Uitspraken

In de ochtend van 13 november 2013 vindt een 112-melding plaats, waarbij de melder zegt dat op het adres [adres] een familielid niet wakker wordt. Deze melder is verdachte. Op het moment dat de politie de woning betreedt zien ze in de linker slaapkamer een man, Rafael Alfredo Bido Fernandez (hierna: Bido Fernandez ), op bed liggen. Het lichaam van Bido Fernandez voelt stijf en koud aan. Door de eveneens gearriveerde ambulancedienst en brandweer wordt tevergeefs geprobeerd hem te reanimeren. Het stoffelijk overschot van Bido Fernandez wordt daarop overgebracht naar het VU-ziekenhuis. Aanvankelijk wordt gedacht aan een weliswaar onverklaarbaar, maar natuurlijk overlijden en wordt het lichaam vrijgegeven. Verdachte zegt tegen de politie dat hij de afhandeling van het overlijden verder op zich zal nemen.

De (eerste) schouwarts die een verklaring van natuurlijk overlijden afgeeft is dr. [naam huisarts] , huisarts te Amsterdam. Hij verklaart later dat Bido Fernandez zich een dag voor zijn overlijden in de praktijk heeft ingeschreven, maar dat hij hem toen niet gezien heeft. Sterker nog: uit de verklaring van [naam assistente] , doktersassistente van [naam huisarts] , volgt dat verdachte zich heeft voorgedaan als Bido Fernandez tijdens de inschrijving in de praktijk. Dit roept uiteraard vraagtekens op, maar verdachte heeft hierover ter terechtzitting geen verklaring willen afleggen.

[naam huisarts] heeft verder als getuige verklaard dat hij ten tijde van de schouw met de aanwezigen (dat waren van de familie, zo stelt de rechtbank vast, enkel verdachte en diens halfbroer [naam 4] ) obductie op het lichaam heeft besproken, omdat de man zo jong is overleden. Verdachte zegt dan dat het lichaam niet verder onderzocht hoeft te worden. Dat bevreemdt minst genomen, omdat verdachte daarover op dat moment nog geen contact heeft gehad met de vader of moeder van Bido Fernandez .

Op het lichaam van Bido Fernandez wordt (uiteindelijk) sectie verricht door de arts en forensisch patholoog dr. V. Soerdjbalie-Maikoe. Tevens wordt toxicologisch onderzoek gedaan door drs. R. van der Hulst. Dit laatste onderzoek toont succinylmonocholine aan in de urine, glasvocht links en rechts, hersenvocht en hartbloed. De aanwezigheid van het omzettingsproduct succinylmonocholine in verschillende lichaamsmaterialen, bewijst een blootstelling aan succinylcholine, aldus Van der Hulst.

Succinylcholine is een spierverslappend middel dat in de operatiekamer wordt gebruikt. Het middel is in Nederland niet vrij verkrijgbaar.

In haar definitieve sectierapport van 20 juni 2014 komt Soerdjbalie-Maikoe tot de conclusie dat het overlijden van Bido Fernandez goed kan worden verklaard door hartspierschade en daardoor functiestoornissen van vitale organen, ontstaan als verwikkelingen van effecten van de stof succinylcholine. De arts en patholoog dr. F.R.W. van de Goot concludeert in zijn rapport van 9 november 2015 dat bij revisie van de gerechtelijke sectie geen nieuwe gezichtspunten werden gezien die een ander licht zouden werpen op de conclusies van Soerdjbalie-Maikoe.

De verdediging heeft op diverse punten de onderzoeksresultaten van deze deskundigen betwist.

 De verdediging heeft aangevoerd dat het NFI geen ervaring heeft met onderzoek naar succinylcholine of succinylmonocholine. Het NFI heeft een eigen methode opgezet en gehanteerd om de aanwezigheid van deze stoffen vast te stellen, maar deze methode is niet internationaal beproefd. De resultaten van het onderzoek kunnen daarom niet voor het bewijs worden gebruikt.

De rechtbank is van oordeel dat de enkele omstandigheid dat het NFI niet eerder een soortgelijk onderzoek heeft gedaan met betrekking tot succinylcholine niet maakt dat de opgezette onderzoeksmethode onbetrouwbaar zou zijn, dan wel dat dit onderzoek op ondeskundige wijze is uitgevoerd. De verdediging heeft geen inhoudelijke argumenten aangevoerd op basis waarvan de rechtbank zou moeten oordelen dat dit het geval is. Het verweer wordt daarom verworpen.

 De verdediging heeft voorts gesteld dat de gevonden hoeveelheid succinylmonocholine zo gering is dat deze mogelijk postmortaal, zonder voorafgaande blootstelling van het lichaam aan succinylcholine, in de nieren is ontstaan. Door afscheiding van de nieren is deze stof vervolgens in de urine terechtgekomen.

De rechtbank volgt het standpunt van de verdediging niet. Zo het al mogelijk is dat succinylmonocholine postmortaal in de nieren ontstaat, is daar in het onderhavige geval geen sprake van geweest. Immers, succinylmonocholine is niet alleen in de urine aangetroffen, maar ook in glasvocht links en recht, hersenweefstel en hartbloed. Daarmee staat vast dat in het lichaam van Bido Fernandez succinylcholine, waarvan succinylmonocholine het afbraakproduct is, aanwezig is geweest.

 De verdediging heeft gesteld dat ook in het geval aangenomen moet worden dat er succinylcholine in het lichaam van Bido Fernandez aanwezig is geweest, daarbij het causale verband tussen deze stof en zijn overlijden niet vast staat. Op grond van het door de Hoge Raad gegeven criterium, zal voor een dergelijke verband aannemelijk moeten zijn dat de dood met een aanzienlijke mate van waarschijnlijkheid door de succinylcholine is veroorzaakt. Daarvan is volgens de verdediging geen sprake.

Daarbij is aangevoerd dat de gezondheid van Bido Fernandez niet goed was en dat hij al langere tijd gezondheidsproblemen, met name met betrekking tot de ademhaling, ondervond. De verklaringen van de familieleden, dat Bido Fernandez een gezonde jongen was, zijn beïnvloed door hetgeen op de eerste pro-formazitting naar voren is gebracht en door wat in een krantenartikel hierover is gezegd. Bovendien hebben zij hun verklaringen op elkaar afgestemd. Uit de verklaringen van moeder [naam 5] , nicht [naam 6] en [naam 7] kan echter worden afgeleid dat Bido Fernandez in de Dominicaanse Republiek wel degelijk problemen had met zijn gezondheid en hiervoor ook naar een ziekenhuis is geweest. Eenmaal in Nederland zijn er diverse malen ambulances voor hem uitgerukt en heeft hij ziekenhuizen bezocht. Vrienden en familie hebben verklaard dat hij ademhalingsproblemen had, terwijl ook zijn mentale gezondheid te wensen overliet en hij zich in Nederland niet gelukkig voelde, aldus de verdediging.

De rechtbank constateert dat het dossier geen eenduidig beeld schept van de gezondheid van Bido Fernandez . Wel blijkt uit de bevindingen van de forensisch patholoog Soerdjbalie-Maikoe en de arts en patholoog Van de Goot dat er bij sectie geen sprake was van veranderingen passend bij een toestand van een ernstige vorm van astma die tot de dood zou kunnen hebben geleid. De beschreven afwijkingen in de longen zijn verwikkelingen naar aanleiding van hartspierschade, en geen veroorzaker daarvan, aldus dr. F. van de Goot. Beide deskundigen concluderen, kort gezegd, dat de opgetreden hartspierschade kan worden verklaard door verwikkelingen van de stof succinylcholine. Dr. Soerdjbalie-Maikoe heeft hier tijdens haar verhoor bij de rechter-commissaris aan toegevoegd dat er bij sectie geen ziekelijke oorzaak is gebleken die de hartspierschade kan verklaren, maar dat de hartspierschade wel kan zijn veroorzaakt door de toxische stof succinylcholine. De suggestie van de verdediging dat astma dan wel astmatische verschijnselen als doodsoorzaak niet kunnen worden uitgesloten, houdt gezien het voorgaande geen stand.

 De verdediging heeft er voorts op gewezen dat de toxicoloog Van der Hulst heeft verklaard dat bij intraveneuze injectie van succinylcholine, reeds na 1 à 2 minuten stilstand van de ademhaling optreedt en dat dit effect 5 tot 8 minuten aanhoudt. Dit verhoudt zich niet met de bij Bido Fernandez geconstateerde hartspierschade van 2 à 3 uren oud.

