Uitspraken

Tussen partijen staat niet ter discussie dat [de eisende partij] veel hinder ondervindt van de herhaalde anonieme beschuldigingen in de besloten Facebookgroepen, waarvan hij via verschillende kanalen screenshots ontvangt. Verder staat vast dat het zonder informatie over de identiteit van de betreffende Facebookgebruiker(s) voor [de eisende partij] niet mogelijk is om de Facebookgebruiker(s) hierop aan te spreken.

In geschil is of Meta verplicht is om de berichten van 2, 9 en 13 februari 2023 te verwijderen (en vervolgens verwijderd te houden) en om aan [de eisende partij] informatie te verschaffen over de (anonieme) Facebookgebruiker(s) die de uitlatingen heeft gepubliceerd.

Partijen zijn het erover eens dat Meta in deze zaak een beroep kan doen op artikel 6:196c BW en dat zij als “dienstverlener van de informatiemaatschappij” onder de daar bepaalde voorwaarden niet aansprakelijk is voor de door derden via Facebook verspreide informatie. Meta is niet aansprakelijk indien zij geen kennis heeft van de onwettige activiteit of informatie, dan wel dat zij, zodra zij daarvan kennis heeft, prompt de informatie verwijdert of de toegang daartoe onmogelijk maakt. Afgezien van de eigen verplichting van Meta, kan de rechter, zoals is bepaald in artikel 6:196c lid 5, BW, Meta bevelen om (inbreukmakende) informatie te verwijderen of de toegang daartoe onmogelijk te maken. Dit kan alleen indien de informatie onmiskenbaar onrechtmatig is, dus wanneer met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid moet worden aangenomen dat de informatie een onrechtmatig karakter heeft.

In de berichten van 9 en 13 februari 2023 – die in grote lijnen overeenkomen met een bericht van 2 februari 2023 dat inmiddels zou zijn verwijderd – wordt [de eisende partij] ten overstaan van de talrijke groepsleden beschuldigd van (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Deze beschuldigingen – hoewel weinig concreet – zijn ernstig en klaarblijkelijk schadelijk voor de eer en goede naam van [de eisende partij] . Dit geldt temeer nu bij deze berichten herkenbare foto’s van [de eisende partij] zijn geplaatst. In een procedure tussen [de eisende partij] en degene die de berichten heeft geplaatst dient het recht van [de eisende partij] op bescherming van zijn eer en goede naam te worden afgewogen tegen het recht op vrije meningsuiting van de betreffende Facebookgebruiker(s). In die procedure is onder meer van belang of de beschuldigingen/verdachtmakingen voldoende steun vinden in de feiten.

Hoewel de berichten van 9 en 13 februari 2023 zelf geen enkel bewijs bieden voor de juistheid van de beschuldigingen, kan in dit kort geding niet met voldoende zekerheid worden vastgesteld dat de beschuldigingen ongegrond zijn. Zonder verdere feitelijke informatie kan nu eenmaal niet geheel worden uitgesloten dat er mogelijk wel een deugdelijke feitelijke basis is. Als die basis er is, is denkbaar dat – hoezeer [de eisende partij] daardoor ook geraakt wordt – deze uitlatingen onder de omstandigheden van het geval niet onrechtmatig zijn en de vrije meningsuiting dus niet beperkt behoort te worden. Onmiskenbaar onrechtmatig zijn uitlatingen alleen als, ook zonder nadere context, volstrekt duidelijk is dat de uitlatingen niet door de beugel kunnen. Dat is hier niet het geval, en daarom past hier niet nu (al) een bevel aan Meta de uitlatingen te verwijderen.
In een later stadium kan dus blijken dat de uitlatingen wel onrechtmatig zijn.

De vordering tot het verwijderen en verwijderd houden van de berichten wordt dus afgewezen.

De tweede vordering van [de eisende partij] ziet op het verstrekken van door Meta bewaarde identificerende gegevens waarmee de identiteit van de anonieme Facebookgebruiker(s) kan worden achterhaald. Volgens vaste rechtspraak rust onder omstandigheden op Meta de plicht om identificerende gegevens af te geven, ook wanneer de inhoud van betreffende berichten niet onmiskenbaar onrechtmatig is. Dit kan met name het geval zijn als (a) voldoende aannemelijk is dat de op Facebook gepubliceerde informatie, op zichzelf beschouwd, jegens de derde (hier [de eisende partij] ) onrechtmatig en schadelijk is, (b) de derde ( [de eisende partij] ) een reëel belang heeft bij de verkrijging van de gegevens, (c) aannemelijk is dat er in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheid bestaat om de gegevens te achterhalen en (d) afweging van de betrokken belangen van de derde ( [de eisende partij] ), Meta en de anonieme Facebookgebruiker (voor zover kenbaar) meebrengt dat het belang van de derde ( [de eisende partij] ) behoort te prevaleren (HR 25 november 2005, ECLI:NL:HR:2005:AU4019, Lycos/Pessers)).

Naar het oordeel van de voorzieningenrechter bevatten de berichten herhaalde ernstige, niet onderbouwde beschuldigingen die weliswaar niet onmiskenbaar onrechtmatig zijn, maar waarvan de juistheid op het eerste gezicht zeker niet vaststaat. Daarmee valt bepaald niet uit te sluiten dat de berichten onrechtmatig zijn en aannemelijk is dat [de eisende partij] daardoor schade ondervindt. [de eisende partij] heeft er belang bij heeft om de betreffende Facebookgebruiker(s) hierop aan te spreken, deze ertoe te bewegen de beschuldigingen te verwijderen, toekomstige beschuldigingen te voorkomen en eventuele schade te verhalen. Om dat te kunnen doen heeft [de eisende partij] een reëel belang bij de verkrijging van identificerende gegevens.

