Uitspraken

Na het incident heeft [eiser] diezelfde dag de spoedeisende hulp van het Radboud Universitair Medisch Centrum in Nijmegen bezocht, waar een kaakbreuk is geconstateerd. Van dit bezoek is het volgende, voor zover hier relevant, aan de huisarts van [eiser] gerapporteerd:

“Anamnese

De patiënt vertelt dat hij een interview hield voor de TV waarbij hij vervolgens klappen in het gelaat heeft gekregen. Zowel aan de linkerzijde als aan de rechterzijde voor het oor. De occlusie voelt abnormaal aan. De rechterzijde maakt eerder contact, maar volledige occlusie is te bereiken. De visus is ongestoord, er zijn geen dubbelbeelden. De sensibiliteit van het aangezicht is ongestoord.

(…)

Conclusie:

Unilaterale collum mandibula fractuur rechts met dislocatie.

Beleid:

Met patiënt werd uitgebreid gesproken over de verschillende behandelopties.

- Open repositie en interne fixatie middels preauriculaire benadering.

- Intermaxillaire fixatie middels spalken en guiding elastics.

- Expectatief beleid.

Aan patiënt is het advies gegeven om enkel zachte voeding te gebruiken voor een periode van 4 weken.”

Omdat [eiser] in [woonplaats] woont, is de behandeling van de kaakbreuk voortgezet in het AMC, waar [eiser] vanaf 18 augustus 2017 meermalen de polikliniek van de afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA) heeft bezocht. Op 12 november 2017 heeft het AMC Poli MKA het volgende aan de huisarts bericht:

“De [eiser] is bij u bekend met een op 14-8-2017 bij molest opgelopen collum mandibulae fractuur rechts. Hierbij werd gekozen voor conservatieve therapie met brackets en elastiektractie. Momenteel ervaart patiënt nog een knappend kaakgewricht, hetgeen klachten geeft tijdens eten en zoenen. Bij onderzoek is de kaakgewrichtsknap links te objectiveren. De mandibula toont bij mondopening enige deviatie naar rechts. Bij intra-oraal onderzoek is er sprake van een ongestoorde occlusie. De brackets zijn verwijderd. In goed overleg werd patiënt uit verdere controle ontslagen.”

De huisarts van [eiser] heeft op 19 september 2017 het volgende geschreven:

“Hierbij verklaar ik dat bovengenoemde patiënt door het incident waarbij hij op zijn kaak is geslagen, naast een kaakfractuur ook een matige hersenschudding heeft opgelopen. Patient heeft hoofdpijn, last van moeheid en concentratieverlies. Hierdoor is hij beperkt in zijn dagelijks functioneren en is zijn werkvermogen geminimaliseerd. Ik heb hem geadviseerd de komende tijd stricte rust te hanteren en ik zal hem verder begeleiden in zijn herstel.”

Naast de huisarts heeft [eiser] ook een fysio-manueeltherapeut bezocht. In zijn fysiotherapeutisch rapport van 3 februari 2018 staat, voor zover hier van belang:

“Anamnese:

[eiser] is betrokken geraakt bij een incident medio augustus 2017. Bij dit incident is er sprake geweest van een hoog energetisch moment. Hierbij heeft de nek een whiplash moment doorgemaakt en heeft de kaak verschillende fracturen opgelopen. Naar aanleiding van dit trauma zijn typische nek-schouder-hoofdpijn met misselijkheid en duizeligheidsklachten ontstaan. Na de eerste periode van rust en herstel maakt [eiser] gebruik van fysio- en manuele therapie om zijn dagelijks terugkerende klachten te minimaliseren en te verbeteren. Deze klachten uiten zich voornamelijk in cervicale pijn i.c.m. cervicale stijfheid, hoofdpijn (cervicogene hoofdpijn) duizeligheid en misselijkheid. [eiser] meldt zich medio september 2017 bij de praktijk VondelFysio om aan zijn herstel te werken.

(…)

Onderzoek:

-Verminderde arthrogene mobiliteit hoog-CWK;

- Verminderde controle/stabiliteit van de CWK;

- Cervicogene duizeligheid o.b.v. hoofdletsel, BPPV-type nystagmus aanwezig.

-Verminderde mobiliteit CTO- en TWK richting extensie.”