De rechtbank stelt vast dat uit de opgemaakte deskundigenrapporten blijkt dat succinylcholine in beginsel snel en kort werkt. Uit het rapport van 20 juni 2014 van Van der Hulst volgt dat het mogelijk is dat na een enkelvoudige toediening van succinylcholine een periode van apneu optreedt, waarna de ademhaling weer spontaan op gang komt. Volgens Soerdjbalie-Maikoe kan hartspierschade van minimaal 2 uur oud hiermee goed worden verklaard. De deskundige, cardio-patholoog dr. R.J. van Suylen heeft in zijn verhoor bij de rechter-commissaris op 22 juni 2015 verklaard dat toediening van succinylcholine kan leiden tot een volledig of gedeeltelijk verminderde ademhaling, met als gevolg een door zuurstoftekort beschadigde hartspier. Er kan dusdanige schade zijn ontstaan dat de betreffende persoon binnen uren daarna komt te overlijden.

De rechtbank stelt op basis van het voorgaande vast dat de bij Bido Fernandez geconstateerde hartspierschade, die enkele uren voor zijn overlijden is ontstaan, succinylcholine als doodsoorzaak niet uitsluit.

 Het komt volgens de verdediging geregeld voor dat ook jonge, gezonde, mannen zonder duidelijke doodsoorzaak overlijden. Andere doodsoorzaken dan succinylcholine kunnen dan ook niet worden uitgesloten, meer in het bijzonder – gelet op het rapport van Van der Hulst – een coronair spasme. Daarbij is van belang dat Bido Fernandez zich in het verleden, in de Dominicaanse Republiek, in het ziekenhuis heeft gemeld met een drukkende pijn in de borst, hetgeen een aanwijzing kan vormen voor een coronair spasme. Het is, gelet op de werking van het geneesmiddel, niet aannemelijk dat een coronair spasme door succinylcholine kan worden veroorzaakt, terwijl deze aandoening na het leven niet meer waarneembaar is.

De rechtbank overweegt dat de stelling van de verdediging, dat het vaker voorkomt dat jonge mannen overlijden zonder dat bij sectie de doodsoorzaak kan worden vastgesteld, naar het zich laat aanzien als juist kan worden aangemerkt. Deze stelling laat echter de bevindingen van de deskundigen Soerdjbalie-Maikoe en Van de Goot, dat de aanwezigheid van succinylmonocholine als omzettingsproduct van succinylcholine in het lichaamsmateriaal, bij uitsluiting van een meer waarschijnlijke doodsoorzaak, het overlijden kan verklaren, onverlet.

De rechtbank stelt op basis van het voorgaande vast dat de dood van Bido Fernandez verklaard kan worden door de stof succinylcholine, waarvan het omzettingsproduct succinylmonocholine in zijn lichaam is aangetroffen. Bij sectie is niet gebleken van een andere aannemelijke doodsoorzaak.

De vraag of toediening van succinylcholine daadwerkelijk de dood van Bido Fernandez heeft veroorzaakt dient echter niet enkel te worden beantwoord op basis van genoemde deskundigenrapporten. Ook andere, hierna te bespreken feiten en omstandigheden, moeten in aanmerking te worden genomen.

Bij de doorzoeking op 15 november 2013 wordt op het adres [adres] in het dressoir in de keuken een tas aangetroffen en vervolgens inbeslaggenomen ( SIN nummer AAEW7252NL ).

 De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat deze tas en de inhoud ervan niet voor het bewijs mogen worden gebruikt omdat bij de inbeslagneming de ‘chain of custody’ is doorbroken. Het is onduidelijk waar deze tas is gevonden, nu er op dit punt tegenstrijdige processen-verbaal zijn opgemaakt. Eveneens bevat het dossier tegenstrijdige informatie omtrent de vraag of de tas op het moment van aantreffen open dan wel gesloten was. Door de verbalisanten is bovendien verzuimd een foto te maken van de plek waar de tas is aangetroffen.

De rechtbank verwerpt het verweer van de verdediging. Uit het proces-verbaal van bevindingen van 29 november 2013, opgemaakt door de verbalisanten [verbalisant 1] , [verbalisant 2] en [verbalisant 3] en het verhoor van [verbalisant 3] bij de rechter-commissaris, blijkt dat de tas is aangetroffen in het dressoir in de keuken. [verbalisant 3] heeft verklaard dat de tas is gefotografeerd op de wijze zoals die vanuit het dressoir is gepakt. In het dossier bevindt zich een foto van de tas op de vloer, kennelijk voor het dressoir. De rechtbank maakt hieruit op dat de tas uit het dressoir is gehaald en vervolgens daarvoor op de vloer is gezet. Dat in het proces-verbaal van bevindingen van 29 november 2013 opgemaakt door verbalisant [verbalisant 4] , staat vermeld dat de tas werd aangetroffen op de keukenvloer, is dan ook niet in tegenspraak met hetgeen [verbalisant 3] hierover heeft verklaard. Dat verzuimd is een foto van de tas te maken op de plaats van aantreffen in de kast, maakt niet dat aan de bevindingen van de verbalisanten moet worden getwijfeld. Hierin is dus geen argument gelegen het onderzoek aan de tas en de daarin aangetroffen goederen uit te sluiten van het bewijs.

In de tas worden onder meer de volgende goederen aangetroffen en inbeslaggenomen:

- 2 injectiespuiten, inclusief naalden, van respectievelijk 5ml ( AAEW7355NL ) en 10ml ( AAEW7354NL );

- 2 lege, geopende verpakkingen van injectiespuiten;

- 2 lege, geopende verpakkingen van injectienaalden;

- 2 afdekdopjes ten behoeve van het afdekken van injectienaalden;

- sok met daarin:

o 2 lege plastic ampullen;

o 2 flesjes met blanco etiketten, met geopende zilverkleurige doppen, met op de zijkant van de doppen de code L: [nummer] ;

o Doosje met opschrift Succinilcolina 500 mg. In dit doosje zaten 4 gesloten flesjes met daarop hetzelfde opschrift. Op 2 van de flesjes stond op de zilverkleurige dop de code L: [nummer] . Op de andere twee flesjes de code L: [nummer] ;

In de tas bevinden zich tevens verzekeringspapieren, pasjes op naam van verdachte en cash geld.

Na onderzoek wordt in de beide injectiespuiten, in één van de injectienaalden en in de geopende glazen ampullen, succinylcholine aangetoond. Ook in de extracten van de geopende plastic ampullen wordt een geringe hoeveelheid succinylcholine aangetoond. De ampullen hebben volgens het opschrift gedestilleerd water (“Aqua destilada para injeccion”) bevat, en waren geschikt – zo stelt de rechtbank vast, om de succinylcholine mee op te lossen voor toediening met een injectiespuit.

De injectiespuiten, naalden en ampullen zijn bemonsterd waarna DNA- en dactyloscopisch onderzoek is verricht.

Op de bijsluiter in de aangetroffen verpakking succinylcholine, op een ongeopende glazen ampul en een geopende plastic ampul blijken vingerafdrukken van verdachte aanwezig.

Op de randen van de ampullen en de achterkant van de zuigers van de injectiespuiten zijn DNA sporen gevonden die, rekening houdend met een waarschijnlijkheidsgraad, matchen met het DNA van verdachte. Op de naald van een van de injectiespuiten is een DNA spoor aangetroffen dat matcht met het DNA profiel van Bido Fernandez .

 De verdediging heeft er op gewezen dat de aan het NFI aangeleverde injectiespuit met nummer AAEW7354NL , zoals afgebeeld op blz. ZD 01621, niet overeenkomt met de injectiespuit zoals afgebeeld op blz. ZD 01626, waarop de plaats van het aangetroffen dactyloscopische spoor is aangeduid. Op de foto op blz. ZD 01626 is immers te zien dat op de naald die op de spuit zit, een ander voorwerp, kennelijk een beschermkapje, is geplaatst. De verdediging betwist dat de injectiespuit zoals afgebeeld op blz. ZD 01626 met een daarop aangetroffen dactyloscopische spoor uit de inbeslaggenomen tas afkomstig is.

