Uitspraken

De stellingen van e-Court c.s. komen er in de kern op neer dat tussen e-Court en de Staat een overeenkomst (dan wel een rompovereenkomst) is bereikt ter beëindiging van hun geschil, bij de totstandkoming waarvan [eisende partij sub 2] is opgetreden namens e-Court . E-Court c.s. stelt niet dat ook tussen [eisende partij sub 2] in persoon en de Staat sprake is van een (romp)overeenkomst. Mede gelet op de ter zitting gegeven toelichting op de reden waarom ook [eisende partij sub 2] in deze procedure als eisende partij optreedt (zie 3.3), staat vast dat ook volgens e-Court c.s. de vorderingen van [eisende partij sub 2] geen grondslag hebben (ook al zijn die inmiddels tot nihil verminderd). Haar vorderingen worden om deze reden afgewezen.

Doorslaggevend voor de beantwoording van de vraag of tussen e-Court en de Raad een (al dan niet volledige) (schikkings)overeenkomst tot stand is gekomen, is of zij tot overeenstemming zijn gekomen op de voor hen beiden voor het bereiken van een minnelijke regeling essentiële onderdelen daarvan. Dat spitst zich in dit geval toe op de vraag of die overeenstemming is bereikt door een aanbod van de Raad op deze onderdelen en de aanvaarding daarvan door e-Court .1

Partijen zijn het eens over wat voor e-Court en de Raad de essentiële onderdelen van een eventuele minnelijke regeling waren. Dat zijn:

1. de publicatie van een persbericht door de Raad met een vorm van rehabilitatie voor/erkenning van e-Court ;

2. een door de Raad aan e-Court te betalen bedrag/vergoeding;

3. een adviesfunctie bij de rechtspraak voor [eisende partij sub 2] ;

4. de tegenprestaties van e-Court .

Volgens e-Court c.s. is over alle vier deze essentiële punten overeenstemming bereikt nadat [eisende partij sub 2] , wat e-Court c.s. noemt, ‘het tegenvoorstel van 8 november 2019’ van de Raad had aanvaard. De Staat betwist dat en betwist in dit verband ook dat dit bericht als aanbod is aan te merken. De rechtbank zal – met het oog op de vraag of het bericht van de Raad van 8 november 2019 een zodanig concreet voorstel was dat het kwalificeert als een voor aanvaarding geschikt en ook als zodanig bedoeld aanbod en dat bovendien is aanvaard – nu eerst nader ingaan op dat bericht en de communicatie tussen partijen in de periode rondom dat bericht.

Het bericht van de voorzitter aan [eisende partij sub 2] van 8 november 2019 volgde op het tweegesprek tussen [eisende partij sub 2] en hem van 4 november 2019. Na dat gesprek heeft [eisende partij sub 2] een document van haar hand op tafel achtergelaten met daarin uitgewerkte voorstellen voor een regeling. Dit hield, samengevat, onder meer het volgende in (zie 2.8):

1. Dat er een persbericht zou komen waarbij de Raad ‘door het stof gaat’. [eisende partij sub 2] had een concept persbericht in het gesprek aan de voorzitter overhandigd;

2. Dat er een symbolische vergoeding zou worden betaald door de Raad van € 600.000,- (‘incl. alles’);

3. Dat [eisende partij sub 2] zou worden aangesteld als adviseur van het bestuur van de Raad, voor minimaal twee dagen per week, acht uur per dag, 40 weken per jaar, gedurende tien jaar, tegen een uurtarief van € 384 ex BTW, meestijgend met de tarieven van een partner van het kantoor van de landsadvocaat. De werkzaamheden zouden door [eisende partij sub 2] zelf worden ingedeeld en de overeenkomst zou voor de Raad niet tussentijds opzegbaar zijn;

4. Dat de enige tegenprestatie van e-Court c.s. zou zijn om de voorlopige getuigenverhoren te stoppen, met daarnaast nog het aanbod dat e-Court een geheimhoudingsplicht in acht zou nemen en dat [eisende partij sub 2] zich als aandeelhouder en bestuurder uit e-Court zou terugtrekken

Het bericht van de voorzitter van 8 november 2019 moet tegen de achtergrond van het tweegesprek op 4 november 2019 en de inhoud van de voorstellen in het achtergelaten document van de hand van [eisende partij sub 2] worden bezien.

