Uitspraken

De rechtbank gaat op grond van de wettige bewijsmiddelen van de volgende feiten en omstandigheden uit.1

In de nacht van 22 mei 2022 is aangever [slachtoffer] in Amsterdam Noord, na het uitgaan met een paar vrienden, beland bij een ruzie tussen een aantal vriendinnen. Toen aangever over die ruzie een opmerking maakte, kreeg hij een woordenwisseling met één van hen, [naam 1] . Zij heeft hem vervolgens een klap op zijn neus gegeven. Aangever kan zich wat daarna is gebeurd allemaal niet goed herinneren.2

Van het incident zijn camerabeelden toegevoegd aan het dossier, die ter zitting zijn bekeken. De rechtbank heeft op die camerabeelden het volgende gezien.

Een groepje mannen en vrouwen staat dicht bij elkaar tussen twee auto’s. Aangever krijgt een klap van een vrouw, waardoor hij naar achteren stapt. Hij komt weer naar voren en gaat met versnelde pas op die vrouw af. Verdachte houdt zijn arm ervoor en duwt de vrouw naar achteren, weg van de situatie. Terwijl verdachte de vrouw opzij houdt, komt aangever op verdachte af, waarbij het erop lijkt dat aangever verdachte opzij probeert te duwen en naar de vrouw toe wil gaan. Verdachte wordt daarbij naar achteren gedrongen tegen een auto aan. Aangever en verdachte raken vervolgens met elkaar in een worsteling, waarbij verdachte aangever naar de grond brengt. Hierna komen aangever en verdachte weer omhoog, waarbij zij elkaar vasthouden. Aangever haalt vervolgens uit naar verdachte, waarna verdachte uithaalt richting aangever. Aangever valt vervolgens achteruit over de motorkap van de auto heen en belandt op zijn zij vóór de auto op de stoeprand. Hij ligt dan met zijn rug richting de auto en blijft roerloos liggen. Verdachte baant zich vervolgens een weg door de groep heen, waarbij hij iemand opzij duwt, om de auto heen en komt voor aangever staan. Verdachte schopt drie maal richting aangever, terwijl deze roerloos op de grond ligt. De eerste schop raakt aangever tegen zijn lichaam, de tweede en derde schop raken aangever in zijn gezicht. Bij de tweede schop ziet de rechtbank dat verdachte vanuit stand schopt, waarbij hij zijn linkerbeen naar achteren beweegt voordat hij schopt. Bij iedere schop beweegt het hoofd van aangever naar achteren.3 Kort daarna komt aangever bij kennis en gaat rechtop zitten.

Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij aangever één keer heeft geslagen met zijn vuist waardoor aangever voor de auto is gevallen en dat hij aangever, toen hij voor de auto lag, drie keer heeft geschopt.4

[naam 1] is als getuige gehoord door de politie en zij heeft onder andere verklaard dat zij aangever op de grond zag liggen, dat zij daarvan schrok, dat hij bloed in zijn gezicht had en dat zijn ogen wegdraaiden.5

Aangever heeft op 23 mei 2022 de huisarts bezocht. Blijkens het onderzoek van de huisarts had aangever een fors hematoom rond zijn linkeroog, meerdere hematomen aan zijn hoofd, drukpijn aan zijn schouders en drukpijn aan zijn linker flank. Er was sprake van een hersenschudding, diverse kneuzingen aan de oogkas, borstholte, rechter flank en rug.6 In het dossier bevinden zich ook foto’s waarop het letsel van aangever is te zien.7

De vraag die allereerst dient te worden beantwoord is hoe de geweldshandelingen van verdachte kunnen worden gekwalificeerd. Is sprake geweest van een poging tot doodslag? De rechtbank is, met de raadsman en anders dan de officier van justitie, van oordeel dat de geweldshandelingen niet kunnen worden aangemerkt als poging tot doodslag. De redenen hiervoor zijn als volgt.

Verdachte heeft ontkend dat het zijn bedoeling was om aangever van het leven te beroven. Het dossier bevat daartoe ook geen andere aanwijzingen. Dat er sprake was van zogenaamd ‘vol opzet’ op de dood kan daarom niet worden vastgesteld.