De huisarts van [eiser] heeft op 19 januari 2021 het volgende geschreven:

“Hierbij verklaar ik dat bovengenoemde patiënt als gevolg van een mishandeling in 2017 naast een forse kaakfractuur ook een hersenschudding heeft opgelopen en psychische klachten. De klachten van zijn hersenschudding hebben zeker 4 maanden in beslag genomen en zijn langzaam hersteld door het nemen van rust en een prikkelarme omgeving. Zijn psychische klachten bestonden uit herbeleving en angsten, waarbij wij in 2019 patiënt hebben geadviseerd EMDR therapie te volgen.”

[gedaagde 2] heeft op 15 augustus 2017 aangifte gedaan van huisvredebreuk bij de politie, eenheid Oost-Nederland, district Gelderland-Zuid. In het proces-verbaal van aangifte staat, voor zover van belang:

“Ik stond voor [eiser] . Ik duwde hem met beide handen met zeer lichte kracht naar achter. Dit is in de richting van de uitgang. Ik herhaalde hierop de woorden: “Je moet het pand verlaten, eruit eruit”. Ik bleef met zeer gematigde kracht [eiser] naar achteren duwen. (…) Ik zag aan [eiser] zijn doen en laten dat hij steeds agressiever werd. Ik zag voelde namelijk dat hij steeds meer in tegengestelde richting bewoog dat ik hem trachtte te bewegen. (…) Ik zag dat [eiser] een slaande beweging maakte in mijn richting. Ik zag dat dit richting mijn hoofd was. Ik zag dat dit met gebalde vuist werd gedaan. Ik zag dat hij eerst zijn arm naar achter bewoog en toen naar voren bracht. Ik zag dat dit met kracht gebeurde. Ik kon deze vuistslag maar net ontwijken. (…) Ik reageerde op zijn vuistslag met een klap. Ik sloeg volgens mij met mijn vlakke hand. Volgens mij sloeg ik op zijn borstkast. (…) Ik weet zeker dat ik [eiser] niet op zijn gezicht had geslagen. Ik kreeg het gevoel dat ik belaagd werd door de rest van de groep. Ik zag toen ineens dat mijn zoon er ook bij stond. Ik zag dat hij mij hielp met het ontzetten van mij tegen de groep. Ik bracht de groep toen samen met mijn zoon naar buiten. Ik zag en voelde dat dit niet vanzelf ging en er agressie vanuit de groep kwam.”

De officier van justitie heeft deze aangifte geseponeerd.

[gedaagde 1] heeft op 22 augustus 2017 aangifte gedaan van mishandeling bij de politie, eenheid Oost-Nederland, district Gelderland-Zuid. In het proces-verbaal van aangifte staat, voor zover van belang:

“Ik hoor een hoop herrie en hoor mijn vader zeggen: “eruit, eruit!”. Ik zie in mijn rechterooghoek mijn vader voorbij vliegen met een hoop mensen om hem heen. Mijn vader is 72 jaar. Ik maakte mij zorgen, schrok en uit reactie vloog ik op naar de hal. (…) Eenmaal in de hal zag ik mijn vader en pakte ik de eerste en de beste in de buurt van mijn vader vast. Ik klemde mijn arm om de persoon heen. Ik maakte geen slaande beweging. Ik deed dit om mijn vader te ontzetten. Tijdens het vastpakken van deze persoon werd ik door een ander persoon geschopt. (…) Tegelijk[er]tijd zag en voelde ik dat ik bij mijn keel werd gegrepen. (…) Er werd over en weer geduwd en getrokken aan mij.

Mijn vader en ik duwen en trekken om iedereen naar buiten te krijgen. Vanuit de hal, duwen en trekken wij de mensen in de richting van de voorhal. (…) Wij hebben de mensen via de reeds openstaande toegangsdeur uit ons pand gezet.”

De officier van justitie heeft deze aangifte geseponeerd.

