Uitspraken

Eiser heeft het volgende asielrelaas aan zijn asielaanvraag ten grondslag gelegd

Eiser was werkzaam in een kiosk van zijn moeder in Wajid. Eiser is meerdere malen telefonisch benaderd door Al-Shabaab omdat deze hem wilde afpersen. Eiser moest een soort belasting aan Al-Shabaab betalen, maar dit heeft hij niet gedaan. In de kiosk is eiser door twee mannen van Al-Shabaab met een pistool bedreigd. Na deze bedreiging heeft eiser tien dagen ondergedoken gezeten bij zijn tante in Mogadishu. En paar jaar daarvoor had hij al een periode van zes jaar bij zijn tante in Mogadishu verbleven om daar te werken. Omdat eiser slecht werd behandeld door zijn werkgever is hij destijds naar Wajid teruggegaan.

Eiser stelt niet naar Somalië terug te kunnen keren omdat hij vreest voor Al-Shabaab.

Standpunt van verweerder

Verweerder acht de elementen a tot en met c geloofwaardig, maar gelooft element d niet.

De discriminatie waarmee eiser te maken heeft gehad, is niet zo zwaarwegend dat eiser in aanmerking dient te komen voor een verblijfsvergunning op grond van artikel 29, eerste lid, aanhef en onder a, van de Vreemdelingenwet 2000 (Vw). Verder is niet gebleken dat de aanslag in Mogadishu op eiser persoonlijk was gericht, zodat ook dit aspect niet tot verlening van een asielvergunning kan leiden.

Volgens verweerder komt eiser op grond van het landgebonden beleid voor Somalië niet in aanmerking voor een asielvergunning op de b-grond van artikel 29, eerste lid, van de Vw. Eiser loopt bij terugkeer naar Somalië immers geen risico op ernstige schade, omdat hij een vestigingsalternatief in Mogadishu heeft.

Verweerder volgt eiser niet in de stelling dat niet wordt voldaan aan de drie voorwaarden voor het aannemen van een vestigingsalternatief, genoemd in paragraaf C2/3.4 van de Vc.

De toetsing aan de eerste en derde voorwaarde is, anders dan eiser stelt, niet summier uitgevoerd. Verweerder heeft bij de beoordeling betrokken dat eiser eerder in Mogadishu heeft gewoond en gewerkt en dat hij naaste familie in Mogadishu heeft zodat ook is voldaan aan de voorwaarden van het landgebonden beleid.

Verweerder kan ter onderbouwing van zijn standpunt over het vestigingsalternatief volstaan met een verwijzing naar het ambtsbericht van de minister van Buitenlandse Zaken over Somalië, omdat indirect ook wordt verwezen naar zowel nationale als internationale bronnen van hoger niveau die in het ambtsbericht zelf als bronvermelding benoemd staan. Uit dit ambtsbericht blijkt dat er in Mogadishu geen wijdverbreide en willekeurige aanslagen door Al-Shabaab plaatsvinden, waardoor er geen sprake is van een uitzonderlijke situatie in de zin van artikel 15, aanhef en onder c, van de Kwalificatierichtlijn (hierna: artikel 15c).

De verwijzing van eiser naar het ‘Country Guidance Somalia’ rapport van het European Union Agency for Asylum (EUAA) van juni 2022 waaruit volgens eiser blijkt dat Mogadishu slechts in uitzonderlijke gevallen als binnenlands beschermingsalternatief kan gelden, leidt niet tot een ander oordeel, nu dit rapport zich tot enkele voorbeelden beperkt, dit rapport slechts een richtlijn is en niet bindend is.

Verweerder acht van belang dat eiser een volwassen leeftijd heeft, dat hij eerder in een winkel en een restaurant in Mogadishu heeft gewerkt, dat hij zijn moeder geld heeft kunnen geven en dat hij in het restaurant heeft geleerd om het standaard Somalisch te spreken.

Verweerder volgt eiser evenmin in het betoog dat zijn levensomstandigheden dusdanig slecht zijn dat niet van hem kan worden verwacht in Mogadishu te verblijven, waarbij hij heeft gewezen op de Reasonableness Analysis’ van de UNHCR, nu eiser niet aannemelijk heeft gemaakt dat hij in Mogadishu geen bestaan kan leiden. Eiser heeft immers toegang tot de arbeidsmarkt gehad en inkomen kunnen genereren, aldus verweerder.