Meta kan niet worden gevolgd in haar standpunt dat [de eisende partij] niet heeft voldaan aan het subsidiariteitsvereiste, omdat er voor hem minder ingrijpende middelen zouden bestaan om de identificerende gegevens te verkrijgen. Van [de eisende partij] kan niet worden gevergd dat hij (uitsluitend) de strafrechtelijke weg bewandelt. Hij heeft een evident belang om de betreffende Facebookgebruiker(s) zelf aan te spreken. Het benaderen van de beheerders van de betreffende Facebookgroepen is naar het oordeel van de voorzieningenrechter ook geen geschikt alternatief. Deze weg zou hooguit kunnen leiden tot het verwijderen van de berichten en dus niet, althans niet zonder meer, tot het voorkomen van nieuwe berichten en/of het verhalen van schade. Overigens heeft [de eisende partij] gesteld dat hij (en een derde) hebben geprobeerd de inhoud van de berichten aan te merken als “ongepast”, maar dat dit niet tot enig resultaat heeft geleid. Meta heeft dat weliswaar betwist, maar zij heeft niet weerlegd dat uit productie 13 van [de eisende partij] lijkt te volgen dat hij zonder succes heeft geprobeerd lid te worden van de Benelux-groep.

Zoals hiervoor is overwogen heeft [de eisende partij] een reëel belang om op te komen tegen de beschuldigingen die, begrijpelijk vanuit zijn optiek, door hem als ernstig en intimiderend worden ervaren. Hierbij komt gewicht toe aan het feit dat het een herhaalde beschuldiging betreft die een aantal keer opnieuw onder de aandacht is gebracht. Zonder identificerende gegevens kan [de eisende partij] de betreffende Facebookgebruiker(s) hierop niet aanspreken. Meta heeft gesteld dat zij er belang aan hecht dat Facebookgebruikers kritiek kunnen uiten, ook als die kritiek fel is en de uiting anoniem. Zij heeft er verder op gewezen dat het gaat om de identificerende gegevens van degene die stelt slachtoffer te zijn van grensoverschrijdend gedrag van [de eisende partij] . Deze belangen van Meta zijn naar het oordeel van de voorzieningenrechter minder zwaarwegend, omdat de vrijheid van meningsuiting nu eenmaal niet onbegrensd is, [de eisende partij] binnen de besloten Facebookgroepen geen weerwoord kan geven en de door Meta gehanteerde voorwaarden erin voorzien dat gegevens van gebruikers aan derden kunnen worden verstrekt. Het belang van de anonieme derde (voor zover kenbaar) is om de zelf gekozen anonimiteit te behouden. Dit belang acht de voorzieningenrechter minder zwaarwegend, omdat iemand die, zonder bewijs, meerdere keren ernstige en duidelijk naar de persoon herleidbare beschuldigingen uit, er, mede in het licht van de door Facebook gehanteerde voorwaarden, rekening mee moet houden dat hij of zij geconfronteerd kan worden met een maatregel waarbij zijn of haar anonimiteit wordt opgeheven. Al met al valt de belangenafweging uit in het voordeel van [de eisende partij] .

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de vordering tot het verstrekken van identificerende gegevens wordt toegewezen. [de eisende partij] vordert afgifte van de zogenoemde bij Meta aanwezige ‘basic subscriber information’ (BSI). Deze vordering is toewijsbaar, aangezien Meta in staat moet zijn om informatie te verschaffen over de gebruiker(s) die de berichten van 9 en 13 februari 2023 in de betreffende groepen hebben geplaatst. Niet valt in te zien dat hiervoor nadere specificatie van het betreffende Facebookprofiel nodig is. Onder dit bevel valt niet het kennelijk verwijderde bericht van 2 februari 2023, aangezien Meta onweersproken heeft gesteld dat (informatie over dat) bericht voor haar niet meer te achterhalen is en het bovendien aannemelijk is dat dit bericht dezelfde afzender heeft als de berichten van 9 en 13 februari 2023. De vordering tot afgifte van de BSI wordt toegewezen zoals in de beslissing vermeld. Uiteraard is Meta niet gehouden om informatie te verschaffen waarover zij niet beschikt. In dit verband is van belang dat Meta heeft verklaard dat zij niet in alle gevallen beschikt over een telefoonnummer.

Naast het verkrijgen van de BSI heeft [de eisende partij] op dit moment onvoldoende belang bij het verkrijgen van informatie over andere (vergelijkbare) Facebookgroepen waarvan de betreffende Facebookgebruiker lid is geworden, dan wel door hem of haar zijn opgericht. Indien de betreffende gebruiker de beschuldigingen ook nog in andere groepen heeft gedaan, kan dit in de procedure tegen de Facebookgebruiker aan de orde komen.

Meta heeft toegezegd een eventuele veroordeling na te komen. In het feit dat Meta de sommaties van [de eisende partij] aanvankelijk niet en vervolgens niet geheel adequaat heeft beantwoord – zij gaf [de eisende partij] immers in overweging de anonieme Facebookgebruiker zelf aan te spreken –, ziet de voorzieningenrechter ondanks die toezegging toch aanleiding voor oplegging van een dwangsom. Indien Meta haar toezegging nakomt, ondervindt zij van die dwangsom ook geen hinder. Wel wordt de dwangsom gematigd en gemaximeerd, zoals vermeld in de beslissing.

In de omstandigheid dat partijen over en weer in het ongelijk worden gesteld, ziet de voorzieningenrechter aanleiding de proceskosten te compenseren, in die zin dat ieder van partijen de eigen kosten draagt.