Is dan sprake geweest van voorwaardelijk opzet op de dood? Daarvoor is nodig dat kan worden vastgesteld dat het handelen van verdachte een aanmerkelijke kans in het leven heeft geroepen dat aangever zou komen te overlijden, en dat verdachte die kans ook bewust heeft aanvaard.

Net als in de door de raadsman aangehaalde uitspraak overweegt de rechtbank ook in deze zaak dat uit de literatuur blijkt dat van het schoppen tegen het hoofd vaak onterecht wordt aangenomen dat dit naar algemene ervaringsregels een aanmerkelijke kans op de dood oplevert.8 Deze algemene ervaringsregel vindt geen steun in de wetenschap. Algemene kwetsbaarheid van het hoofd is blijkens de literatuur niet aan de orde. De hersenen zijn wel kwetsbaar en vormen een belangrijk orgaan die vitale functies van het menselijk lichaam aansturen, zoals de bloedsomloop en de ademhaling. Maar juist om die reden worden de hersenen op natuurlijke wijze beschermd tegen de meeste van buitenaf komende krachten. De hersenen worden beschermd door een sterke schedel en door wat ‘de kreukelzone’ wordt genoemd: het aangezicht. Het gelaat is erop gebouwd om geweldsimpact op te vangen en de schedel is op de meeste plekken, inclusief het voorhoofd en jukbeen, zodanig sterk dat die slechts met een forse kracht is te breken. Bovendien zal een enkele beschadiging van de hersenen niet per definitie leiden tot de dood. De dood zal alleen intreden als het gehele orgaan uitvalt en de vitale functies niet vervangen kunnen worden. Dit alles maakt dat de kans dat iemand overlijdt door schoppen tegen het hoofd c.q. in het gezicht niet per definitie groot is. De mogelijke gevolgen van geweld tegen het hoofd zullen telkens naar de omstandigheden van het geval moeten worden beoordeeld.

In deze zaak levert dat de vraag op: bevat het dossier voldoende informatie om vast te kunnen stellen dat de geweldshandelingen van verdachte van een dusdanige kracht waren en/of dat de omstandigheden zodanig waren dat een aanmerkelijke kans bestond dat aangever zou komen te overlijden? De rechtbank oordeelt dat dit niet het geval is. Uit de camerabeelden volgt dat verdachte aangever eenmaal tegen het lichaam en twee maal in zijn gezicht heeft geschopt terwijl hij (aangever) roerloos op de stoep lag. Voor zover bekend lag het hoofd van aangever ‘vrij’, in die zin dat het niet tegen bijvoorbeeld de stoeprand of de auto aanlag. Verdachte had schoenen aan die als slippers werden gebruikt, met een open hiel. Dit betekent dat het geen heel zware schoenen geweest kunnen zijn, zoals laarzen of kistjes. Op de camerabeelden is, zoals hiervoor omschreven, te zien dat verdachte vanuit stand schopt en in elk geval bij één van de schoppen zijn linkerbeen eerst naar achteren beweegt. De rechtbank leidt daaruit af dat in ieder geval met enige kracht is geschopt. Maar meer kan de rechtbank daaruit op zichzelf bezien niet afleiden. Weliswaar is te zien dat het hoofd van aangever bij iedere schop beweegt, maar dat bewegen kan ook het gevolg zijn van het roerloos op de grond liggen, waarbij een geringe kracht zal volstaan om een beweging tot stand te brengen. Nu verder ook niet sprake is van zodanige omstandigheden dat daaruit een reële kans op dodelijk letsel kan volgen, komt de rechtbank tot de conclusie dat niet kan worden vastgesteld dat er een aanmerkelijke kans was op de dood. Daarmee is er geen voorwaardelijk opzet.

De rechtbank spreekt verdachte vrij van poging tot doodslag.

De rechtbank acht op grond van de hierboven genoemde bewijsmiddelen wel bewezen dat verdachte heeft geprobeerd aangever zwaar lichamelijk letsel toe te brengen. Verdachte heeft, door aangever meermalen te schoppen in het gezicht nadat hij hem met een vuistslag bewusteloos had geslagen, de aanmerkelijke kans aanvaard dat aangever daarbij zwaar lichamelijk letsel zou oplopen. Verdachte heeft deze kans bewust voor lief genomen, waarmee hij voorwaardelijk opzet had op het toebrengen van zwaar lichamelijk letsel.