De voorzitter benoemt - na advies van de landsadvocaat en bespreking van de voorstellen in de Raad - in zijn reactie van 8 november 2019 (zie 2.11) dat het advies van de landsadvocaat kritisch was, dat niet met alle voorstellen kan worden ingestemd en dat is besloten een tegenvoorstel te doen. Vervolgens gaat hij (“heel algemeen gesproken”) in op twee van de voornoemde vier (essentiële) punten: het persbericht en de adviesfunctie. Over het persbericht schrijft de voorzitter - kort gezegd - dat en waarom de Raad niet akkoord kan gaan met het door [eisende partij sub 2] aangeleverde concept. De Raad stelt aan e-Court een alternatief (concept)persbericht voor dat bij het bericht is gevoegd. Over de adviesrelatie schrijft hij “dat een adviseurschap onder de door [ [eisende partij sub 2] ] genoemde condities (10 jaar, geen tussentijdse opzegging en geen mogelijkheden tot aansturing) niet kan gaan werken.” en “Zou de advisering onverhoopt niet blijken te werken, dan lijkt het gewenst de onderlinge samenwerking te kunnen beëindigingen zonder al te grote financiële consequenties”. Verder schrijft hij hierover dat de Raad niet opteert voor een vrijblijvende oplossing, maar de voorkeur geeft aan een arrangement waarbinnen de vertrouwensband ruimte heeft om te groeien. De voorzitter sluit vervolgens af met: “Wij spreken als Raad de hoop uit, dat deze reactie een basis biedt voor een vervolggesprek. Mochten wij uiteindelijk met elkaar tot een vergelijk komen, dan zullen in een vaststellingsovereenkomst nog de nodige juridische puntjes op de i moeten worden gezet.”

[eisende partij sub 2] heeft vervolgens de voorzitter bericht (zie 2.13) dat e-Court akkoord is met het persbericht en dat zij concludeert dat partijen het dan eens zijn geworden. Zij meent dat de vaststellingsovereenkomst kan worden opgemaakt en noemt daarvoor de volgende afspraken:

1. Het persbericht conform voorstel van de Raad;

2. Een kostenvergoeding van € 600.000,-;

3. De intentie van de Raad om een adviesrelatie met [eisende partij sub 2] aan te gaan.

De rechtbank oordeelt dat de Staat en e-Court geen overeenstemming hebben bereikt over een minnelijke regeling. Evenmin is sprake van een rompovereenkomst met het oog op een dergelijke regeling. Aan de eisen voor de totstandkoming van een (romp)overeenkomst is niet voldaan. Het bericht namens de Raad van 8 november 2019 is geen aanbod aan e-Court met een voldoende concrete inhoud van een overeenkomst dat voor acceptatie gereed was. Het bericht bevatte niet (een voorstel ten aanzien van) alle essentiële elementen van de beoogde overeenkomst en/of een aanvaarding van eerdere door e-Court gedane voorstellen daartoe. Uit het bericht volgt ook niet de wil van de Raad om in geval van aanvaarding gebonden te zijn. Dat de voorzitter in dit bericht spreekt van het doen van een “tegenvoorstel” maakt dit niet anders. Het gebruik van dit woord moet naar het oordeel van de rechtbank worden aangemerkt als een afwijzing van de eerdere voorstellen van e-Court (zie 2.8), waarna een denkrichting voor een oplossing ten aanzien van het persbericht en een uitnodiging voor een nader gesprek volgen. Het stuk bood dus niet de concrete handvatten waarmee de inhoud van een overeenkomst op de essentiële punten in geval van een instemmende reactie van e-Court voldoende bepaalbaar zou zijn. Er lagen juist nog essentiële punten open en ter bespreking voor. De stelling van e-Court c.s. dat met de ‘aanvaarding’ van [eisende partij sub 2] overeenstemming was bereikt, in ieder geval op de (essentiële) hoofdlijnen, kan dus niet worden gevolgd. Iets anders is dat er in die periode blijkens de stukken welwillendheid bestond bij beide partijen om eruit te komen. Dat door uitlatingen van de voorzitter (“ik val niet van mijn stoel”, “ik ben niet somber gestemd”) aan de kant van e-Court de gedachte leefde dat een regeling binnen handbereik was, is zoals gezegd tot op zekere hoogte invoelbaar. De omstandigheid dat optimisme is getoond over een gunstig verder verloop van de onderhandelingen en over en weer een constructieve toon werd aangeslagen is echter niet voldoende voor de conclusie dat partijen tot overeenstemming zijn gekomen. Partijen waren het nog altijd niet eens over alle (vier) kernelementen van de beoogde overeenkomst, al hadden zij al duidelijke stappen gezet. De rechtbank licht dit nader toe.