Beroepsgronden

beschouwen. De rechtbank is van oordeel dat verweerder in het bestreden besluit voldoende

gemotiveerd is ingegaan op hetgeen eiser in de zienswijze naar voren heeft gebracht. Voor zover eiser in beroep niet heeft geconcretiseerd op welk(e) punt(en) de motivering van het bestreden besluit ontoereikend is, kan de enkele herhaling van de zienswijze in beroep niet leiden tot vernietiging van het bestreden besluit. Voor dit oordeel vindt de rechtbank steun in vaste jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (Afdeling), onder meer in de uitspraak van 4 juli 2018 (ECLI:NL:RVS:2018:2169).

Eiser voert aan dat verweerders standpunt over het binnenlands beschermingsalternatief onvoldoende zorgvuldig is voorbereid en onvoldoende is gemotiveerd, nu verweerder uitsluitend in algemene zin heeft verwezen naar het ambtsbericht van december 2021 en heeft gesteld dat eiser in Mogadishu naaste familie heeft wonen en daar heeft gewerkt.

Verweerder heeft in het bestreden besluit niet inzichtelijk gemaakt dat aan de drie voorwaarden is voldaan. Verweerder heeft niet nader gemotiveerd dat eiser veilig en wettig naar Mogadishu kan reizen en dat Mogadishu vanuit Nederland voor hem bereikbaar is.

Eiser is het niet eens met verweerders conclusies op basis van het ambtsbericht dat aanslagen van Al-Shabaab zich niet specifiek op burgers richten en dat er in Mogadishu geen sprake is van wijdverbreide en willekeurige aanslagen van Al-Shabaab.

Uit het EUAA-rapport van juni 2022 blijkt dat er ten aanzien van Mogadishu slechts een lager niveau van individuele kenmerken nodig is om van een artikel 15c-situatie te spreken. Volgens eiser zijn zijn jonge leeftijd, zijn slechte economische situatie en de afwezigheid van familie in dit kader van belang. Hierdoor loopt eiser een risico op ernstige schade.

Eiser verwijst naar het rapport van ACLED ‘Context Assesment, Heightened Political Violence in Somalia’ van 3 maart 2023 en naar de prejudiciële vragen van deze rechtbank, zittingsplaats Den Bosch van 22 februari 2023 (ECLI:NL:RBDHA:2022:1329) over de toepassing van artikel 15c van de Kwalificatierichtlijn. De beantwoording van deze vragen door het Hof van Justitie van de Europese Unie (het Hof) is van belang voor de onderhavige zaak in verband met de vraag of de glijdende schaal dient te worden toegepast. Volgens eiser had verweerder de individuele kenmerken van eiser ook bij de beoordeling van de eerste voorwaarde dienen te betrekken.

Ten aanzien van de tweede voorwaarde verwijst eiser naar zijn zienswijze. Gelet op de in de zienwijze aangehaalde landeninformatie is Mogadishu voor eiser niet (veilig) bereikbaar. Verweerder is in het bestreden besluit onvoldoende hierop ingegaan. Verder wijst eiser erop dat uit informatie van de EUAA blijkt dat de bewegingsvrijheid van leden van gemarginaliseerde groepen, zoals de Rahanweyn, extra beperkt is.

Ten aanzien van de derde voorwaarde wijst eiser op het ambtsbericht van december 2021 en het eerder genoemde rapport van EUAA waaruit onder meer blijkt dat een groot deel van de bewoners van Mogadishu (in het bijzonder ontheemden) met bestaansonzekerheid te maken heeft, dat er vaak geen sanitaire voorzieningen zijn, dat veel bewoners geen toegang tot de medische zorg hebben en dat de werkloosheid hoog is.

5. De rechtbank stelt allereerst vast dat eiser geen gronden heeft aangevoerd tegen verweerders standpunt dat eisers verklaringen over de problemen met Al-Shabaab ongeloofwaardig zijn. Tussen partijen is uitsluitend in geschil of verweerder zich deugdelijk voorbereid en gemotiveerd op het standpunt heeft gesteld dat Mogadishu als vestigingsalternatief kan gelden. Daarover wordt het volgende overwogen.