Voor een geslaagd beroep op noodweer is, volgens artikel 41, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht (Sr), vereist dat de verdediging is gericht tegen een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding van het eigen lijf of eens anders lijf, eerbaarheid of goed.

Op de camerabeelden is te zien dat aangever, nadat hij door [naam 1] is geslagen, de confrontatie opzoekt. Hij is op dat moment de agressor, die verhaal lijkt te willen gaan halen bij [naam 1] . Verdachte probeert hem daarvan te weerhouden door hem vast te houden. Vervolgens is zoals eerder beschreven te zien dat aangever naar verdachte uithaalt, nadat zij in een worsteling waren gewikkeld en samen omhoog waren gekomen. Daarna heeft verdachte aangever een vuistslag gegeven. De rechtbank vindt dat toen sprake was van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding door aangever, waartegen verdachte zich mocht verdedigen. De reactie van verdachte, het slaan met zijn vuist, is gelet op de setting en de hele consternatie die daar was ontstaan, niet disproportioneel. Ook is voldaan aan de subsidiariteitseis, nu ten tijde van de aanval door aangever niet van verdachte kon worden gevergd dat hij zich daaraan onttrok, nu aangever op verdachte bleef afkomen en zij zich bovendien tussen auto’s bevonden.

De rechtbank komt tot de conclusie dat op het moment dat verdachte aangever met zijn vuist sloeg, er sprake was van een noodweersituatie. Vervolgens ziet de rechtbank zich voor de vraag gesteld, of bij de daarop volgende geweldshandelingen sprake was van noodweerexces.

Voor noodweerexces geldt in alle gevallen dat van verontschuldigbare overschrijding van de grenzen van noodzakelijke verdediging slechts sprake kan zijn indien:

Op het moment dat aangever (bewusteloos) op de grond lag, bestond de noodzaak tot verdediging niet meer, zodat een beroep op het onder a. omschreven zogenoemde intensief noodweerexces op grond daarvan wordt verworpen.

Het feit dat de noodweersituatie is geëindigd sluit een geslaagd beroep op het onder b. omschreven zogenoemde extensief noodweerexces niet uit. Om te kunnen spreken van extensief noodweerexces moet het handelen wel het onmiddellijke gevolg zijn van een door de eerdere noodweersituatie veroorzaakte hevige gemoedsbeweging.

De rechtbank heeft hiervoor al vastgesteld dat er op een zeker moment sprake is geweest van een noodweersituatie. De rechtbank acht het echter niet aannemelijk dat er vervolgens sprake is geweest van een hevige gemoedsbeweging bij verdachte die alleen (althans in overwegende mate) was veroorzaakt door de klap van aangever. Verdachte heeft ter zitting verklaard dat er sprake was van woede en adrenaline, dat hij ook boos is geworden. Verdachte was boos omdat aangever hem met zijn klap had geschampt en verdachte iets aan zijn gezicht voelde. Vervolgens heeft verdachte, nadat hij aangever bewusteloos had geslagen, buitensporig geweld gebruikt door zich door een groep mensen heen een weg te banen naar de roerloos op de grond liggende aangever en hem onder meer in zijn gezicht te schoppen. De voorafgaande wederrechtelijke aanranding door aangever biedt naar het oordeel van de rechtbank geen enkele rechtvaardiging voor het handelen van verdachte.

Verder blijkt uit het dossier en is ter zitting door verdachte bevestigd dat het voor verdachte een specifieke trigger is als hij een vrouw aangevallen ziet worden. Voor zover er al een hevige gemoedsbeweging bij verdachte was ontstaan, is deze dus in essentie terug te voeren op een bestaande emotie die losstaat van de klap die hij van aangever heeft gekregen. Het beroep op noodweerexces wordt door de rechtbank verworpen.

Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot het oordeel dat het bewezen geachte feit volgens de wet strafbaar is, dat het bestaan van een rechtvaardigingsgrond niet aannemelijk is geworden, dat geen omstandigheid aannemelijk is geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit en dat verdachte dan ook strafbaar is.