Allereerst geldt het volgende voor de beoogde adviesrelatie voor [eisende partij sub 2] . De rechtbank stelt vast dat het bericht van 8 november 2019 van de voorzitter niet meer dan een afwijzing vormt van het eerdere voorstel op dit punt van [eisende partij sub 2] . Iets anders kan daarin redelijkerwijs niet worden gelezen. Namens de Raad wordt geen tegenvoorstel gedaan, maar wordt kenbaar gemaakt dat de adviesrelatie niet kan worden vormgegeven zoals [eisende partij sub 2] in het op 4 november 2019 achtergelaten document heeft voorgesteld. De voorwaarden van [eisende partij sub 2] over onder meer de duur en invulling zijn voor de Raad niet acceptabel. De Raad wil hierover in een ‘vervolggesprek’ nader spreken met [eisende partij sub 2] en laat blijken in dit kader geen ‘vrijblijvende oplossing’ te willen. Hij beoogt wel een concreet arrangement, maar met een (geheel) andere invulling dan [eisende partij sub 2] had voorgesteld en met minder financiële en inhoudelijke risico’s voor de Raad. Concreet wordt de Raad hierover verder niet.

De rechtbank volgt ook niet de stelling van e-Court c.s. dat partijen er op dit punt uit waren omdat [eisende partij sub 2] akkoord ging met alleen ‘de intentie van de Raad om een adviesrelatie aan te gaan’. Die intentie was er al sinds de eerste twee gesprekken en daarin bracht het bericht van 8 november 2019 geen verandering. De adviesfunctie is steeds één van die besproken, onderling verbonden, kernelementen van een mogelijke schikking geweest. Gelet op de eerdere gesprekken en correspondentie is niet plausibel, zoals e-Court c.s. betoogt, dat de Raad de bedoeling had de adviesfunctie los te koppelen van de andere kernelementen. Het “uit elkaar trekken” van de invulling van de adviesrelatie van de andere elementen van een overeenkomst is een voorzet van [eisende partij sub 2] zelf in haar reactie van 10 november 2017 (zie 2.13). Zij laat in dat bericht ook zelf nadrukkelijk de mogelijkheid open dat de Raad deze loskoppeling, en daarmee de concretisering en formalisering van de intentie van een adviesrelatie, van de andere elementen van een schikking niet wil, in welk geval nog een nader gesprek over de adviesrelatie nodig is. De eerdere onderhandelingen en het bericht van 8 november 2019 boden niet de ruimte die [eisende partij sub 2] namens e-Court nam om hier vervolgens wel overeenstemming over aan te nemen. De op zitting ingenomen stelling van [eisende partij sub 2] dat zij met deze passage uit haar bericht bedoeld zou hebben dat er alleen nog een gesprek met een HR-manager nodig zou zijn, volgt de rechtbank niet, nu dit niet valt te rijmen met de tekst van haar bericht. Er is geen enkel aanknopingspunt om aan te nemen dat de Raad een loskoppeling voor ogen stond of daarmee zou willen instemmen, alleen al gelet op de evidente financiële implicaties ervan. Dat de Raad dit inderdaad niet wilde blijkt uit de brief van de voorzitter aan [eisende partij sub 2] van 15 november 2019 (zie 2.17). Alleen al om deze reden is dus geen overeenkomst tot stand gekomen en evenmin een rompovereenkomst. Dit moet reeds tot afwijzing van de vorderingen van e-Court leiden.