De rechtbank stelt vast dat blijkens een proces-verbaal van sporenonderzoek (blz. ZD 00944 en verder) een injectiespuit van 10 ml uit de tas het SIN nummer AAEW7354NL heeft gekregen. Deze injectiespuit met SIN nummer AAEW7354NL is, zoals is te zien op blz. ZD 01621, kennelijk aan het NFI aangeboden met naald, maar zonder beschermkapje. Met de verdediging stelt de rechtbank vast dat de naald van deze injectiespuit kennelijk op enig moment is voorzien van een beschermkapje zoals is te zien op blz. ZD 01626. Bij beide foto’s is vermeld dat het de injectiespuit met SIN nummer AAEW7354NL betreft. Gezien de overeenkomende SIN nummers is de conclusie gerechtvaardigd dat het steeds dezelfde injectiespuit betreft, afkomstig uit de in de woning [adres] inbeslaggenomen tas. Het verweer wordt verworpen.

De verdediging heeft de bewijswaarde van de resultaten van het sporenonderzoek gerelativeerd.

 Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij na het overlijden van Bido Fernandez in de tas heeft gekeken, die door zowel hemzelf als Bido Fernandez werd gebruikt. Hij zag naalden, medicijnen en een sok. Hij keek ook in de sok en haalde er een paar spullen uit. Ook las hij de bijsluiter van het doosje succinylcholine. Daardoor is verklaarbaar dat voornoemde dactyloscopische en DNA sporen, die naar verdachte leiden, zijn aangetroffen.

De raadslieden hebben bovendien gewezen op het risico van contaminatie. Ook uit het dossier is af te leiden dat verdachte en Bido Fernandez de tas over en weer gebruikten. Het DNA van Bido Fernandez en van verdachte kan daarom op allerlei momenten in aanraking zijn gekomen met de voorwerpen waarop hun vermoedelijke DNA sporen zijn aangetroffen. Nu daarom niet kan worden vastgesteld op welk moment en op welke wijze het DNA van verdachte en Bido Fernandez op de goederen in de tas is terecht gekomen, dienen de bevindingen betreffende deze DNA-sporen van het bewijs te worden uitgesloten, aldus de verdediging.

De rechtbank constateert dat verdachte pas ter terechtzitting, na iets meer dan twee jaar voorlopige hechtenis, een verklaring betreffende de tas heeft afgelegd, naar aanleiding van welke verklaring hij vervolgens geen enkele vraag wenste te beantwoorden. Dit maakt die verklaring van verdachte om te beginnen oncontroleerbaar. Zijn lezing van de feiten verklaart bovendien niet de soms opmerkelijke situering van de sporen op de goederen, zoals op de randen van de geopende ampullen en de plunjer van de injectiespuit, terwijl op de naald daarvan tevens DNA is aangetroffen dat matcht met het DNA van Bido Fernandez .

Dat de van verdachte aangetroffen sporen niet door contaminatie en reeds voor de dood van Bido Fernandez op de ampullen en de injectiespuiten zijn terechtgekomen volgt tevens uit andere, hierna te bespreken bewijsmiddelen, waaronder de tapgesprekken met [naam 8] , de verhoren van [naam 8] in de Dominicaanse Republiek en de verklaringen van de vriendin en de moeder van Bido Fernandez over het krijgen van een injectie.

De dag na het overlijden van Bido Fernandez neemt verdachte contact op met [naam 8] , wonend in de Dominicaanse Republiek, die [naam 8] wordt genoemd. Uit het verslag van een getapt telefoongesprek, gevoerd op 14 november 2013 om 13.18 uur, blijkt dat [naam 8] volgens verdachte “de enige is die hem kan redden”. Hij vraagt hem om een geantedateerd recept te regelen voor datgene wat [naam 8] eerder aan hem had gestuurd. Op dit recept moeten tevens injectienaalden staan vermeld. [naam 8] zal het recept naar verdachte e-mailen. Op de inbeslaggenomen computer van [naam 9] , de vrouw bij wie verdachte ten tijde van zijn gesprek met [naam 8] verbleef, wordt later een e-mail aangetroffen, die een bijlage bevat met de naam ‘ [documentnaam] ’. Dit document bevat een gescand recept voor ‘succinilcolina’ op naam van verdachte en is gedateerd op 9 oktober 2013.

Ook in de dagen na 14 november 2013 vindt geregeld telefonisch contact plaats tussen verdachte en [naam 8] . Op een vraag van [naam 8] op 15 november 2016 welke hoeveelheid/dosis hij gaf, antwoordt verdachte “twee”. Tevens vertelt [naam 8] aan verdachte dat “(…) als het voor de autopsie is (…) je vindt het niet makkelijk (…) je moet voor dat te veel zoeken. (…) er moet veel (diep) gegraven worden om te zien dat hij dat in het lichaam heeft”.

Verdachte zegt op 24 november 2013 tegen [naam 8] dat hij een verklaring van een dokter wil, dat hij het middel nodig heeft als spierontspanner. In een gesprek met een persoon die bij [naam 8] is en die zich als dokter voordoet, geeft verdachte aan dat hij bereid is om 10.000 pesos voor deze verklaring te betalen.

[naam 8] heeft verklaard dat hij tot twee keer toe het middel succinylcholine aan verdachte heeft verstrekt en dat verdachte ongeveer twee weken na de laatste keer aan hem heeft gevraagd om een recept te regelen. Ook wilde verdachte een medische verklaring waarin zou staan dat hij succinylcholine gebruikte om te kunnen slapen, zo verklaart [naam 8] .

 De verdediging heeft betwist dat de getuige zijn verklaring in vrijheid heeft afgelegd en – zo begrijpt de rechtbank – daarmee onbetrouwbaar is, nu hij voor zijn verhoor een nacht op het politiebureau heeft doorgebracht en er voor hem onduidelijkheid heeft bestaan over zijn status van verdachte/getuige, zodat zijn verklaring moet worden uitgesloten van het bewijs.

De rechtbank verwerpt dit verweer. De verklaring zoals [naam 8] die heeft afgelegd, inhoudend dat hij tot twee keer toe succinylcholine aan verdachte heeft geleverd, en dat hij voor een recept heeft gezorgd, correspondeert immers met de inhoud van de tapgesprekken en het op de computer aangetroffen recept. Daar komt bij dat in de tas in de woning [adres] ampullen succinylcholine zijn aangetroffen met twee verschillende batchnummers, hetgeen kan corresponderen met twee leveringen van het middel aan verdachte. Tegenover dit alles staat dat verdachte geen enkele verklaring heeft willen afleggen over de inhoud van de getapte gesprekken dan wel het aangetroffen recept.

De rechtbank ziet in de omstandigheid dat de getuige in zijn verhoren verschillende data heeft genoemd waarop de eerste levering van succinylcholine zou hebben plaatsgevonden, anders dan de verdediging heeft betoogd, geen aanleiding om de verklaring in zijn geheel van het bewijs uit te sluiten, nu de verklaring, zoals hiervoor is overwogen, grotendeels steun vindt in andere bewijsmiddelen.

De rechtbank houdt het ervoor dat [naam 8] tot twee keer toe ampullen met succinylcholine aan verdachte heeft verstrekt, met respectievelijk de batchnummers [nummer] en [nummer] . Op basis van de uitkomsten van het rechtshulpverzoek aan Guatemala kan worden vastgesteld dat Succinilcolina 500mg met registratienummer [nummer] niet eerder dan in december 2012, en die met registratienummer [nummer] niet eerder dan in juni 2013, vanuit Guatemala naar de Dominicaanse Republiek is getransporteerd. De data waarop [naam 8] de betreffende succinylcholine aan verdachte heeft verstrekt, liggen dan ook in ieder geval na deze onderscheidenlijke transporten, en ruim voordat Bido Fernandez en Perez Gonzalez om het leven kwamen.

De rechtbank komt tot de conclusie dat op grond van de in de tas aantroffen ampullen succinylcholine, de afgeluisterde telefoongesprekken tussen verdachte en [naam 8] en de verklaringen die [naam 8] heeft afgelegd, bewezen is dat verdachte in de dagen voorafgaand aan het overlijden van Bido Fernandez de beschikking had over succinylcholine.

De moeder van Bido Fernandez , [naam 5] , heeft verklaard dat zij op 12 november 2013 rond 21.00 uur telefonisch contact met haar zoon heeft gehad. Hij zei tegen haar dat de dokter een injectie had voorgeschreven die verdachte op dat moment aan het kopen was.

De vriendin van Bido Fernandez , [naam 10] , had rond hetzelfde tijdstip contact met haar vriend. Ook tegen haar heeft Bido Fernandez gezegd dat de dokter een injectie had voorgeschreven en dat verdachte deze 15 minuten voor het slapen gaan in zijn rug zou geven.

