Uitspraken

Niet ter discussie staat dat verdachte de ten laste gelegde bewoordingen heeft geuit. De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of de bedreiging van dien aard is en onder zodanige omstandigheden is geschied dat bij de bedreigde de redelijke vrees kon ontstaan dat het misdrijf waarmee werd gedreigd ook zou worden gepleegd.

De rechtbank stelt op basis van de inhoud van het dossier en het verhandelde ter terechtzitting de volgende feiten en omstandigheden vast.

Op 13 november 2023 bevond verbalisant [slachtoffer 1] zich samen met een collega op plein
40’-45’ in Amsterdam wegens een melding van overlast. Ter plaatse bleek verdachte met allerlei spullen en zijn hond voor de hoofdingang van het winkelcentrum te zitten. Verdachte weigerde zijn spullen daar weg te halen. Nadat verdachte meermalen op zijn gedrag was aangesproken en de verbalisant hem vroeg wat hij wilde gaan doen, schreeuwde verdachte op slechts enkele meters afstand van de verbalisant: “Jou doodslaan, met genoegen. Dan word ik rustig.”. De verbalisant heeft verklaard dat verdachte hem met wijd opengesperde ogen aankeek en op hem af kwam lopen. Vanwege deze beweging en het onvoorspelbare karakter van verdachte – een voor de verbalisant ambtshalve bekende overlastpleger – voelde verbalisant zich bedreigd.

De rechtbank acht de bewoordingen, gelet op de omstandigheden en de context waarin zij zijn geuit, zodanig bedreigend dat bij de verbalisant terecht de redelijke vrees is ontstaan dat hij het leven zou kunnen verliezen. Het verweer van de raadsvrouw wordt dan ook verworpen.

Op basis van het dossier stelt de rechtbank vast dat aan verdachte op 24 juni 2022 een verblijfsverbod voor de duur van een maand is opgelegd. Dit verbod is op 30 juni 2023 om 00.34 uur aan hem uitgereikt. Dit verblijfsverbod is opgelegd op grond van artikel 2.9, tweede lid, onder a van de APV, nadat verdachte op 20 mei 2022 en op 22 mei 2022 een gebiedsverbod voor de duur van 24 uur opgelegd heeft gekregen.

Desondanks is verdachte op 1 juli 2022 om 1.20 uur aangetroffen op het Leidseplein in Amsterdam, hetgeen binnen het overlastgebied Centrum valt. Gelet op de hiervoor genoemde feiten en omstandigheden acht de rechtbank bewezen dat verdachte het gebiedsverbod bewust heeft overtreden.

Op basis van de bewijsmiddelen in het dossier acht de rechtbank de in zaak C ten laste gelegde feiten bewezen. Gelet op het standpunt van de officier van justitie en de raadsvrouw behoeft dit oordeel geen nadere motivering.

Anders dan de raadsvrouw is naar het oordeel van de rechtbank bewezen dat verdachte op
2 mei 2023 misbruik heeft gemaakt van het alarmnummer 112, door voornoemd nummer te bellen zonder dat daartoe de noodzaak aanwezig was. Op basis van het dossier stelt de rechtbank vast dat verdachte binnen 10 minuten vier keer naar het alarmnummer 112 heeft gebeld, terwijl niet is gebleken van een acuut gevaar voor lijf of goed. Verdachte is tijdens die gesprekken meermalen verteld dat hij geen misbruik van het alarmnummer mocht maken. Het door de verdediging gevoerde verweer strekkende tot vrijspraak wordt weersproken door de inhoud van de gevoerde 112-gesprekken in het dossier.

Ten aanzien van de tenlastegelegde vernieling overweegt de rechtbank als volgt. Nu niet kan worden vastgesteld dat verdachte de arrestantenbus opzettelijk heeft vernield dan wel onbruikbaar heeft gemaakt dient verdachte naar het oordeel van de rechtbank te worden vrijgesproken van het in zaak D onder 2 ten laste gelegde.