E-Court c.s. heeft over het bedrag dat de Raad zou betalen betoogd dat uit het feit dat de voorzitter in zijn bericht van 8 november 2019 niets schrijft over het voorstel van [eisende partij sub 2] van € 600.000,- en slechts spreekt over ‘zorgen’ over het persbericht en de adviesrelatie, volgt dat dit bedrag akkoord was. De rechtbank gaat daarin niet mee.

Ten eerste geldt dat het niet expliciet bespreken van dit voorstel niet betekent dat dit was aanvaard of voor de Raad akkoord was. Er zijn geen aanknopingspunten om een stilzwijgende instemming van de Raad met dit bedrag aan te nemen, alleen al niet omdat het te overbruggen verschil tussen de bedragen die partijen voor ogen hadden van aanvang af aanzienlijk was en voor e-Court c.s. steeds duidelijk is geweest dat een door de Raad te betalen bedrag moest kunnen worden verantwoord, zowel naar de minister als extern. Bovendien is verklaarbaar dat de Raad eerst de adviesrelatie nader wilde bespreken en kortsluiten en daarom eerst daarover ‘heel algemeen gesproken’ zijn zorgen uitte en nog niet op de andere elementen, waaronder het bedrag inging. Immers, de door [eisende partij sub 2] beoogde adviesrelatie vertegenwoordigde een waarde (voor haar persoonlijk) van meer dan drie miljoen euro (over 10 jaar) terwijl het door e-Court beoogde bedrag voor een (schade)vergoeding was bijgesteld van 10-20 miljoen euro naar 6 ton. Tegen die achtergrond ligt voor de hand dat de Raad eerst duidelijkheid wilde over de (on)mogelijkheden van de financiële kanten van een adviesrelatie met [eisende partij sub 2] alvorens een knoop door te hakken over het aan e-Court te betalen bedrag. Het standpunt van de Staat dat de te betalen vergoeding aan e-Court en de adviesrelatie met [eisende partij sub 2] communicerende vaten waren, valt in het licht van het voorgaande dan ook te begrijpen. De stand van de onderhandelingen over het te betalen bedrag was dat de Raad in beginsel wel bereid was een bedrag te betalen, maar dat deze bereidheid en de hoogte van het bedrag, moest worden bezien in het totaalpakket van afspraken en afhankelijk was van de andere punten. Volledige, concrete overeenstemming was er ook hierover dus nog niet.

Het voorgaande geldt ook voor het persbericht. Ook dit kernelement van de beoogde overeenkomst moet in het totaalpakket van afspraken worden bezien. Dat ligt ook voor de hand, omdat het persbericht de uitkomst van de onderhandelingen ter beëindiging van het geschil diende te reflecteren, waarbij een vorm van rehabilitatie voor e-Court van belang was. De stand van de onderhandelingen was dat partijen het eens waren over de richting en de toon van het persbericht. [eisende partij sub 2] ging namens e-Court immers akkoord met het voorstel van de Raad voor een (concept)persbericht. Het concept persbericht preludeert op een - nog niet bereikte - algehele overeenstemming tussen partijen, beëindiging van het geschil en een concrete adviesrelatie (samenwerking). Nu (onder meer) de in het persbericht genoemde essentiële punten nog open lagen, kan ook het persbericht dus nog niet als definitief ‘afgekaart’ worden aangemerkt. Dat moet voor e-Court c.s. ook duidelijk zijn geweest. Dat [eisende partij sub 2] bereid was het opstellen van een persbericht met de elementen van een schikking aan de Raad over te laten, omdat die “de gevoeligheden” beter zou kunnen beoordelen, maakt aannemelijk dat partijen er op dit punt wel uit zouden komen als de uitkomst van de andere punten duidelijk zou zijn, maar zover was het dus nog niet.