 De verdediging betwist de verklaringen van deze getuigen. Hun verklaringen zijn beïnvloed door hetgeen op eerste pro-formazitting over de zaak is gezegd en er is sprake geweest van collusie. Bovendien zijn de verklaringen op diverse punten strijdig met elkaar. Zo heeft de vriendin van Bido Fernandez gezegd dat hij rond 18.00 helemaal in orde was, terwijl hij tegen zijn moeder zou hebben gezegd dat ’s middags de dokter langs was geweest.

De rechtbank volgt de verdediging niet in haar betoog. Reeds op 18 november 2013 heeft de zus van Bido Fernandez , [zus slachtoffer 2] , er – gehoord als getuige – melding van gemaakt dat haar broer tegen zijn vriendin [naam 10] gezegd had dat [verdachte] hem een injectie in zijn rug zou gaan spuiten. De door de verdediging gedane suggestie, dat het verhaal omtrent de injectie zou zijn verzonnen in reactie op informatie uit de eerste pro-formazitting, die immers pas in 2014 plaatsvond, houdt dan ook geen stand. Evenmin is gebleken van collusie. De constatering dat de verklaringen van de beide getuigen op onderdelen niet met elkaar overeenkomen, wijst er eerder op dat geen afstemming tussen hen beiden heeft plaatsgevonden.

De rechtbank is dan ook van oordeel dat de verklaringen van de getuigen [naam 5] en [naam 10] voor het bewijs kunnen worden gebruikt. Het verweer wordt verworpen.

Zoals hiervoor vermeld, zijn in de woning [adres] twee injectienaalden aangetroffen, met op de achterkant van een van de zuigers een DNA-spoor dat met een grote mate van waarschijnlijkheid van verdachte afkomstig is. In de beide spuiten is succinylcholine aangetoond. Op de naald van één van de injectiespuiten bevond zich een DNA-spoor dat overeenkomt met het DNA-profiel van Bido Fernandez .

Genoemde bewijsmiddelen, in onderling verband en samenhang bezien, rechtvaardigen de conclusie dat verdachte in de nacht van 12 op 13 november 2013 Bido Fernandez met succinylcholine heeft geïnjecteerd.

De dag na het overlijden van Bido Fernandez heeft verdachte op Google onder meer de zoektermen ‘sectie verrichten’, ‘succinylcholine’ en ‘succinylcholine perfect murder weapon’ ingevoerd. Op Wikipedia heeft hij pagina’s bezocht met de titels ‘Suxamethonium chloride en ‘succinylcholine’. Ook heeft hij een webpagina bezocht met de titel ‘Succinylcholine: “Is it the perfect murder weapon?”.

Bij doorzoekingen in de woning [adres] , werd op 19 november 2013 een zakagenda en op 4 december 2013 een notitieboekje in beslag genomen. Beide voorwerpen lagen in een ruimte die volgens de broer van verdachte, [naam 4] , door verdachte als slaapkamer werd gebruikt.

In zowel het notitieboekje als de agenda is de term ‘succinylcholine’ in diverse schrijfvarianten genoteerd.

Verdachte heeft hierover ter terechtzitting verklaard dat hij zich na het lezen van de bijsluiter van de door hem in de tas aangetroffen succinilcolina, op 13 november 2013, rot schrok en de naam van het middel heeft genoteerd in een agenda, dat hij vervolgens op het internet is gaan zoeken naar de aard van het middel en dat hij hierover vragen heeft gesteld aan [naam 8] .

 De verdediging stelt zich op het standpunt dat het betreffende internetgedrag van verdachte en de notities in het notitieboekje en de agenda onderbouwen dat verdachte de werking van de succinylcholine niet kende en daarvan pas na de dood van Bido Fernandez op de hoogte is geraakt.

De rechtbank acht de verklaring van verdachte hoogst onaannemelijk. In eerste plaats omdat niet alleen de term ‘succinilcolina’ zoals vermeld in de bijsluiter, in de agenda is opgeschreven – hetgeen enkel overschrijven, zoals verdachte heeft verklaard, zou doen vermoeden – maar ook diverse andere schrijfwijzen van het middel in zowel de agenda als het notitieboekje zijn genoteerd. Bovendien heeft verdachte niet kunnen of willen verklaren waarom hij niet slechts één notitie heeft gemaakt, zo kort na het overlijden, in plaats van het noteren in zowel de agenda als in het notitieboekje.

In de tweede plaats omdat, zoals hiervoor door de rechtbank is overwogen, uit de bewijsmiddelen blijkt dat voorafgaande aan het overlijden van Bido Fernandez door [naam 8] aan verdachte tot twee keer toe ampullen succinylcholine zijn verstrekt. Dat verdachte ten tijde van het overlijden van Bido Fernandez de werking va het middel niet zou kennen, acht de rechtbank dan ook onaannemelijk.

Ten slotte geeft de door verdachte gegeven lezing van de feiten geen aanvaardbare verklaring voor zijn hoogst opmerkelijke belangstelling voor succinylcholine als ‘perfect murder weapon’. De vraag waarom juist deze zoekterm is ingevoerd, onder de door verdachte gestelde omstandigheid dat hij het middel op dat moment niet kende, is onbeantwoord gebleven.

Op grond van het voorgaande is dan ook de conclusie gerechtvaardigd dat de speurtocht van verdachte op het internet naar het middel succinylcholine ingegeven is, zeker wanneer deze wordt bezien in het licht van de telefoongesprekken met [naam 8] , door zijn angst dat het middel succinylcholine bij onderzoek in het lichaam van Bido Fernandez zou worden getraceerd.

Op 11 oktober 2013 arriveert Bido Fernandez in Nederland. Reeds tien dagen na aankomst in Nederland wordt bij de Kamer van Koophandel een eenmansbedrijf op zijn naam ingeschreven. Een week later verschijnt Bido Fernandez , samen met een ‘neef’, met de benodigde papieren op het inloopspreekuur van de Kamer van Koophandel. De omschrijving die de getuige [getuige 1] van deze neef heeft gegeven, als ook de omstandigheid dat het inschrijvingsformulier in de slaapkamer van verdachte is aangetroffen, maken dat de rechtbank ervan uitgaat dat Bido Fernandez zich bij zijn bezoek aan de Kamer van Koophandel heeft laten vergezellen door verdachte.

Gezien de persoon en achtergrond van Bido Fernandez , zijn bescheiden ambities en zijn onbekendheid met de Nederlandse taal en samenleving, acht de rechtbank de oprichting van het bedrijf [bedrijf] , met als activiteitomschrijving “Boekhoudkantoren”, volstrekt irreëel.

Vervolgens wordt twee keer geprobeerd om een overlijdensrisicoverzekering af te sluiten op naam van Bido Fernandez , voor opvallend forse bedragen, te weten 500.000 respectievelijk 1.000.000 euro. Deze aanvragen worden afgewezen. Daarna wordt wel succesvol een levensverzekering afgesloten voor het ook al forse bedrag van 300.000 euro en maar liefst drie uitvaartverzekeringen ten bedrage van respectievelijk 20.000 en twee keer 15.000 euro. Zeer kort na het afsluiten van deze verzekeringen vinden wijzigingen van de begunstigde plaats, waarbij als begunstigde de moeder van verdachte, [naam 12] , wordt opgenomen. [naam 12] is hiermee geconfronteerd en zij verklaarde hier niets van te weten. Zij verklaarde dat verdachte over kopieën van haar paspoort/ID-kaart beschikte en altijd haar financiële zaken regelde.

Uit de bewijsmiddelen volgt dat verdachte bij de aanvraag van de verzekeringen op z’n minst een initiërende rol heeft gehad en dat de verzoeken tot wijziging van de begunstigde van zijn hand afkomstig zijn. Een dergelijke wijziging van de begunstigde is onlogisch gelet op de omstandigheid dat Bido Fernandez familie en zelfs een zwangere vriendin had in de Dominicaanse republiek. Het was overigens volgens verdachte uiteindelijk wel de bedoeling van Bido Fernandez zijn vriendin en kind als begunstigde aan te wijzen.

De rechtbank acht de verklaring van verdachte, dat deze begunstigdewijziging te maken had met de omstandigheid dat een begunstigde een Burger Service Nummer (BSN) moet hebben, hetgeen de vriendin van Bido Fernandez of haar ongeboren kind niet hadden, ongeloofwaardig. De verzekeringen bij Klaverblad, Axent en Monuta op naam van Bido Fernandez waren immers al afgesloten met de ‘standaard begunstigden’. Kennelijk was het niet noodzakelijk dat deze begunstigden over een BSN beschikten. Wanneer het de bedoeling van Bido Fernandez was geweest om zijn, toen nog ongeboren, kind als begunstigde aan te merken, had hij de standaardbegunstiging juist in stand moeten laten.