[eiser] heeft op 23 augustus 2017 aangifte gedaan van zware mishandeling bij de politie, eenheid Oost-Nederland, district Gelderland-Zuid. In het proces-verbaal van aangifte staat, voor zover van belang:

“We liepen de kamer uit en we stonden daar in de gang. (…) [gedaagde 2] zei: “We gaan naar de gang”, maar wij stonden daar al. Toen zag ik dat [gedaagde 2] omsloeg en toen werd hij handtastelijk. Het begon uit te draaien in duwen en te trekken (…) Gelijk hierna zag ik dat de zoon [gedaagde 1] op ons af kwam stormen en hij begon mij te slaan. Ik zag dat [gedaagde 1] met zijn gebalde vuist op mijn gezicht begon te slaan. Ik weet niet meer welke vuist dit was. Ik zag dat hij zijn vuist naar achteren haalde. Ik zag dat hij met hoge snelheid met zijn vuist richting mijn kaak ging. Ik weet zeker dat ik aan de rechterzijde van mijn gezicht ben geslagen. Ik voelde dat zijn vuist op mijn kaak kwam. Ik voelde een piep in mijn oor en mijn kaak deed pijn. (…) Ik ben door [gedaagde 1] heen en weer geduwd. Ik belandde in een hoek en kreeg daar ook klappen. Ik kon niet zien waar ik op dat moment werd belaagd omdat ik aan de achterzijde werd geslagen toen ik de hoek zat. Het ging allemaal zo snel. Ik voelde dat ik werd geslagen op mijn linker jukbeen, beide kaken en linker ribben. (…)

Toen ik naar buiten rende kreeg ik nog een klap van [gedaagde 2] . Ik zag dat ik in de gang richting de voordeur werd belaagd door [gedaagde 2] mij aan mijn achterzijde belaagde. Ik zag dat hij een gebalde vuist zijn vuist richting mijn hoofd bracht. (…) Ik voelde dat zijn vuist mijn linkerkaak raakte. Op het moment dat zijn vuist mijn linkerkaak raakte voelde ik pijn in mijn linkerkaak.”

“Ik zag dat de zoon op [eiser] insloeg en dat hij hem meerdere malen opzettelijk, met kracht op zijn kaak sloeg. Ik schat 10 a 15 keer. Dit gedrag had tot gevolg dat ook vader meegetrokken werd, die vervolgens ook [eiser] begon te duwen en te slaan. Dat was meer op het lichaam gericht. [eiser] werd min of meer in de hoek gedrongen.

Ik vond het een ongelijke en onnodige strijd en besloot [eiser] te hulp te schieten. Ik deed dat door mijzelf tussen de beide partijen te posteren met de intentie om hen van elkaar te scheiden en het mishandelen van [eiser] te stoppen. (…)”.

[gedaagde 1 en 2] ., heeft op 8 september 2017 verklaard:

“Ik zag dat er een hoop tumult was. Tussen [gedaagde 2] en de personen welke bij [eiser] waren.

Ik zag dat de volledige groep naar de uitgang van het kantoor gingen. Ik zag niemand slaan. Ik zag wel een hoop geduw en trek werk van beide kanten.”

De politierechter van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, heeft [gedaagde 2] schuldig bevonden aan het medeplegen van mishandeling van [cameraman] en aan het medeplegen van mishandeling met zwaar lichamelijk letsel als gevolg van [eiser] . De politierechter heeft [gedaagde 2] bij strafvonnis van 22 januari 2020 veroordeeld tot een geldboete van € 1.250,00. In het strafvonnis staat, voor zover van belang:

“2. Overwegingen ten aanzien van het bewijs

Ten aanzien van feit 1 – De mishandeling van [eiser]

(…)

Beoordeling door de politierechter

(…)

Medeplegen

(…)

De politierechter is van oordeel dat op grond van de hierboven gebezigde bewijsmiddelen moet worden vastgesteld dat er sprake is geweest van een gezamenlijke uitvoering door verdachte en zijn zoon. Zij stonden ten tijde van de mishandeling in elkaars directe nabijheid en richtten zich allebei op hetzelfde slachtoffer. Ook hebben zij het slachtoffer op hetzelfde moment geslagen. Verdachte heeft door aangever te slaan een bijdrage van voldoende gewicht geleverd aan de uitvoering van de mishandeling. De politierechter is dan ook van oordeel dat er bij de mishandeling sprake is geweest van een nauwe en bewuste samenwerking tussen verdachte en zijn zoon.

