Uitspraken

Inleiding

1. De rechtbank Amsterdam moet beslissen over de tenuitvoerlegging van een EAB dat betrekking heeft op een onderdaan van de Republiek Polen.

2. Het EAB is op 26 mei 2020 uitgevaardigd door the Circuit Court in Sieradz (Polen) en strekt tot overlevering ten behoeve van de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf voor de duur van één jaar. Van deze straf resteren volgens het EAB nog zeven maanden en 26 dagen.
De opgeëiste persoon is veroordeeld voor 4 bedreigingen en een mishandeling, waarbij hij deze feiten telkens heeft gepleegd binnen een periode van vijf jaar nadat hij een vrijheidsstraf van ten minste 6 maanden voor een vergelijkbaar strafbaar feit had ondergaan.

3. Aan het EAB ligt een vonnis van 18 juli 2019 van the District Court in Wielún ten grondslag.

4. Bij tussenuitspraak van 31 juli 20203 heeft de rechtbank in een andere zaak (C-354/20 PPU) prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie inzake de onafhankelijkheid van Poolse rechters in relatie tot – onder meer – de uitvaardiging van een EAB. De eerste vraag die in voornoemde tussenuitspraak is gesteld, ziet specifiek op het punt van de uitvaardiging van een EAB. De in 3.1 van die tussenuitspraak vermelde Unierechtelijke en nationale bepalingen zijn ook in deze zaak van toepassing.

Prejudiciële vraag

5. Onderhavige zaak verschilt in zoverre van zaak C-354/20 PPU, dat het thans gaat om een EAB dat ziet op de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf die in Polen aan de opgeëiste persoon is opgelegd en dat het EAB op 26 mei 2020 is uitgevaardigd, dus na de in 3.2. van voornoemde tussenuitspraak onder overweging 9 geschetste ontwikkelingen, waaruit blijkt van een verder toegenomen druk op de onafhankelijkheid van de rechterlijke instanties van Polen.

6. Gelet op de in 3.2 onder overweging 10 van de tussenuitspraak van 31 juli 2020 getrokken conclusies, is de rechtbank van oordeel dat het gerecht dat het onderhavige EAB heeft uitgevaardigd en dat behoort tot de gewone rechterlijke instanties in Polen, niet voldoet – en ten tijde van de uitvaardiging van het EAB al niet meer voldeed – aan de eisen van een effectieve rechterlijke bescherming/een daadwerkelijke rechtsbescherming, omdat de Poolse wetgeving zijn onafhankelijkheid ten opzichte van de wetgevende en/of uitvoerende macht niet waarborgt en ten tijde van de uitvaardiging van het EAB al niet meer waarborgde.

7. In 3.3 onder de overwegingen 12 tot en met 16 van de tussenuitspraak van 31 juli 2020 heeft de rechtbank uiteengezet dat naar haar oordeel een gerecht dat een EAB uitvaardigt moet voldoen aan de eisen van een effectieve rechterlijke bescherming/een daadwerkelijke rechtsbescherming, hetgeen het bestaan van regels eist die bescherming bieden tegen druk of beïnvloeding van buitenaf die de onafhankelijkheid van de oordeelsvorming van dat gerecht in de aan dat gerecht voorgelegde zaken in gevaar zou kunnen brengen. Naar haar oordeel maakt het daarbij geen verschil of het EAB strekt tot strafvervolging of, zoals in het onderhavige geval, tot tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf. Steun voor dat oordeel vindt zij in het arrest Openbaar Ministerie (Procureur des Konings te Brussel), dat betrekking heeft op een EAB ten behoeve van de tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf en waarin het Hof van Justitie – zonder een onderscheid te maken tussen de twee modaliteiten – overweegt:

8. De vraag of de uitvoerende rechterlijke autoriteit onder dergelijke omstandigheden een door een dergelijk gerecht uitgevaardigd EAB toch ten uitvoer moet leggen, is niet eerder aan het Hof van Justitie voorgelegd. De rechtbank laat in het midden of het hier om een zogenoemde “acte clair” gaat. Vanuit het oogpunt van uniformiteit en vanwege de verstrekkende gevolgen die een bevestigende beantwoording van deze vraag zou hebben – een dergelijk antwoord zou de facto neerkomen op het opschorten van het overleveringsverkeer met Polen, totdat de Poolse wetgeving de onafhankelijkheid van uitvaardigende gerechten weer waarborgt – is het noodzakelijk dat de rechtbank niet eerder over de tenuitvoerlegging van het EAB beslist dan nadat het Hof van Justitie deze vraag heeft beantwoord.

9. De rechtbank legt daarom de volgende vraag aan het Hof van Justitie voor:

De rechtbank verzoekt het Hof van Justitie deze prejudiciële verwijzing te behandelen volgens de spoedprocedure zoals bedoeld in artikel 267, vierde alinea, van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (hierna: VWEU) en artikel 107 van het Reglement voor de procesvoering.

De prejudiciële vraag heeft betrekking op een gebied als bedoeld in titel V van het derde deel van het VWEU. De opgeëiste persoon is thans gedetineerd ter tenuitvoerlegging van een Nederlandse gevangenisstraf en deze detentieperiode zal tot en met 20 oktober 2020 duren. Naar verwachting zal het Hof van Justitie de prejudiciële vraag niet vóór die datum hebben beantwoord. Na afloop van de tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf zal de detentie van de opgeëiste persoon op grond van de Overleveringswet worden voortgezet in afwachting van de beslissing van de rechtbank op het overleveringsverzoek. Die beslissing kan de rechtbank niet nemen, zolang het Hof van Justitie de prejudiciële vraag niet heeft beantwoord. Omdat de rechtbank niet vooruit kan lopen op dat antwoord, er sprake is van een zeer groot vluchtgevaar dat niet door het stellen van voorwaarden tot aanvaardbare proporties kan worden teruggebracht en de opgeëiste persoon in Polen is veroordeeld wegens ernstige strafbare feiten, ligt een eventuele schorsing van de overleveringsdetentie in afwachting van het antwoord van het Hof van Justitie op de prejudiciële vragen niet in de rede. Het spoedige antwoord van het Hof van Justitie op de prejudiciële vraag zal dan ook rechtstreeks en doorslaggevend van invloed zijn op de duur van de overleveringsdetentie van de opgeëiste persoon.