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan zeven strafbare feiten. Ten eerste heeft verdachte een politieagent en een medewerker van een zorginstelling bedreigd. Dit is voor de betrokkenen een beangstigende situatie geweest. Bij diezelfde zorginstelling heeft verdachte bovendien een raam en een intercom vernield. Door zo te handelen heeft verdachte er blijk van gegeven geen respect te hebben voor het eigendomsrecht van anderen. Verder heeft verdachte een hulpverlener mishandeld. Hierdoor heeft het slachtoffer pijn en letsel opgelopen en is er inbreuk gemaakt op zijn persoonlijke integriteit, terwijl het slachtoffer de verdachte juist wilde helpen zijn leven op orde te krijgen. De rechtbank neemt verdachte dit zeer kwalijk. Voorts heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan het zonder noodzaak bellen van het alarmnummer 112, waardoor deze noodlijn ten onrechte is belast met alle mogelijke consequenties van dien. Tot slot heeft verdachte zich schuldig gemaakt aan het overtreden van een gebiedsverbod en een gedragsaanwijzing. Hieruit blijkt wederom dat verdachte bij herhaling overlast heeft veroorzaakt, en zich niet laat corrigeren in dat gedrag.

De rechtbank heeft acht geslagen op het uittreksel Justitiële Documentatie (het strafblad) van verdachte van 25 januari 2024. Daarnaast heeft de rechtbank kennisgenomen van een e-mail van het Actiecentrum Veiligheid en Zorg van 21 november 2023. De inhoud van deze e-mail luidt – zakelijk weergegeven – als volgt.

De mogelijkheid tot het opleggen van een zorgmachtiging is uitgebreid onderzocht. Het gevaar bestaat dat voor verdachte geen plek in een kliniek kan worden gevonden, of dat hij zich dusdanig misdraagt dat hij snel weer op straat zal staan. De ervaring leert dat hij alleen in een strenger kader te handhaven is. Om die reden adviseert het Actiecentrum oplegging van de ISD-maatregel. Dat lijkt de enige manier te zijn om een uitgebreide diagnose te stellen, verdachte te stabiliseren en toe te werken naar huisvesting. Aangezien verdachte begeleiding ontvangt in de vorm van ‘de Levensloopaanpak’, zal tijdens de ISD-maatregel zowel Inforsa als de regieaanpak betrokken blijven. Dat maakt de kans op een gunstig verloop groter.

Tot slot heeft de rechtbank kennisgenomen van het reclasseringsadvies van GGZ Reclassering Inforsa van 9 februari 2024, opgemaakt door reclasseringswerker M. Schaeffer. Dit rapport houdt – zakelijk weergegeven – onder meer het volgende in.

De belangrijkste risicofactoren voor het delictgedrag van betrokkene zijn gelegen in het feit dat op nagenoeg alle levensgebieden hulpverlening geïndiceerd is, maar dat verdachte de geboden hulp grotendeels mijdt. Er lijkt sprake te zijn van ernstige persoonlijkheids-pathologie. Aangezien verdachte zich niet laat onderzoeken, blijft dit bij een aan zekerheid grenzend vermoeden. Beschermende factoren worden gevormd door de betrokkenheid van een casusregisseur van de gemeente Amsterdam en een casemanager van het Forensisch FACT van Inforsa. Reclasserings- en hulpverleningscontacten zijn verder nihil. Verdachte is bekend met (verbale) agressie naar reclassering en hulpverleners en zijn responsiviteit voor interventies is laag. Verdachte weigert mee te werken aan diagnostiek of aan het opzetten van een huisvestingstraject. Verdachte wijst elke vorm van autoriteit af. Hij leeft al ruim twintig jaar aan de periferie van de samenleving. Desondanks heeft verdachte zich in het verleden redelijk staande kunnen houden, onder meer door inkomsten als straatmuzikant te genereren en door zelfvoorzienend buiten in een tent te slapen. De laatste jaren lijkt verdachte echter steeds meer moeite te hebben om zich als buitenslaper te handhaven. Enerzijds blijkt dit uit het feit dat verdachte een beroep doet op lotgenoten die hem onderdak en ondersteuning bieden, anderzijds is dit af te leiden uit het feit dat betrokkene steeds met hond en bepakking te vinden is in drukke winkelgebieden, waar hij zich laat betalen voor niet-toegestane straatmuziekvoorstellingen, hetgeen door sommige winkeliers en passanten als overlast wordt ervaren. De reclassering heeft dan ook de indruk dat verdachte, nu hij de pensioengerechtigde leeftijd nadert, niet in staat is die levenswijze voort te zetten zonder daarbij te recidiveren. Er zijn zorgen over de cognitieve achteruitgang van verdachte. De contacten met de politie en de veroordelingen zijn de afgelopen drie jaar dermate frequent geworden, dat sprake is van een stelselmatige dader. De reclassering denkt dat het recidiverisico aanzienlijk omlaag zou gaan als verdachte diagnostiek, behandeling en een huisvestingstraject zou accepteren.