(…)

Zwaar lichamelijk letsel

De politierechter acht eveneens bewezen dat als gevolg van de mishandeling bij aangever zwaar lichamelijk letsel is ontstaan. De politierechter kent daarbij in het bijzonder belang toe aan het feit dat het herstel van de gebroken kaak bijna drie maanden heeft geduurd, dat aangever gedurende die tijd onder medische controle stond en lange tijd last heeft ondervonden van de breuk en ook maanden niet heeft kunnen werken. Gelet op het bewezenverklaarde medeplegen en de aard van het tenlastegelegde delict is niet relevant wie van de deelnemende personen het letsel heeft toegebracht. Het letsel dient namelijk te worden beschouwd als een geobjectiveerd gevolg van de mede door verdachte gepleegde mishandeling.

(…)

3. Bewezenverklaring

Naar het oordeel van de politierechter is wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het onder feit 1 (…) tenlastegelegde heeft begaan, te weten dat:

1.

hij op 14 augustus 2017 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander [eiser] heeft mishandeld door:

- (met kracht) die [eiser] meermalen, althans eenmaal met gebalde vuist tegen zijn hoofd te slaan, terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel, te weten een gebroken kaak ten gevolge heeft gehad;

(…)

4. De kwalificatie van het bewezenverklaarde

Het bewezenverklaarde levert op:

Ten aanzien van feit 1:

Medeplegen van mishandeling terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel ten gevolge heeft;

(…)

7. Overwegingen ten aanzien van straf en/of maatregel

(…)

De politierechter overweegt omtrent de strafoplegging in het bijzonder het navolgende.

De politierechter stelt voorop dat het om ernstige feiten gaat. Verdachte heeft zich samen met zijn zoon schuldig gemaakt aan de mishandeling van [eiser] en [cameraman] . In het geval van [eiser] heeft deze mishandeling een kaakbreuk tot gevolg gehad. [eiser] heeft hier gedurende meerdere maanden van moeten herstellen en daarbij heeft hij hinder ondervonden. [cameraman] heeft na de mishandeling nog enige tijd last gehad van pijn aan zijn borst. De politierechter is van oordeel dat verdachte door de toepassing van dit geweld de lichamelijke integriteit van beide slachtoffers heeft aangetast.

De politierechter heeft aan de andere kant ook oog voor de omstandigheid dat de groep van het programma #BOOS onverwacht en ongevraagd het kantoor van verdachte en zijn zoon heeft bezocht. [eiser] heeft bij binnenkomst bij de borst van [gedaagde 2] een confettipopper afgeschoten waardoor verdachte zichtbaar schrok. Na een kort gesprek met verdachte was het [eiser] die de hele groep binnen uitnodigde. Vervolgens werden zonder toestemming filmopnames gemaakt van de medewerkers van het kantoor. [eiser] en de cameraman hebben zich daarbij in eerste instantie niets aangetrokken van duidelijke en herhaalde verzoeken van verschillende mensen op het kantoor om hiermee te stoppen en om weg te gaan.

Het voorgaande rechtvaardigt echter in geen enkel opzicht het gedrag van verdachte in de richting van met name [eiser] en [cameraman] . Iedereen bewoog zich al richting uitgang en van fysiek handelen van [eiser] of [cameraman] in de richting van [gedaagde 2] en [gedaagde 1] is niets gebleken. Het was de zoon van verdachte die zorgde voor een escalatie door zijn kantoor uit te stormen en de eerste geweldshandelingen te verrichten.

Bij de strafoplegging houdt de politierechter er verder rekening mee dat de bij [eiser] geconstateerde kaakbreuk te wijten is aan de geweldshandelingen van de zoon. Verdachte heeft een minder zwaar aandeel in de escalatie en in het daarop volgende geweld gehad.”

Tegen dit vonnis is geen hoger beroep ingesteld.

In het verkort arrest van de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 23 juni 2021 in de strafzaak in hoger beroep tegen [gedaagde 1] staat, voor zover van belang:

“Overweging met betrekking tot het bewijs

(…)

Slaan

De verdediging heeft aangevoerd dat verdachte aangever [eiser] rondom de nek heeft gegrepen, maar dat verdachte aangever niet heeft geslagen. Als verdachte wel had geslagen zou dat te zien of te horen moeten zijn op de camerabeelden van het incident. Ook zou aangever, als verdachte hem geslagen zou hebben, meer verwondingen moeten hebben gehad.

