Uitspraken

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte, met toepassing van het volwassenenstrafrecht, voor de door haar bewezen geachte feiten zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 4 jaren, met aftrek van voorarrest, waarvan 1 jaar voorwaardelijk en met een proeftijd van 2 jaren. Daarbij dienen als bijzondere voorwaarden te worden opgelegd een meldplicht bij de reclassering, ambulante behandeling en begeleid wonen. Bij het bepalen van de strafeis heeft de officier van justitie laten meewegen dat de feiten in verminderde mate aan verdachte kunnen worden toegerekend.

De verdediging heeft verzocht te volstaan met een deels voorwaardelijke gevangenisstraf waarvan het onvoorwaardelijke gedeelte gelijk is aan de duur van het voorarrest ten tijde van de uitspraak, met de bijzondere voorwaarden zoals geadviseerd door de reclassering. Daarnaast kan een taakstraf worden opgelegd. De raadsman vindt dat het jeugdstrafrecht moet worden toegepast, gelet op de persoon van verdachte. Verdachte is een jonge, kwetsbare man die makkelijk beïnvloedbaar is. Ook heeft de raadsman gevraagd verdachte verminderd toerekeningsvatbaar te verklaren, gelet op de rapporten van de psycholoog en de reclassering.

Bij het bepalen van de straf heeft de rechtbank rekening gehouden met de ernst van het bewezen verklaarde, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals daarvan ter terechtzitting is gebleken. De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Ernst van het feit

Verdachte heeft zich, samen met een ander, schuldig gemaakt aan een diefstal met geweld. Hij heeft daarbij een vuurwapen op twee winkelmedewerkers gericht. Toen een van de medewerkers verdachte wilde tegenhouden, heeft verdachte hem tijdens een worsteling hard met het vuurwapen op het hoofd geslagen. Het kan niet anders dan dat het handelen van verdachte een grote impact op de slachtoffers heeft gehad. Het moet voor hen een zeer angstige gebeurtenis zijn geweest. Dit soort gewelddadige overvallen veroorzaken daarnaast ook gevoelens van angst, onrust en onveiligheid in de maatschappij. In dit geval hebben verschillende omstanders het geweld en het vuurwapen gezien. Verdachte heeft enkel zijn eigen gewin voor ogen gehad. Verdachte heeft met zijn handelen geen enkel respect getoond voor andermans eigendommen en hun lichamelijke integriteit. Daarnaast heeft verdachte een balletjespistool en een kolf van een balletjespistool in zijn woning aanwezig gehad. Beide voorwerpen lijken op een echt wapen en kunnen worden gebruikt om anderen te bedreigen.

Bij het bepalen van de hoogte van de straf houdt de rechtbank ook rekening met straffen die in vergelijkbare zaken worden opgelegd.

Persoon van verdachte

Uit het strafblad van verdachte van 5 juli 2022 blijkt dat verdachte eerder strafbeschikkingen heeft gekregen voor een gewelds- en een vermogensdelict.

Bij de straftoemeting heeft de rechtbank rekening gehouden met de Pro Justitia rapportage van psycholoog R.A. Sterk van 18 oktober 2022. Daarin wordt geconcludeerd dat bij verdachte sprake is van een autismespectrumstoornis, een posttraumatische stressstoornis (PTSS) en een lichte stoornis in het lachgasgebruik. De psycholoog vindt het aannemelijk dat sprake is van doorwerking van de geconstateerde psychische problematiek op het gedrag van verdachte ten tijde van het ten laste gelegde. Het is waarschijnlijk dat verdachte door deze psychische problematiek niet goed in staat was om zijn wil in vrijheid te bepalen. Geadviseerd wordt om de bewezen verklaarde feiten verminderd aan verdachte toe te rekenen. De rechtbank neemt dit advies over en weegt dit als strafverminderend mee in de op te leggen straf.

Volgens de psycholoog is de kans op herhaling van agressief gedrag statistisch gezien laag. Verdachte heeft echter ook een lage weerbaarheid en coping door zijn autismespectrumstoornis en PTSS. Daardoor kunnen anderen misbruik van verdachte maken en kan verdachte opnieuw in de (justitiële) problemen komen. De psycholoog ziet onvoldoende aanwijzingen voor toepassing van het jeugdstrafrecht. Verdachte functioneert conform zijn leeftijd.

In de Pro Justitia rapportage wordt geadviseerd om verdachte te behandelen voor de geconstateerde psychische problematiek. Deze behandeling dient gericht te zijn op de autismespectrumstoornis, de gevolgen hiervan op sociaal functioneren, de PTSS en het vergroten van de weerbaarheid. De behandeling kan plaatsvinden worden in een ambulante setting van een forensisch psychiatrische polikliniek als De Waag. Het advies is om deze behandeling als bijzondere voorwaarde bij een (deels) voorwaardelijk strafdeel op te leggen. Daarnaast vindt de psycholoog van belang dat verdachte wordt geplaatst in een begeleide woonvorm, waarbij hij in zijn ontwikkeling richting zelfstandigheid wordt begeleid.

De rechtbank heeft in de strafoplegging ook rekening gehouden met het advies van Reclassering Nederland van 25 oktober 2022. De reclassering adviseert het volwassenenstrafrecht toe te passen. Verdachte is enigszins beperkt bij het organiseren van zijn gedrag en het inschatten van de risico's van zijn handelen, maar is niet laag verstandelijk beperkt, gedraagt zich niet jonger dan zijn leeftijd en maakt geen deel uit van een gezin. De reclassering schat het risico op recidive en geweld als hoger dan gemiddeld in. Als bijzondere voorwaarden worden geadviseerd: een meldplicht bij de reclassering, ambulante behandeling bij De Waag, begeleid wonen of maatschappelijke opvang bij Exodus, een contactverbod met de slachtoffers en een locatieverbod voor de winkels die zijn overvallen. De geadviseerde behandeling kan het risico op recidive verminderen.

Anders dan de raadsman vindt de rechtbank niet dat het jeugdstrafrecht moet worden toegepast, omdat in de genoemde rapportages is geconcludeerd dat daar onvoldoende aanwijzingen voor zijn. Ondanks dat neemt de rechtbank bij het bepalen van de op te leggen straf in het voordeel van verdachte mee dat hij jong en kwetsbaar is.

De rechtbank zal een fors deel van de op te leggen straf voorwaardelijk opleggen. Hiermee wil de rechtbank voorkomen dat verdachte opnieuw een strafbaar feit begaat. Daarbij worden de bijzondere voorwaarden opgelegd als geadviseerd door de psycholoog en de reclassering, met uitzondering van het contact- en locatieverbod.

Afwijking van de eis van de officier van justitie

Gelet op het feit dat de rechtbank tot een andere bewezenverklaring komt dan de officier van justitie wijkt de hierna te noemen straf af van de eis van de officier van justitie. Daarnaast ziet de rechtbank in de persoonlijke omstandigheden van verdachte reden om een lagere straf op te leggen.

Straf

Alles afwegende vindt de rechtbank een gevangenisstraf van 18 maanden, met aftrek van het voorarrest, waarvan 6 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 2 jaren, passend en geboden. De rechtbank stelt daarbij als bijzondere voorwaarden een meldplicht bij de reclassering, ambulante behandeling en begeleid wonen of maatschappelijke opvang.