Tot slot de tegenprestaties. Ook over dit kernelement was tussen partijen nog geen overeenstemming bereikt. Het laatste voorstel van [eisende partij sub 2] op dit punt, in het op tafel achtergelaten document, was dat de enige tegenprestatie die de Raad vroeg was dat gestopt zou worden met de getuigenverhoren, eventueel aangevuld met de door haar aangeboden geheimhouding en haar terugtreden als bestuurder en aandeelhouder. In dat voorstel staat niets over het verlenen van (finale) kwijting. De voorzitter heeft in zijn reactie van 8 november 2019 op de voorstellen van [eisende partij sub 2] over de tegenprestaties evenmin iets gezegd. Dit betekent niet dat e-Court de reactie van de voorzitter redelijkerwijs heeft kunnen en mogen opvatten als aanvaarding van haar eerdere voorstel op dit punt, oftewel dat beëindiging van de voorlopige getuigenverhoren voldoende zou zijn om te komen tot een definitieve regeling ter beslechting van het geschil tussen partijen, al dan niet met de door haar geopperde aanvullingen. [eisende partij sub 2] noemt die tegenprestaties ook niet als element waarover overeenstemming bestaat in haar reactie op het bericht van 8 november 2019. Later heeft e-Court c.s. betoogd dat overeenstemming over de tegenprestaties – neerkomende op het verlenen van finale kwijting – valt af te leiden uit de inhoud van het (concept)persbericht van de Raad, waarmee was ingestemd, en waarin staat dat partijen hebben besloten hun geschil te beëindigen en er geen verdere gerechtelijke procedures meer volgen. Dit standpunt volgt de rechtbank niet. Dit meegezonden stuk omvat geen aanbod van de Raad ten aanzien van de tegenprestaties en het verlenen van finale kwijting, maar enkel een voorstel voor een persbericht. Uit wat er in het (concept)persbericht staat, kan niet concreet en bepaalbaar worden afgeleid welke prestaties e-Court zou leveren tegenover de beëindiging van het geschil door de Raad met haar. Het ligt ook helemaal niet voor de hand dat een dergelijk essentieel punt – in ruil waarvoor zou de Raad bereid zijn e-Court een vergoeding te betalen en met [eisende partij sub 2] als adviseur in zee te gaan – in het bericht van 8 november 2019 onbesproken zou blijven, maar zonder enige verwijzing zou moeten worden ingelezen in een in algemene bewoordingen gegoten concepttekst die louter voor externe communicatie was opgesteld. Beide partijen streefden – zo staat vast – naar een finale beslechting van het geschil, zodat voor e-Court c.s. zonneklaar moet zijn geweest dat de Raad in elk geval een finale kwijting zou verlangen. Daarnaast verliest e-Court c.s. uit het oog - zoals de Staat heeft aangevoerd - dat ten aanzien van die finale kwijting onder meer nog concreet moest worden gemaakt ten aanzien van wie en waarvoor finale kwijting zou worden verleend en dus wat de reikwijdte ervan precies zou zijn, mede omdat de beschuldigingen en verwijten van e-Court niet alleen de Raad betroffen, maar ook personen en organen binnen de rechtspraak. Hierover waren nog geen afspraken gemaakt, terwijl dit wel essentieel was voor een eventuele schikking en definitieve beëindiging van het (onderliggende) geschil. Slechts het intrekken van de getuigenverhoren was evident niet voldoende.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat uit de stellingen van e-Court c.s. niet volgt dat met de reactie van [eisende partij sub 2] namens e-Court van 10 november 2019 op het bericht van de Raad van 8 november 2019 overeenstemming is bereikt op de voor beide partijen voor een overeenkomst ter beëindiging van hun geschil wezenlijke onderdelen. Ook nadien is van die overeenstemming niet gebleken. Er zijn dus geen voor nakoming vatbare verbintenissen voor de Raad ontstaan. Dit betekent dat zowel de primaire, subsidiaire als nevenvorderingen moeten worden afgewezen.