Voor het beoordelingskader in deze zaak verwijst de rechtbank naar de bijlage bij deze uitspraak, die als hier herhaald en ingelast moet worden beschouwd. Samengevat houdt dit beoordelingskader in, zoals de Afdeling ook heeft vermeld in de uitspraak van

24 september 2024 (ECLI:NL:RVS:2024:3805), dat verweerder een binnenlands beschermingsalternatief, in de zin van een vlucht- of vestigingsalternatief, mag tegenwerpen als een vreemdeling in een deel van zijn land van herkomst geen gegronde vrees heeft voor vervolging en daar ook geen reëel risico op ernstige schade loopt. Verder moet dat deel van het land toegankelijk zijn voor die vreemdeling en moet hij op een veilige en wettige manier daarnaartoe kunnen reizen. Ook moet verweerder redelijkerwijs van de vreemdeling mogen verwachten dat hij zich er vestigt.

Specifiek voor Somalië geldt dat verweerder bij zijn beoordeling moet betrekken of een vreemdeling al eerder in het alternatieve gebied heeft verbleven en of naaste familie van die vreemdeling aanwezig is in dat gebied. Dat staat in paragraaf C7/30.5.2 van de Vc 2000.

Uit deze uitspraak volgt ook volgt dat volgens de Afdeling een reëel risico op ernstige schade in de zin van artikel 3 van het EVRM zich in het algemeen niet voordoet bij vestiging in Mogadishu.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder ter zitting niet deugdelijk gemotiveerd waarom de individuele omstandigheden – in onderlinge samenhang bezien en in het licht van de (veiligheids)situatie in Mogadishu - niet tot een verhoogd risico op ernstige schade leiden. Verweerder is slechts zeer summier op de in de beroepsgronden genoemde omstandigheden ingegaan door te stellen dat eiser eerder in Mogadishu heeft gewerkt, dat hij niet heeft onderbouwd dat hij daar geen familie (zijn tante en broer) meer heeft wonen en dat, gelet op zijn eerdere verblijf aldaar, niet valt in te zien waarom hij zich niet in Mogadishu zou kunnen handhaven. Verweerder is niet althans onvoldoende gemotiveerd ingegaan op wat eiser - onder verwijzing naar informatie in de EUAA-rapporten van juni 2022 en augustus 2023 en het ambtsbericht van december 2021- heeft aangevoerd over de veiligheidssituatie in Mogadishu en de sociaal-economische omstandigheden (bijvoorbeeld het risico dat eiser ontheemd zal raken, de aanwezige voedselschaarste, hoge werkloosheid en zorgwekkende gezondheidssituatie) en zijn individuele omstandigheden (zoals eisers jonge leeftijd, beperkte opleiding en financiële mogelijkheden, de omstandigheid dat eiser geen documenten heeft en zijn stamafkomst). Eiser heeft nog verwezen naar informatie van de EUAA waaruit blijkt dat de bewegingsvrijheid van leden van gemarginaliseerde groepen binnen Mogadishu extra is beperkt. Volgens eiser worden leden van de Rahanweyn door sommige meerderheidsclans als een groep met een lage status gezien en worden zij geregeld het slachtoffer van discriminatie en uitbuiting.

Verweerder heeft de door eiser aangehaalde informatie van de EUAA niet terzijde kunnen schuiven met de enkele opmerking dat een EUAA-rapport slechts richtinggevend is en niet bindend. Verweerder had nader moeten motiveren waarom aan de (grotendeels feitelijke) informatie van de EUAA niet de door eiser gewenste waarde kan worden toegekend.