Tegenover het standpunt van verdachte dat hij niet geslagen zou hebben, staan meerdere verklaringen van zowel aangever [eiser] als getuigen die verklaren dat verdachte wel degelijk heeft geslagen. Ook is op een opname van een mobiele telefoon, gefilmd door [getuige 5] , te horen hoe de vader van verdachte enkele momenten na het incident aan een van de personen behorende bij de groep van aangever vraagt: “En jij, wat moet jij? Moet jij ook een klap voor je bek hebben? Dat kan je zo krijgen”.

Dat het slaan niet op de camerabeelden te zien of te horen is, is niet verwonderlijk. De aanloop naar het incident is goed in beeld gebracht, maar juist zodra verdachte zich naar de gang begeeft en aangever [eiser] grijpt, wordt de situatie chaotisch en heeft de cameraman de camera neergelegd of is de camera gevallen of is eraan getrokken. Dan is er even van de aangever en de verdachte (vrijwel) niets meer op de beelden te zien. Daarna is te zien hoe verdachte en zijn vader rond aangever [eiser] staan. Dan verdwijnt iedereen uit beeld en is er een hoop geschreeuw te horen. Uiteindelijk is de vader van verdachte nog in beeld, waarbij te horen is dat hij roept: “Ja, moet je een klap op je bek hebben?”.

Op grond van het bovenstaande verwerpt het hof het gevoerde bewijsverweer en acht het gerechtshof bewezen dat verdachte aangever [eiser] ten minste eenmaal heeft geslagen.

Noodweer

De verdediging heeft een beroep gedaan op noodweer.

(…)

Het hof komt op grond van de bewijsmiddelen tot dezelfde overwegingen als de politierechter.

(…)

Naar het oordeel van het hof kunnen de gedragingen van de aangever niet worden aangemerkt als een ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding van de vader van verdachte. De aangever en de groep waarmee hij was gekomen bewogen zich, nadat zij door de vader van verdachte werden opgedragen het pand te verlaten, vanuit het secretariaat naar de gang en vervolgens richting de voordeur. Verdachte heeft ter terechtzitting verklaard dat hij niet gezien of gehoord heeft dat er geweld tegen zijn vader werd gebruikt. Ook blijkt nergens uit dat er een onmiddellijk dreigend gevaar voor geweld tegen de vader van verdachte was die een directe ingreep door verdachte noodzakelijk maakte. Dat er rumoer op de gang was en dat de vader van verdachte zijn stem verhief om aangever en zijn groep te sommeren het pand te verlaten, is daarvoor niet voldoende.

Het verweer van de verdediging wordt verworpen.

Zwaar lichamelijk letsel

Het hof acht bewezen dat als gevolg van de mishandeling bij aangever [eiser] zwaar lichamelijk letsel is ontstaan. Daarbij kent het hof in het bijzonder belang toe aan het feit dat aangever [eiser] een gebroken kaak heeft opgelopen, dat het herstel daarvan bijna drie maanden heeft geduurd, waarbij de kaak met elastiekjes was vastgezet, dat aangever [eiser] die tijd onder medische controle stond en dat hij enkele weken voedsel door een rietje heeft moeten innemen, dat hij ook na drie maanden nog last van die breuk heeft ondervonden en dat hij enkele maanden niet heeft kunnen werken.

(…)

Bewezenverklaring

Door wettige bewijsmiddelen (…) acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 1 (…) tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:

1.

hij op 14 augustus 2017 te Nijmegen, tezamen en in vereniging met een ander [eiser] heeft mishandeld door:

- (met kracht) die [eiser] meermalen met gebalde vuist tegen zijn hoofd te slaan

- door die [eiser] bij de nek te grijpen,

Terwijl het feit zwaar lichamelijk letsel, te weten een gebroken kaak en nekklachten ten gevolge heeft gehad;

Oplegging van straf en/of maatregel

(…)

Zoals ook de politierechter heeft overwogen houdt het hof bij de strafoplegging ook rekening met de wijze waarop de groep rondom beide aangevers onverwacht en ongevraagd het kantoor van verdachte en zijn vader zijn binnengekomen en hoe deze zich daar gedragen hebben. Het was echter verdachte die zorgde voor escalatie van het incident en niets rechtvaardigt het vervolgens door hem toegepaste geweld.

