitlatingen van Het Financieele Dagblad c.s. voldoende steun vinden in de feiten. Waar een wederhoor, zoals door [eiser] verlangd, toe zou hebben geleid is dan ook niet duidelijk. Daar komt bij dat Het Financieele Dagblad c.s. [eiser] alsnog in de gelegenheid heeft willen stellen zijn visie op de uitlatingen te geven (zie 2.10), maar dat hij van die gelegenheid geen gebruik heeft willen maken. De slotsom is dan ook dat alle vorderingen van [eiser] zullen worden afgewezen.

[eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Het Financieele Dagblad c.s. worden begroot op:

- griffierecht € 608,00

- salaris advocaat 816,00

Totaal €  1.424,00