De rechtbank komt tot de conclusie dat verdachte op slinkse wijze heeft bewerkstelligd dat verzekeringen op het leven van Bido Fernandez werden afgesloten en dat de moeder van verdachte daarbij als begunstigde werd aangemerkt. Bij overlijden van Bido Fernandez zouden de uit te keren verzekeringsgelden, via de moeder van verdachte, wiens financiën verdachte immers beheerde, aan verdachte toevloeien. Aldus had verdachte een motief om Bido Fernandez om het leven te brengen.

Op grond van de in de bijlage opgenomen bewijsmiddelen, in onderling verband en samenhang bezien en hetgeen ten aanzien daarvan hiervoor is overwogen, acht de rechtbank bewezen dat verdachte Bido Fernandez opzettelijk om het leven heeft gebracht door hem een of meer injecties succinylcholine toe te dienen, teneinde te bewerkstelligen dat aan verdachte – via zijn moeder – de uitkeringen van de op het leven van Bido Fernandez afgesloten verzekeringen zouden toekomen.

In de bewijsoverwegingen komt al naar voren dat verdachte niet of nauwelijks – hoewel bij herhaling daartoe uitgenodigd met mededeling van de mogelijke implicaties van zijn stilzwijgen – vragen heeft willen beantwoorden. Genoemde bewijsmiddelen zijn echter voor verdachte zo belastend dat, gelet op zijn ontkenning, van hem gevergd mag worden bepaalde vragen van de rechtbank te beantwoorden. Bij gebreke daarvan is verdachte er op geen enkele manier in geslaagd zijn ontkenning en hier en daar minieme, niet onderbouwde, verklaring een begin van aannemelijkheid te geven.

Verdachte is planmatig, berekenend en weldoordacht te werk gegaan. Er zijn vele momenten geweest waarop verdachte op zijn boosaardig voornemen had kunnen terugkomen, maar dat heeft hij niet gedaan. De rechtbank neemt derhalve tevens voorbedachte raad aan en acht bewezen dat verdachte Bido Fernandez heeft vermoord.

Voordat op 30 augustus 2013 Perez Gonzalez dood in zijn woning wordt gevonden belt verdachte, die op dat moment met familie en bekenden voor de woning van Perez Gonzalez staat, de politie en meldt dat de familie al vier dagen geen contact met hem krijgt. Als de politie is gearriveerd betreden verbalisanten de woning. Perez Gonzalez wordt voorover op zijn bed aangetroffen met een mobiele telefoon in zijn handen. Hij voelt koud aan.

De later gearriveerde schouwarts, J.T. de Jong, constateert een onverklaard overlijden van een 22-jarige man. Er zijn geen tekenen van geweld. De schouwarts adviseert klinische sectie. De Jong heeft ook contact gehad met de huisarts van Perez Gonzalez , [naam huisarts 1] . Daaruit blijkt dat hij 13 maanden geleden ter kennismaking op het spreekuur is geweest.

Verdachte verklaart aan de verbalisanten [verbalisant 5] en [verbalisant 6] :

“De moeder van Alan is in de Dominicaans Republiek. Ik heb haar al in kennis gesteld van zijn overlijden. Ik heb de politie gebeld omdat wij Alan niet te pakken kregen en hij volgens zijn baas sinds maandag niet meer op zijn werk is verschenen. Ik ben jurist en woordvoerder van de familie van Alan . Ik ga ervoor zorgdragen dat Alan in de Dominicaanse Republiek zal worden begraven zoals de familie dat graag wil.”

De huisarts heeft later tegenover de politie nog een verklaring afgelegd waarin hij zegt in het weekend, na het overlijden van Perez Gonzalez , veel contact te hebben gehad met verdachte. Die deelde nadrukkelijk mee dat er bij de familie geen wens lag voor obductie, ondanks het dringende advies van de huisarts daartoe wel te besluiten.

Op zich is het juist, zo blijkt uit de verklaring van [naam 3] , de moeder van Alan Perez Gonzalez , dat zij heeft afgezien van obductie. Niettemin is dit een opvallend gegeven, omdat haar beslissing, zo concludeert de rechtbank, is beïnvloed door verdachte die haar een onjuiste voorstelling van zaken geeft. Ondanks het dringende advies van de huisarts wel obductie te verrichten, welk advies verdachte kennelijk voor zich heeft gehouden, doet hij namelijk voorkomen of de doodsoorzaak van Perez Gonzalez vrijwel zeker is. De rechtbank betrekt bij dat oordeel om te beginnen de verklaring van [naam 13] , een vriendin van [naam 3] , die als getuige verklaart:

“Ik zei tegen [naam 3] dat ze zeggen dat het een infarct is geweest. Dan moesten ze toch een autopsie op hem doen? (…) [naam 3] zei dat ik daarover met [verdachte] moest spreken. Ik (…) heb tegen [verdachte] gezegd: [naam 3] vraagt ook aan mij waarom er geen autopsie plaatsvindt. Toen zei [verdachte] , het is niet nodig er is al een autopsie geweest en het is voor 80% zeker dat hij aan een hartaanval is gestorven. Dat is vastgesteld door de dokter.

(…) [naam 3] zei: “Praat jij nog met [verdachte] , want tegen mij zei hij nog dat hij aan zijn hart was gestorven. ”Ik heb toen tegen [verdachte] gezegd, dat [naam 3] toch wel graag een autopsie wilde. Toen zei [verdachte] : “Die autopsie is al gedaan. De arts zei 80%.” Toen werd er niet meer over gesproken.”

Verdachte doet of hij enige wetenschap omtrent de doodsoorzaak van Perez Gonzalez heeft, welke wetenschap hij via de dokter zou hebben verkregen. Zowel [getuige 2] als [getuige 3] verklaart als getuige dat verdachte ter plaatse, dus nog voor de woning waarin kort daarvoor Perez Gonzalez was aangetroffen, vertelt dat hij van de dokter heeft gehoord dat Perez Gonzalez (voor 80% zeker) aan een hartstilstand is overleden. Dit kan echter niet kloppen gelet op de verklaring die schouwarts De Jong later als getuige tegen de politie aflegt. Hij verklaart dat hij na zijn werkzaamheden met niemand anders dan agenten buiten de woning heeft gesproken. Hij heeft buiten aan niemand verteld wat hij in de woning heeft gezien of aangetroffen. Laat staan, voegt de rechtbank daar als conclusie aan toe, dat de schouwarts tegen verdachte ook maar iets heeft gezegd over een mogelijke doodsoorzaak. Sterker nog: zoals hiervoor beschreven komt de schouwarts niet verder dan de conclusie dat sprake is van ‘onverklaard overlijden’.

Vragen over deze gang van zaken heeft verdachte ter terechtzitting niet willen beantwoorden.

Perez Gonzalez was een zeer jonge man, van 22 jaar oud, die blijkens de verklaringen van familie en vrienden onverwacht is overleden. Hij wordt gekenschetst als een hooguit iets te zware jongen, die regelmatig sportte en verder gezond was. Sinds zijn komst in Nederland is hij nooit met klachten bij een dokter of in een ziekenhuis geweest.

 De verdediging betwist evenwel dat Perez Gonzalez gezond was en verwijst in dat verband naar het onderzoek door een keuringsarts van Medimark in verband met een aanvraag voor een levensverzekering bij TAF. Uit het medisch onderzoek blijkt dat sprake was van een verhoogde bloeddruk en de leverwaarden erg afwijkend waren. Die horen, zo is door de coördinator van Medimark verklaard, <35 te zijn, terwijl bij Perez Gonzalez waarden zijn gemeten van >208.

De rechtbank stelt vast dat de keuringsarts hierover heeft verklaard dat genoemde leverwaarden bleken uit bloedonderzoek en dat niet precies duidelijk was wat er aan de hand was. Er zou verder onderzoek gedaan moeten worden om aan te tonen wat van de afwijkende leverwaarden de oorzaak was. Dat is naar het oordeel van de rechtbank om te beginnen een weinig alarmerende mededeling. Dat nadere onderzoek was weliswaar niet aan de keuringsarts, zo verklaart zij, maar kennelijk bestond er evenmin aanleiding Perez Gonzalez dringend te adviseren contact op te nemen met een arts. In de afwijkende leverwaarden is slechts, mede, aanleiding gevonden de verzekeringsaanvraag af te wijzen. Deze afwijkende leverwaarden rechtvaardigen dan ook niet het vermoeden dat hierin met enige mate van waarschijnlijkheid de doodsoorzaak van Perez Gonzalez kan zijn gelegen.