(…)”

Het gerechtshof heeft [gedaagde 1] veroordeeld tot een taakstraf van 180 uur, waarvan 80 uur voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar. Tegen dit arrest is geen cassatie ingesteld.

Ten behoeve van de vaststelling van het door [eiser] geleden letsel als gevolg van het incident hebben partijen gebruik gemaakt van medisch adviseurs. [gedaagde 1 en 2] . heeft medisch adviseur T. Nelemans ingeschakeld. In zijn medisch advies van 16 december 2020 staat, voor zover van belang:

“ Interpretatie beschikbare informatie, overwegingen en advies

(…)

3. Het gestelde ongevalsgevolg ziet naar ik begrijp niet alleen op de kaakfractuur maar ook op hersen- en nekletsel. Documentatie van voor hersenletsel voorwaardelijke symptomatologie in de eerste fase posttraumatisch, zoals als bewustzijnsverlies, geheugenverlies, verwardheid, desoriëntatie, misselijkheid, braken etc., ontbreekt echter … en hetzelfde geldt voor pijn in/vanuit de nek als eerste en acute verschijnsel van een whiplashmechanisme zoals gesteld. (…)

(…)

8. Het voorgaande laat uiteraard onverlet dat de kaakfractuur rechtvaardiging biedt voor een periode van enkele weken-maanden van klachten, hinder en ongemak hetgeen meer/minder geïnterfereerd kan c.q. zal hebben met het gebruikelijke dagelijkse functioneren. (…)

9. Kortom, er lijkt een eindtoestand bereikt waarin niets zich verzet tegen een verdere afwikkeling, uitgaande van tijdelijke klachten en ongemak/hinder maar geen (langdurig) onvermogen in meer absolute zin, blijvende invaliditeit (BI), blijvende beperkingen of kwade toekomstkansen. De tijdelijkheid daarvan zou ik arbitrair willen bepalen op een paar 2-3 maanden waarbij er in de loop van de tijd sprake is geweest van een geleidelijk herstel en voortschrijdende normalisering van de belastbaarheid.”

[eiser] heeft medisch adviseur Th.F. Veneman ingeschakeld. In zijn medisch advies van 5 december 2021 staat, voor zover van belang:

“Naast de behandeling bij de kaakchirurg in het AMC werd hij ook behandeld voor bijkomende problemen die zijn ontstaan door dit hoogenergetische incident, namelijk door de huisarts, die onder andere verwees naar fysiotherapeut en chiropractor.

De huisarts constateerde dat sprake was van een hersenschudding. Door het hoogenergetische letsel ter plaatse van het hoofd ontwikkelde uw client tevens klachten van schouder, nek met hoofdpijn en concentratiestoornissen, hetgeen zeer wel mogelijk, ja zelfs waarschijnlijk is ontstaan door een whiplash achtige beweging door het hoogenergetische trauma van het hoofd. Last but nog least kreeg de [eiser] psychische problemen in de vorm van herbelevingen en angst, waarvoor hij zelfs in 2019 nog verwezen werd teneinde EMDR te ondergaan.

Het is zeer waarschijnlijk dat het hoofd door het ernstige trauma inderdaad, zoals de fysiotherapeut beschrijft, een whiplash beweging heeft doorgemaakt en als gevolg daarvan de typische nek-schouderhoofdpijn zijn ontstaan. De klachten uitten zich voornamelijk in cervicale pijn i.c.m. cervicale stijfheid, hoofdpijn (cervicogene hoofdpijn) duizeligheid en misselijkheid. De lichamelijke beperkingen werden bij lichamelijk onderzoek door de fysiotherapeut geconstateerd en beschreven.

Ook de senior arbo-arts beschrijft klachten die passen bij een doorgemaakt hoofdtrauma namelijk concentratieproblemen met snelle overprikkeling door audio-visuele stimuli.

In aanvulling op de expertises van bovengenoemde zorgverleners heeft ook de chiropractor geconstateerd dat sprake is van hoofd- en nekklachten op basis van het trauma.

