Uitspraken

Ernst van het feit

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan zware mishandeling van zijn moeder. Het slachtoffer heeft hierdoor zwaar lichamelijk letsel opgelopen, te weten meerdere gebroken ribben, een kaakfractuur, een lichte hersenbloeding en een klaplong. Ook heeft zij tien dagen in het ziekenhuis gelegen en een kaakoperatie moeten ondergaan. Dit zijn zeer ernstige verwondingen. Door zijn moeder dusdanig zwaar te mishandelen heeft verdachte een ernstige inbreuk gemaakt op haar lichamelijke integriteit. Daarnaast heeft de mishandeling plaatsgevonden bij haar thuis na een rustig verlopen bezoek van verdachte en werd zij bij het afscheid nemen door het geweld van haar zoon overvallen. De rechtbank is zich ervan bewust dat de relatie tussen verdachte en zijn moeder problematisch is en dat hij zijn jeugd in een onveilige thuissituatie zou hebben doorgebracht. Dat doet echter niet af aan de ernst van de feiten en maakt zeker niet dat het gedrag van verdachte gerechtvaardigd is.

Persoonlijke omstandigheden

Ten aanzien van de persoon van verdachte heeft de rechtbank kennisgenomen van het Uittreksel Justitiële Documentatie (het strafblad) van verdachte van 6 oktober 2021. Hieruit blijkt dat verdachte in 2020 door de kinderrechter in Noord-Holland is veroordeeld tot een werkstraf en voorwaardelijke jeugddetentie voor de duur van één maand voor het plegen van een geweldsdelict. Daarbij is het meewerken aan ambulante behandeling als bijzondere voorwaarde opgelegd. Deze behandeling heeft helaas niet kunnen voorkomen dat verdachte opnieuw een geweldsdelict heeft begaan.

In het eerder aangehaalde rapport van de psycholoog wordt – zakelijk weergegeven – het volgende vermeld. Verdachte maakt een jonge, nog onrijpe indruk wat in combinatie met zijn gebrekkige handelingsvaardigheden en de mogelijkheid tot pedagogische beïnvloeding aanleiding biedt om het minderjarigenstrafrecht toe te passen. De ernst van de psychiatrische problematiek van verdachte, het vastlopen op verschillende levensgebieden in combinatie met het hoog risico op toekomstig gewelddadig gedrag, geven aanleiding tot intensieve behandeling. Voorop staat dat in een dergelijke behandeling terugval in middelengebruik (en van daaruit opnieuw een psychotische episode) voorkomen dient te worden. Het monitoren van het cannabisgebruik (middels urinecontroles) zou dan ook een belangrijk onderdeel van behandeling moeten zijn. Daarnaast wordt het van belang geacht dat verdachte zijn opleiding afmaakt en werk en een positieve vrijetijdsbesteding heeft. Een klinische behandeling (waar woonplek, scholing en behandeling gecombineerd worden) binnen een centrum voor orthopsychiatrie en forensische jeugdpsychiatrie (zoals [naam zorginstelling] of de Fjord) wordt hiervoor passend gevonden. Na afloop van de klinische opname dient ambulante behandeling en toezicht door de reclassering te worden voortgezet om verdachte verder te begeleiden in zijn ontwikkeling. Geadviseerd wordt om het interventieadvies vorm te geven binnen het kader van een voorwaardelijke PIJ-maatregel. Hoewel verdachte gemotiveerd is voor behandeling, wordt gezien de ernst en de duur van de problematiek, een stevige stok achter de deur noodzakelijk geacht.

De psychiater komt in zijn hiervoor genoemde rapport tot de volgende conclusie. Verdachte functioneert in sociaal-emotionele zin op jongere leeftijd dan zijn kalenderleeftijd. Daarom wordt geadviseerd het minderjarigenstrafrecht toe te passen. De behandeling van een psychose vraagt om inbedding in een multidisciplinair team van GGZ-specialisten beginnend in een klinische setting en later in een intensieve ambulante setting. Verdachte zou gebaat zijn bij erkende gedragsinterventies voor agressiebehandeling en verslavingsbehandeling naast systeemtherapie en ouderbegeleiding. Deze behandelingen kunnen het best in een forensische jeugd- en ortho-psychiatrische setting plaatsvinden met ervaring in de behandeling van psychoses, verslavingsproblematiek en agressie-regulatieproblemen bij jongvolwassenen. Aansluitend aan een klinische behandeling zal nog een tijd lang begeleiding door bij voorkeur de jeugdreclassering nodig zijn. Gezien de ernst van het tenlastegelegde feit en de ernst van de psychiatrische problematiek in combinatie met de mislukte opleiding en een problematische thuissituatie, wordt een voorwaardelijke PIJ-maatregel als juridisch kader geadviseerd, naast een zo lang mogelijk strak en duidelijk gestructureerd extern toezicht door de jeugdreclassering.

De rechtbank heeft voorts kennis genomen van het reclasseringsadvies van GGZ Inforsa met betrekking tot de voorwaardelijke PIJ-maatregel, opgemaakt door S. van Niekerken op 17 januari 2022. Uit dit advies volgt dat de reclassering zich conformeert aan het advies van de Pro Justitia-rapporteurs om het jeugdstrafrecht toe te passen en aan verdachte een voorwaardelijke PIJ-maatregel op te leggen, mits een opname in zorginstelling [naam zorginstelling] te [plaats] gerealiseerd kan worden.