Uit het voorgaande blijkt al dat op het lichaam van Perez Gonzalez , in eerste instantie, geen sectie heeft plaatsgevonden. Het stoffelijk overschot is gerepatrieerd naar de Dominicaanse Republiek. De schouwarts heeft echter wel bloed en urine afgenomen. Dat is onderzocht in het laboratorium van ATAL-Medical. Er is toen geen stof aangetroffen in het bloed of de urine die, zo volgt uit het na te noemen rapport van Van der Hulst, het overlijden van Perez Gonzalez kan verklaren.

In het laboratorium van ATAL-Medical is nog een geringe hoeveelheid bloed en urine bewaard. Dat is, na het aantreffen van de overleden Bido Fernandez en de gevonden ampullen succinylcholine in de woning, op enig moment voor nader onderzoek naar de toxicoloog Van der Hulst van het NFI gestuurd. Uit zijn rapport van 25 maart 2014 volgt dat er te weinig bloed was voor onderzoek. De hoeveelheid urine was echter wel voldoende voor onderzoek. Daarin is door Van der Hulst succinylcholine en succinylmonocholine aangetoond.

Van der Hulst komt tot de conclusie dat op basis van de gemeten concentraties van genoemde stoffen geen uitspraak kan worden gedaan over een mogelijke dosering of het daadwerkelijk opgetreden effect ten tijde van het overlijden. Echter, volgens de deskundige kan de aanwezigheid van succinylcholine en succinylmonocholine in het lichaamsmateriaal van Perez Gonzalez diens overlijden, bij uitsluiting van een meer waarschijnlijke doodsoorzaak, verklaren.

Vervolgens is op 25 juni 2014 in de Dominicaanse Republiek het stoffelijk overschot van Perez Gonzalez opgegraven voor een autopsie door een Dominicaanse patholoog. Diens bevindingen luiden, kort samengevat, dat conclusies over de oorzaak en de forensische etiologie van het overlijden beperkt worden door de vergevorderde staat van ontbinding. De autopsie heeft, met die beperkingen, geen uitwendig of inwendig letsel aan het licht gebracht dat het overlijden kan verklaren. Volgens de patholoog valt een gewelddadige dood (de rechtbank begrijpt: een niet-natuurlijke dood) niet uit te sluiten.

Bij de sectie in de Dominicaans Republiek was ook de Nederlandse patholoog Soerdjbalie-Maikoe aanwezig ter observatie met als opdracht daarvan verslag te doen. Na de sectie heeft de officier van justitie haar gemaild met het verzoek in het observatieverslag ook te betrekken het rapport van Van der Hulst, waaruit blijkt dat in de urine van Perez Gonzalez succinylcholine en succinylmonocholine is aangetoond.

De conclusie van Soerdjbalie-Maikoe houdt in – samengevat – dat bij de sectie op het lichaam van Perez Gonzalez geen doodsoorzaak is gebleken, voor zover dat nog te beoordelen was. Zij schrijft verder:

Op grond van de uitkomst van het toxicologisch onderzoek (namelijk de aangetoonde stof succinylcholine in het lichaamsmateriaal) en het feit dat er bij sectie (voor zover te beoordelen was) en bij interpretatie van aanvullende gegevens/informatie (de medische voorgeschiedenis van A.R. Perez Gonzalez ), geen andere waarschijnlijke doodsoorzaak is gebleken, kan het overlijden van A.R. Perez Gonzalez goed worden verklaard op toxicologische gronden. Dit betreffen de effecten van de aangetoonde stof succinylcholine in het lichaamsmateriaal van deze man, met verlamming van de ademhalingsspier en negatieve effecten op het hart en functiestoornissen van respectievelijk de longen en het hart en daarmee overlijden tot gevolg.

 De verdediging stelt zich op het standpunt dat het rapport van Soerdjbalie-Maikoe uitgesloten moet worden van het bewijs, omdat – kort samengevat:

- de officier van justitie niet had mogen verzoeken het rapport van Van der Hulst in de conclusies te betrekken;

- het rapport van 11 maart 2014 van Van der Hulst als bijlage is gevoegd, terwijl dat rapport tot stand is gekomen door verkeerd ‘knippen en plakken’ uit het toxicologisch rapport betreffende Bido Fernandez ;

- de patholoog, op basis van het genoemd rapport van 11 maart 2014, ten onrechte schrijft dat toxicologisch onderzoek is verricht aan het bloed en de urine van Perez Gonzalez , terwijl uit het (gecorrigeerde) rapport van 25 maart 2014 blijkt dat alleen urine is onderzocht;

- de patholoog kennelijk op grond van mededelingen van de zus van Perez Gonzalez , voorafgaand aan de sectie in de Dominicaanse Republiek, uitgaat van een blanco medische voorgeschiedenis, terwijl zij niet bekend was met de geconstateerde afwijkende leverwaarden.

De rechtbank verwerpt dit verweer. Soerdjbalie-Maikoe is aanvankelijk gevraagd te observeren bij de sectie en daarover te rapporteren. Dat laat evenwel onverlet dat zij als deskundige op basis van haar eigen waarnemingen en/of die van de Dominicaanse patholoog conclusies kan trekken betreffende de doodsoorzaak van Perez Gonzalez . Dat is wat de officier van justitie aanvullend gevraagd heeft en begrijpelijk heeft hij daarbij verzocht te betrekken dat in het lichaam van Perez Gonzalez door Van der Hulst succinylcholine en succinylmonocholine is aangetoond. Dat Soerdjbalie-Maikoe in haar rapport vervolgens verwijst naar het ‘verkeerde’ rapport van Van der Hulst doet aan haar conclusie niets af. Er is door Van der Hulst, getuige het hierboven aangehaalde rapport van 25 maart 2014, nu eenmaal de aanwezigheid van genoemde stoffen vastgesteld, zij het enkel in de urine.

Aan de overweging van Soerdjbalie-Maikoe dat, mede op grond van de medische voorgeschiedenis van Perez Gonzalez , geen andere waarschijnlijke doodsoorzaak is gebleken, wordt naar het oordeel van de rechtbank geen afbreuk gedaan door het feit dat zij kennelijk niet op de hoogte was van de verhoogde leverwaarden van Perez Gonzalez . De rechtbank verwijst naar hetgeen zij omtrent die leverwaarden hiervoor heeft overwogen.

Uiteraard heeft de rechtbank oog voor de beperkingen van de sectie op het lichaam van Perez Gonzalez , maar samengevat rechtvaardigt het voorgaande de conclusie dat Perez Gonzalez een jonge man was die onverwacht is overleden en in zijn lichaam de aanwezigheid van het spierverslappende geneesmiddel succinylcholine is aangetoond, hetgeen (vanwege de werking daarvan, zoals hiervoor ten aanzien van de moord op Bido Fernandez is besproken) zijn overlijden, bij gebreke van een andere aannemelijke doodsoorzaak, goed kan verklaren.

De vraag of toediening van succinylcholine daadwerkelijk de dood van Perez Gonzalez heeft veroorzaakt kan echter niet enkel worden beantwoord op basis van de deskundigenrapporten. Ook andere, hierna te bespreken feiten en omstandigheden, dienen daarbij in aanmerking te worden genomen.

Met verwijzing naar hetgeen hiervoor met betrekking tot de moord op Bido Fernandez is overwogen, stelt de rechtbank vast dat verdachte twee maal de beschikking heeft gekregen over een hoeveelheid succinylcholine, een bij onjuist gebruik dodelijk en in Nederland niet vrij verkrijgbaar middel – zonder te verklaren waarom hij dat wilde hebben.

Uit de verklaringen van [naam 14] en zijn moeder [naam 9] blijkt dat Perez Gonzalez op maandag 26 augustus 2013 bij hen heeft gegeten. Perez Gonzalez was daar tot ongeveer 23.30 uur en volgens [naam 14] voelde hij zich goed en was hij niet ziek. Vanaf dinsdag kon men geen contact meer met hem krijgen. Perez Gonzalez moest die dag werken bij Albert Heijn, maar daar is hij niet verschenen, zo volgt uit de verklaring van [naam 15] , de bedrijfsleidster van Albert Heijn.

Verder blijkt uit onderzoek van historische verkeersgegevens van de telefoons in gebruik bij Perez Gonzalez , dat het laatste uitgaande contact op dinsdag 27 augustus 2013 om 02.33 uur is. Er wordt door diverse personen wel ingebeld, maar Perez Gonzalez beantwoordt deze oproepen niet. De telefoon waarmee dit laatste contact werd geregistreerd werd voor die datum vrijwel dagelijks gebruikt en staat uit vanaf 28 augustus 2013 om 23.35 uur, mogelijk door een lege batterij.