Voorts geven het bestreden besluit en verweerders standpunt ter zitting er onvoldoende blijk van dat de door eiser in zijn zienswijze en in de beroepsgronden genoemde sociaal-economische en individuele omstandigheden voldoende zijn onderzocht en kenbaar zijn betrokken bij de drie voorwaarden voor het tegenwerpen van een vestigingsalternatief, terwijl uit de zienswijze en gronden volgt dat eiser deze omstandigheden niet alleen aanvoert in het kader van de eerste voorwaarde, maar ook in het kader van de overige twee voorwaarden. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder daarbij onvoldoende onderscheid gemaakt tussen de drie verschillende voorwaarden en de beoordeling hiervan onvoldoende geïndividualiseerd.
Ten aanzien van de eerste en derde voorwaarde heeft verweerder vooral benadrukt dat eiser eerder in Mogadishu heeft verbleven en dat zijn tante en broer daar wonen, zonder concreet en afdoende in te gaan op de hiervoor genoemde individuele omstandigheden. Daarbij komt wat betreft de aanwezigheid van eisers familie het volgende. Uit de door eiser afgelegde verklaringen kan worden opgemaakt dat zijn broer in 2012 in Mogadishu woonde en daar ten tijde van het nader gehoor op 14 juni 2022 nog steeds woonde. Volgens eiser kon hij in de jaren dat hij in Mogadishu verbleef niet bij zijn broer wonen, omdat daar in verband met het gezin van de broer geen ruimte voor hem was. Verder kan uit eisers verklaringen worden opgemaakt dat hij in de periode 2012 tot 2018 en in september 2019 in Mogadishu heeft verbleven bij een tante. Verweerder heeft tijdens de gehoren niet aan eiser gevraagd of zijn tante en broer nog steeds in Mogadishu wonen en of hij daar na een eventuele terugkeer zou kunnen verblijven. Ook heeft verweerder dit niet onderzocht alvorens het bestreden besluit te nemen, hoewel eiser in de zienswijze heeft aangevoerd dat zijn tante en broer naar Baidoa, in de provincie Bay, verhuisd zijn en op het moment van het bestreden besluit het laatste verblijf van eiser in Mogadishu al ruim drie jaar geleden was. Het is aan verweerder het tegenwerpen van een binnenlands beschermingsalternatief te onderzoeken en te motiveren. Verweerder kan naar het oordeel van de rechtbank dan ook thans niet volstaan met een enkele verwijzing naar de in 2021 en 2022 afgenomen gehoren van eiser en de tegenwerping dat het aan eiser is zijn stelling dat zijn tante en broer inmiddels niet meer in Mogadishu wonen, te onderbouwen.
Tevens is verweerder ten aanzien van de derde voorwaarde onvoldoende ingegaan op de door eiser naar voren gebrachte sociaal-economische omstandigheden, die volgens eiser de afgelopen jaren zijn verslechterd. Verweerder heeft niet kunnen volstaan met het argument dat eiser eerder in Mogadishu in een winkel en restaurant heeft gewerkt en dat hij zich eerder in Mogadishu heeft kunnen redden. Gelet op de door eiser genoemde sociaal-economische omstandigheden en individuele omstandigheden dient verweerder nader te motiveren dat eiser zich bij terugkeer in Mogadishu op dezelfde wijze zal kunnen handhaven als tijdens zijn eerdere verblijf aldaar.
Ten aanzien van de tweede voorwaarde (de vreemdeling kan op veilige en wettige wijze reizen naar en toegang verkrijgen tot dat gebied in het land van herkomst) staat op pagina 3 van het bestreden besluit:

“Wel ontbreekt in het voornemen een uitleg over het veilig en wettig naar Mogadishu reizen. Middels deze weg wordt dit gerepareerd. Betrokkene kan veilig en wettig naar Mogadishu reizen. Mogadishu is vanuit Nederland daadwerkelijk bereikbaar.”

In het bestreden besluit ontbreekt echter de motivering van dit standpunt. Eiser heeft in beroep verwezen naar informatie in het ambtsbericht van december 2021 waaruit blijkt dat het vliegveld in Mogadishu geregeld het doelwit is van aanslagen. Hij voert terecht aan dat hij ook veilig van het vliegveld naar de wijk waar hij gaat verblijven moet kunnen reizen. Volgens eiser blijkt uit informatie van de EUAA dat er grootschalige aanslagen plaatsvinden, dat er veel checkpoints zijn en dat personen zonder identiteitsbewijs bij de controleposten vaker worden staande gehouden en worden gecontroleerd. Gelet hierop en de eerder genoemde omstandigheden dat eiser nog jong is en dat hij tot de Rahanweyn behoort, heeft verweerder ter zitting niet kunnen volstaan met de enkele stelling dat eiser veilig naar het vliegveld van Mogadishu kan reizen en dat Al-Shabaab in Mogadishu niet aan de macht is. Verweerder heeft niet nader gemotiveerd of eiser ook veilig van het vliegveld naar de betreffende wijk kan reizen. Ook in zoverre is er sprake van een motiveringsgebrek.