Ter terechtzitting hebben mw. S. van Niekerken, GGZ Inforsa, en dhr. R. van den Broek, Jeugd- en Gezinsbeschermers, het reclasseringsrapport en de huidige stand van zaken toegelicht. Gebleken is dat verdachte een dag voor de zitting een intakegesprek heeft gehad bij zorginstelling [naam zorginstelling] . Dit gesprek is positief verlopen en de reclassering heeft inmiddels bevestiging ontvangen dat verdachte op korte termijn in deze instelling kan worden opgenomen. Op vragen van de rechtbank over de maximale duur die aan het verblijf in deze instelling zou moeten worden verbonden, heeft de reclassering aangegeven dat een maximale duur van 18 (achttien) maanden voldoende is. Een opname bij [naam zorginstelling] duurt gemiddeld een jaar en dan blijft daarna voldoende ruimte over om verdachte gedurende de rest van de proeftijd in een ambulant kader te begeleiden. Het toezicht dient uitgevoerd te worden door de jeugdreclassering.

De op te leggen maatregel

De rechtbank sluit zich aan bij de conclusies en de daaraan ten grondslag liggende overwegingen van de Pro Justitia-rapporteurs en de reclassering. Gelet op de jonge leeftijd van verdachte, zijn sociaal-emotionele ontwikkelingsachterstand en de mogelijkheden voor pedagogische beïnvloeding is de rechtbank met de officier van justitie en de raadsvrouw van oordeel dat het jeugdstrafrecht moet worden toegepast. Ook neemt de rechtbank het advies over dat een intensieve (klinische) behandeling nodig is om gewelddadig gedrag in de toekomst te voorkomen. Verdachte heeft het bewezenverklaarde feit gepleegd onder invloed van een psychose die is ingegeven door langdurig cannabisgebruik en abrupte abstinentie daarvan. Naast de verslaving aan cannabis wijzen de deskundigen ook op problemen met betrekking tot agressieregulatie, impulsbeheersing en de ouder-kindrelatie. Tijdens de behandeling kan aan al deze risicofactoren worden gewerkt. In de gesprekken met de deskundigen en ook ter terechtzitting heeft verdachte verklaard dat hij gemotiveerd is om aan behandeling deel te nemen en dat hij zich aan alle geadviseerde voorwaarden zal houden. Hij is zich ervan bewust dat als hij zich niet aan de voorwaarden houdt, de PIJ-maatregel ten uitvoer zal worden gelegd. Gezien de houding van verdachte gedurende het huidige verblijf in het PPC, zijn medicatiegetrouwheid en de ontwikkeling die hij de afgelopen maanden heeft doorgemaakt, ziet de rechtbank met de reclassering geen reden om aan de motivatie van verdachte te twijfelen.

Alles overwegend komt de rechtbank tot het oordeel dat bij verdachte ten tijde van het begaan van het bewezenverklaarde feit – waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van vier jaar of meer is gesteld – een ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond en dat de veiligheid van anderen en de algemene veiligheid van personen en goederen het opleggen van de PIJ-maatregel eisen. Bovendien is deze maatregel in het belang van een zo gunstig mogelijke verdere ontwikkeling van verdachte. De duur van de maatregel kan worden verlengd, nu er sprake is van een feit dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van één of meer personen. Gelet op de motivatie van verdachte om aan de intensieve behandeling deel te nemen, het vertrouwen dat de reclassering in hem heeft en het feit dat verdachte op korte termijn bij [naam zorginstelling] kan worden opgenomen, ziet de rechtbank aanleiding om in overeenstemming met de adviezen en het voorstel van de officier van justitie, de PIJ-maatregel in voorwaardelijke vorm op te leggen. Daaraan verbindt de rechtbank de bijzondere voorwaarden, zoals door de reclassering zijn geadviseerd en stelt daarbij een proeftijd van 2 (twee) jaren vast. Met de officier van justitie en de reclassering is de rechtbank van oordeel dat ten aanzien van de opname in een zorginstelling een maximale duur van 18 (achttien) maanden passend is, zodat er zowel binnen een klinisch als ambulant kader voldoende tijd is om verdachte te behandelen en begeleiden.

Dadelijke uitvoerbaarheid

De officier van justitie heeft gevorderd dat de bijzondere voorwaarden dadelijk uitvoerbaar worden verklaard. De rechtbank stelt vast dat verdachte zich schuldig heeft gemaakt aan een misdrijf dat is gericht tegen de onaantastbaarheid van het lichaam van een persoon, te weten zijn moeder [naam moeder] . Gelet op de psychische stoornis van verdachte, is de rechtbank van oordeel dat er ernstig rekening mee moet worden gehouden dat de verdachte wederom een dergelijk misdrijf zal begaan, indien hij niet de benodigde behandeling en begeleiding ontvangt. Daarom zal de rechtbank bevelen dat de hierna te stellen voorwaarden en het uit te oefenen toezicht, dadelijk uitvoerbaar zijn.