Het voorgaande rechtvaardigt de conclusie dat Perez Gonzalez , die op vrijdag 30 augustus 2013 dood is aangetroffen, zeer waarschijnlijk op dinsdag 27 augustus 2013 is overleden.

Van verdachte zijn drie telefoonnummers bekend. Uit het onderzoek volgt dat verdachte alleen het nummer [telefoonnummer] gebruikte ten tijde van de periode rond het overlijden van Perez Gonzalez .

Uit de historische verkeersgegevens is verder op te maken dat verdachte en Perez Gonzalez in de periode voorafgaande aan diens overlijden veel telefonisch contact hadden. Van 15 juli tot en met 10 augustus 2013 is er dagelijks contact, evenals in de periode van 13 tot en met 15 augustus. Verder is er contact op 18, 20, 23, 25, 26 en 27 augustus.

Met betrekking tot 27 augustus valt op dat de telefoon van verdachte om 11.37 en 13.59 uur contact maakt met de zendmast Cruquiusweg 5 te Amsterdam. Deze zendmast bevindt zich in de nabijheid van de woning van Perez Gonzalez . De mobiele telefoons van Perez Gonzalez maakten, als hij zich in de woning bevond, het meest contact met de zendmasten op de Cruquiusweg en op de Veemkade. Op grond hiervan kan aanwezigheid van verdachte in de woning van Perez Gonzalez op 27 augustus 2013 niet worden uitgesloten.

 Verdachte heeft ter terechtzitting – uitdrukkelijk, zoals hij zelf zegt – verklaard dat hij in de periode van 26 tot en met 30 augustus 2013 niet in de woning van Perez Gonzalez is geweest.

Verdachte lijkt verder, met zijn opmerking dat hij “regelmatig in het centrum en Amsterdam-Oost” komt; en met zijn opmerking “ [naam 16] , mw. [naam 16] , woont op de [adres] ”, een verklaring te willen geven voor het feit dat zijn telefoon op 27 augustus de zendmast op Cruquiusweg aanstraalt. Waarom verdachte pas ter terechtzitting hierover verklaart wil hij niet zeggen en evenmin beantwoordt verdachte de vragen van de rechtbank waar hij dan mogelijk wel was. Deze enkele mededeling van verdachte legt dan ook te weinig gewicht in de schaal om aan voornoemde conclusie, ten aanzien van de mogelijke aanwezigheid van verdachte in de woning van Perez Gonzalez op de zeer waarschijnlijke dag van zijn overlijden, afbreuk te doen.

Afgezien hiervan stelt de rechtbank vast dat verdachte voor het laatst naar Perez Gonzalez belt op dinsdag 27 augustus om 19.09 uur. Er is een gespreksduur van 0 seconden geregistreerd, waaruit kan worden afgeleid dat de oproep niet is beantwoord. Gelet op het eerdere belcontact tussen beiden is opmerkelijk dat verdachte dus op de daarop volgende woensdag, donderdag en vrijdag niet meer belt naar Perez Gonzalez . In elk geval niet met het door hem gebruikte 06-nummer.

 De verdediging heeft nog geopperd dat het best mogelijk is dat verdachte met een ander nummer naar Perez Gonzalez heeft gebeld.

Deze mogelijkheid schuift de rechtbank, zonder daadwerkelijke stelling – laat staan met onderbouwing daarvan – als uitsluitend theoretisch terzijde. Verdachte heeft geen enkel aanknopingspunt gegeven waaruit zou kunnen worden opgemaakt dat hij destijds, mogelijk, met een andere telefoon heeft gebeld.

Niet alleen opmerkelijk, maar ook leugenachtig, is vervolgens de vaststelling dat verdachte op vrijdag 30 augustus tegen [naam 17] zegt dat hij Perez Gonzalez meermalen heeft gebeld, maar dat hij niet opnam. Ter terechtzitting is verdachte met de verklaring van [naam 17] geconfronteerd, maar hij heeft – desgevraagd – deze niet kunnen of willen ontkrachten.

Bedrijf op naam van Perez Gonzalez

In overweging 4.1.2 is reeds genoemd dat verdachte, ook volgens zijn eigen verklaring ter terechtzitting, Perez Gonzalez , hielp met diens administratieve en financiële zaken. Ook is reeds overwogen dat Perez Gonzalez niet of nauwelijks Nederlands sprak en bij de Albert Heijn werkte. Veelal enkele uren ’s avonds, in de vulploeg, zo voegt de rechtbank daaraan toe. Onder deze omstandigheden is meer dan opmerkelijk dat op naam van Perez Gonzalez bij de Kamer van Koophandel (KvK) sinds 6 juni 2013 een eenmanszaak staat geregistreerd met als handelsnaam [bedrijf] . De bedrijfsactiviteit betreft: handel in onroerend goed. Zijn moeder wist hier niets van, noch zijn vrienden, de eerder genoemde, [naam 14] en [getuige 2] en [getuige 3] . Ook zijn zus dicht Perez Gonzalez , blijkens haar verklaring, niet de capaciteiten toe een eigen bedrijf te leiden.

De rechtbank acht gelet op het voorgaande onwaarschijnlijk dat Perez Gonzalez zelf het initiatief heeft genomen tot de inschrijving bij de KvK. In verband met hetgeen hierna met betrekking tot de verzekeringen wordt overwogen, komt de rechtbank tot de conclusie dat verdachte hierin leidend is geweest.

Op 6 juni 2013, dezelfde datum als de inschrijving van [bedrijf] bij de KvK, wordt via de website van Independer een aanvraag voor een overlijdensrisicoverzekering op naam van Perez Gonzalez bij Leidsche Verzekeringen ingediend. Het verzekerde bedrag betreft 2.500.000 euro. De verzekeringsmaatschappij stelt aanvullende vragen en die vragenlijst wordt met een aanvullend schrijven “Van dhr. A.R. Perez Gonzalez ”, retour gezonden. Deze brief is volledig in het Nederlands, dus kan onmogelijk door Perez Gonzalez zelf zijn opgesteld. In de brief, zo stelt de rechtbank vast, staan onmiskenbaar onwaarheden, zoals de opmerking:

“Mijn bedrijf [bedrijf] zal zeker dit jaar nog uitgroeien met een internationale samenwerking met OPREH Vastgoed, een succesvol vastgoedbedrijf in de Dominicaanse Repubiek die jaarlijks honderden miljoenen aan bedrijfsomzet maakt.”

Vanwege de hierna te noemen betrokkenheid van verdachte bij de overige twee verzekeringen op naam van Perez Gonzalez , waarbij verdachte zich ook als Perez Gonzalez voordoet, acht de rechtbank aannemelijk dat verdachte de aanvraag van de verzekering heeft gedaan, met wellicht enige medewerking (een handtekening) van Perez Gonzalez , en geciteerde brief heeft geschreven. Verdachte schroomt daarbij niet een valse voorstelling van zaken te geven met het kennelijke doel een zo hoog mogelijke polis te verkrijgen. Een plausibele reden waarom zo’n hoge polis gewenst was, is achterwege gebleven. Vragen daarover heeft verdachte niet willen beantwoorden.

De aanvraag bij Leidsche Verzekeringen wordt echter afgewezen en op of omstreeks 14 juni 2013 wordt bij TAF Quantum Leben een overlijdensrisicoverzekering op naam van Perez Gonzalez aangevraagd. Het gewenste verzekerde bedrag is in dit geval 1.500.000 euro, ook weer onverklaarbaar hoog.

Verdachte begeleidt Perez Gonzalez bij het onder 6.3.2 genoemde keuringsonderzoek in verband met de verzekeringsaanvraag bij TAF. De keuringsarts heeft in verband daarmee verklaard dat verdachte zich voordeed als de broer van Perez Gonzalez en dat hij de communicatie volledig naar zich toe trok. Volgens de keuringsarts zei Perez Gonzalez uit zichzelf niets en gaf verdachte hem steeds opdrachten.

Dan volgt een afwijzing van de aanvraag. Uit een interne e-mail van 15 juli 2013 blijkt dat de aanvrager “ Perez Gonzalez ” heeft gebeld met vragen daarover. De e-mail luidt:

“Ik ben zojuist gebeld door Perez Gonzalez . Hij wilde de reden van afwijzing weten. Wil jij hem terugbellen. Tel. [telefoonnummer] . Ik heb sterk het vermoeden dat dit de heer [verdachte] is aangezien ik vorig jaar [verdachte] meerdere keren heb gesproken en zijn stem nog herken. Daarnaast spreekt deze meneer goed Nederlands, terwijl Perez Gonzalez dat niet kan.”