Het F-Fact zal tijdens de ISD maatregel bij verdachte betrokken blijven en zij kunnen indien gewenst hem uitgebreid psychologisch laten onderzoeken als hij daar alsnog aan wil meewerken. Ook heeft het F-Fact een woontraject uitgezet en blijft het team in contact met PerMens die heeft aangegeven verdachte een kans te willen geven om op termijn een studio met eigen opgang op een van hun locaties te huren.

Op de terechtzitting heeft reclasseringswerker K. van der Heijden, verbonden aan GGZ Reclassering Inforsa, de inhoud van het advies bevestigd.

De rechtbank stelt vast dat is voldaan aan de voorwaarden die artikel 38m van het Wetboek van Strafrecht aan het opleggen van de ISD-maatregel stelt, immers:

Blijkens het strafblad is ook voldaan aan de eisen die de “Richtlijn voor Strafvordering bij meerderjarige veelplegers” van het Openbaar Ministerie stelt: verdachte is een zeer actieve veelpleger, die over een periode van vijf jaren processen-verbaal tegen zich zag opgemaakt worden voor meer dan tien misdrijven, waarvan ten minste één in de laatste twaalf maanden, terug te rekenen vanaf de pleegdatum van het laatst gepleegde feit. Gelet op het voorgaande concludeert de rechtbank dat is voldaan aan de ‘harde’ ISD-criteria.

Met de raadsvrouw is de rechtbank van oordeel dat verdachte zorg en begeleiding nodig heeft om zijn leven op de rails te krijgen. De rechtbank heeft echter ook geconstateerd dat verdachte in het verleden meerdere keren begeleidingstrajecten aangeboden heeft gekregen, waaronder een levensloopregeling. Dit laatste is een traject waarbij de reclassering en partners zich inspannen om verdachte op meerdere terreinen stabiel te krijgen en toekomstperspectief te ontwikkelen, onder meer met behulp van ondersteuning op allerlei praktische gebieden. Verdachte heeft onvoldoende meegewerkt aan deze ambulante hulpverlening wat ook te maken kan hebben met zijn psychische problematiek. In ieder geval heeft de ambulante hulpverlening onvoldoende effect gehad op het gedrag en de levensomstandigheden van verdachte en hij is blijven recidiveren. Uit het reclasseringsrapport blijkt dat de reclassering geen andere mogelijkheden ziet om verdachte te begeleiden en het risico op recidive te verminderen. Aangezien verdachte weigert mee te werken aan diagnostiek, behandeling en huisvesting, concludeert de rechtbank dat ook is voldaan aan de ‘zachte’ ISD-criteria.

Verder blijkt uit de e-mail van het Actiecentrum Veiligheid en Zorg dat de mogelijkheid tot het opleggen van een zorgmachtiging reeds is onderzocht. Gelet op de inhoud van deze e-mail is de rechtbank van oordeel dat een zorgmachtiging niet tot de mogelijkheden behoort en niet passend is. Behandeling binnen een forensisch kader acht de rechtbank noodzakelijk.

Alles overwegend ziet de rechtbank reden om de ISD-maatregel op te leggen. Zij zal daarom de officier van justitie in zijn vordering volgen.

Om de beëindiging van de recidive van verdachte en het leveren van een bijdrage aan de oplossing van zijn problematiek alle kansen te geven en voorts ter optimale bescherming van de maatschappij, is het van groot belang dat voldoende tijd wordt genomen om de ISD-maatregel ten uitvoer te leggen. Daarom zal de rechtbank de maatregel voor de maximale termijn van twee jaren opleggen en de tijd die door verdachte voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en voorlopige hechtenis is doorgebracht niet in mindering brengen op de duur van de maatregel.

Ten aanzien van de in zaak B en zaak D onder 1 bewezenverklaarde misdrijven is niet aan de wettelijke criteria voor oplegging van de ISD-maatregel voldaan. Voor die feiten zal, met toepassing van artikel 9a van het Wetboek van Strafrecht, geen straf of maatregel worden opgelegd.