Uit een en ander volgt – het genoemde telefoonnummer was daadwerkelijk bij verdachte in gebruik – dat verdachte zich zeer actief met deze aanvraag heeft bemoeid.

Hoewel verdachte in zijn algemeenheid heeft verklaard dat het afsluiten van dergelijke verzekeringen een modeverschijnsel was geworden binnen de Dominicaanse gemeenschap, heeft hij niets willen verklaren over de reden om Perez Gonzalez voor zo’n hoog bedrag te willen verzekeren.

Na de afwijzing van de aanvraag bij TAF Quantum Leben op 11 juli 2013 en genoemd telefoongesprek op 15 juli 2013 volgt op diezelfde datum een aanvraag voor een overlijdensrisicoverzekering bij Dela op naam van Perez Gonzalez ten bedrage van 200.000 euro. Deze aanvraag wordt gehonoreerd en op 26 juli 2013 wordt de polis verstrekt. Op 31 juli 2013 wordt aan Dela een brief gestuurd door “ Perez Gonzalez ”, maar deze is in het Nederlands en kan dus feitelijk niet door hem zijn opgesteld, met het verzoek om verdachte als eerste begunstigde van de verzekering te benoemen.

 Verdachte heeft ter terechtzitting erkend, zo leidt de rechtbank uit zijn verklaring ter terechtzitting af, dat hij degene is geweest die de begunstigde wijziging aan Dela heeft doorgegeven. Volgens verdachte is het namelijk zo, hetgeen hij ook op dit punt ter terechtzitting voor het eerst heeft verklaard, dat Perez Gonzalez verdachte graag als begunstigde wilde, omdat hij “als een broer voor hem was”.

De rechtbank acht deze verklaring, voorzover het de wens van Perez Gonzalez betreft, niet aannemelijk. Perez Gonzalez had goed contact met zijn moeder en zij wist niets van de verzekering, laat staan dat verdachte in plaats van de moeder van Perez Gonzalez als begunstigde werd aangemerkt. Ook de vrienden van Perez Gonzalez hebben verklaard dat verdachte weliswaar veel voor hem regelde op administratief gebied, maar toch zeker geen vriend voor hem was zoals zij dat waren. Bovendien heeft verdachte er geen enkele redelijke verklaring voor gegeven waarom, áls het daadwerkelijk de bedoeling van Perez Gonzalez was hem als begunstigde aan te merken, dat dan niet direct bij de aanvraag is vermeld. Ten slotte heeft verdachte niemand van de familie, met wie ook hij goed contact had, toen er geld ingezameld moest worden in verband met de repatriëring van het stoffelijk overschot van Perez Gonzalez naar de Dominicaanse Republiek, laten weten dat hem een bedrag van 200.000 euro was nagelaten. Vergeleken met dit bedrag waren de feitelijke kosten van de repatriëring, die de nabestaanden niet konden dragen en waarvoor zij leningen hebben moeten afsluiten, voor verdachte een schijntje.

Dat verdachte zich buitengewoon actief met de verzekeringen op naam van Perez Gonzalez bemoeit blijkt niet alleen uit het voorgaande, maar volgt temeer uit het feit dat hij in de periode van 30 juli tot en met 29 augustus acht keer met Dela belt.

Op het polisblad dat op 26 juli 2013 naar Perez Gonzalez is verstuurd wordt vermeld dat de premie elke 25ste van de maand word geïncasseerd. In het computersysteem van Dela zijn vijf telefoongesprekken vastgelegd tussen 26 en 29 augustus 2013, elk met de registratie ’03 Betaling/herinnering’. Deze registratie heeft betrekking op een inkomend gesprek van een klant van Dela over een betaling of over een herinnering die is verstuurd door Dela. Dat laatste zal uiteraard nog niet het geval zijn geweest, dus is de conclusie gerechtvaardigd dat verdachte een aantal keren belt om te vragen of de eerste premiebetaling is ontvangen.

Die conclusie wordt versterkt door het feit dat verdachte, die over de inlogcode van de ‘Mijn ING’ account van Perez Gonzalez beschikte, in genoemde periode vier maal inlogt op dit account, waarna hij binnen enkele seconden of minuten belt naar Dela.

Waarom verdachte zo actief geïnteresseerd was in de premiebetaling, heeft hij ter terechtzitting niet willen verklaren en evenmin waarom hij zo veel met Dela belde, ondanks dat hij zelf geen telefonisch contact meer had met Perez Gonzalez sinds 27 augustus 2013.

Tot slot is opmerkelijk, en onder de gegeven omstandigheden verdacht, dat verdachte reeds op 3 september 2013 aan Dela verzoekt het verzekerde bedrag uit te keren.

Bewezen is dat verdachte Bido Fernandez om het leven heeft gebracht om daar financieel beter van te worden. Een aantal van de feiten en omstandigheden waaronder die moord heeft plaatsgevonden, laten zich als volgt samenvatten:

- Bido Fernandez was zeer jong;

- hij is geboren op de Dominicaanse Republiek en sprak geen Nederlands;

- hij was nog maar net in Nederland en aan de zorg van verdachte toevertrouwd;

- verdachte regelde een, niet reële, inschrijving van een bedrijf op naam van Bido Fernandez bij de KvK;

- op naam van Bido Fernandez heeft verdachte in korte tijd meerdere levensverzekeringen getracht af te sluiten voor onverklaarbaar hoge bedragen, namelijk 500.000 en 1.000.000 euro;

- op naam van Bido Fernandez heeft verdachte daadwerkelijk een levensverzekering afgesloten van 300.000 euro en drie overlijdensrisicoverzekeringen;

- Bido Fernandez is, gelet op zijn leeftijd en gezondheidstoestand, onverwacht overleden;

- zijn overlijden kan verklaard woorden door de (bij onjuiste toepassing, dodelijke) spierverslapper succinylcholine, waarvan de aanwezigheid in zijn lichaam is aangetoond;

- verdachte heeft twee maal succinylcholine, in Nederland niet vrij verkrijgbaar, geleverd gekregen van een vriend uit de Dominicaanse Republiek;

- verdachte had een financieel belang bij de dood van Bido Fernandez , aangezien hij kort na het afsluiten van laatstgenoemde levensverzekering, zijn moeder – die daar niets van wist en voor wie verdachte de administratie beheerde, heeft aangewezen als begunstigde, terwijl hiervoor geen redelijke verklaring is gegeven.

Deze feiten en omstandigheden vertonen veel overeenkomsten met die van de zaak Perez Gonzalez . Die laten zich als volgt samenvatten:

- Perez Gonzalez was zeer jong;

- hij is geboren op de Dominicaanse Republiek en sprak niet of nauwelijks Nederlands;

- hij was pas sinds 2010 in Nederland en verdachte hielp hem met zijn administratieve en financiële zaken;

- verdachte regelde een, niet reële, inschrijving van een bedrijf op naam van Perez Gonzalez bij de KvK;

- op naam van Perez Gonzalez heeft verdachte in korte tijd meerdere levensverzekeringen getracht af te sluiten voor onverklaarbaar hoge bedragen, namelijk 2.500.000 en 1.500.000 euro;

- op naam van Perez Gonzalez heeft verdachte daadwerkelijk een levensverzekering afgesloten van 200.000 euro;

- Perez Gonzalez is, gelet op zijn leeftijd en gezondheidstoestand, onverwacht overleden;

- zijn overlijden kan verklaard worden door de spierverslapper succinylcholine, waarvan de aanwezigheid in zijn lichaam is aangetoond;

- verdachte had een financieel belang bij de dood van Perez Gonzalez , aangezien kort na het afsluiten van laatstgenoemde levensverzekering verdachte zichzelf heeft aangewezen als begunstigde.

Op grond van de belangrijke overeenkomsten tussen beide zaken, alsmede de overige feiten en omstandigheden die hierboven met betrekking tot de zaak Perez Gonzalez zijn uiteengezet, komt de rechtbank ook in die zaak tot de conclusie dat het verdachte is geweest die Perez Gonzalez om het leven heeft gebracht door toediening van succinylcholine, met als enkele doel het verzekeringsgeld op te kunnen strijken. De feiten en omstandigheden waaruit kan worden opgemaakt hoe berekenend verdachte te werk is gegaan, maken dat de rechtbank dit feit kwalificeert als moord.