Collega Nelemans stelt dat de klachten die de [eiser] ervaart niet kunnen worden toegeschreven aan ‘whiplash’ omdat er geen sprake zou zijn geweest van bewustzijnsverlies, verwardheid, desoriëntatie, misselijkheid en amnesie. Dat is een medisch incorrecte constatering. Immers whiplash kan heel goed ontstaan zonder dat de bovengenoemde klachten aanwezig zijn. De oorzaak van whiplash ligt in een snel heen en weer bewegend hoofd met overstrekking van spieren en pezen in het hoofd/hals gebied. Dat is een beweging waarvan kan worden aangenomen dat de [eiser] die heeft doorgemaakt.

(…)

Collega Nelemans wijst erop dat uit de medische stukken niet blijkt dat sprake was van nek/hersenletsel waardoor, ik citeer, “onmiddellijk na het trauma” klachten bestonden en dat van whiplash trauma geen sprake is. Het is juist dat de klachten van nek en rugpijn (en de overige klachten die na een whiplash trauma zijn ontstaan) niet onmiddellijk zijn gemeld. Dat dergelijke klachten pas in een later stadium anders dan direct na een trauma ontstaan, is een bekend en in de wetenschappelijke literatuur beschreven fenomeen. Immers, gedurende de eerste uren na een dergelijk trauma is een grote concentratie van het stresshormoon adrenaline verantwoordelijk voor een andere perceptie van de werkelijkheid dan zonder die adrenalinerush. Dat verklaart waardoor klachten na een dergelijk hoofdtrauma pas na uren en soms dagen waarneembaar worden.”

In reactie hierop heeft Nelemans in zijn medisch advies van 9 december 2021, voor zover van belang, geschreven:

“1. De enige nieuwe medische informatie betreft het voorliggende advies van medisch adviseur Veneman. Veel waarde kan ik daar echter niet aan toekennen. De geachte collega is weliswaar stellig in zijn mededelingen, maar het schort nogal aan de onderbouwing ervan. Bovendien geeft hij blijk van een onjuiste interpretatie van mijn eerdere adviezen.

2. Ik overweeg daartoe het volgende (in een niet strikte volgorde):

a. Het ontbreken van een documentatie van commotionele verschijnselen als bewustzijnsverlies, verwardheid, desoriëntatie, misselijkheid en amnesie heb ik, in tegenstelling tot de repliek, niet aangevoerd als argument in het kader van een whiplash associated disorder (WAD) maar met betrekking tot de suggestie van hersenletsel.

b. Gegeven de toedracht kan in beginsel sprake geweest zijn van het gestelde “snel heen en weer bewegend hoofd met overstrekking van spieren en pezen in het hoofd/halsgebied”. Een dergelijk mechanisme veronderstelt in het voorkomende geval echter wel acute klachten, net als de klachten na een verzwikking/verstuiking van een enkel. En een documentatie daarvan ontbreekt.

c. Het is niet onjuist zoals Veneman stelt, dat pijnklachten na een trauma eerst na ommekomst van zekere tijd kunnen opvallen door het effect van adrenaline direct posttraumatisch. De vroegste documentatie in deze casus van pijn in/vanuit de nek dateert echter niet van enige uren na het incident maar van medio september 2017, een maand later. Dat is naar mijn oordeel niet passend bij het bedoelde effect.

(…)

f. Dat de huisarts, die betrokkene anders dan ik, (op enig moment) wel in persoon zag, overtuigd was van de diagnose hersenletsel (en/of nekletsel c.q. een WAD) is alleen dan relevant als die mening rust op een overtuigende grondslag. Dat is niet het geval. De huisarts gaat immers, net als Veneman, voorbij aan het ontbreken van de onder randnummer 2a hiervoor genoemde commotionele verschijnselen en pijn in/vanuit de nek in de eerste fase posttraumatisch. Bovendien is het volstrekt onduidelijk wanneer betrokkene precies gezien werd en vanwege welke klachten.

(…)

k. Bij het ontbreken van aanwijzingen voor nek- of hersenletsel, ontbreekt een grondslag voor het nastreven van meer/langer inactiviteit en rust dan in het kader van de genezing van de kaakfactuur nodig was. En het herstel daarvan was zoals gezegd volgens de primair behandelend kaakchirurg op 10 november 2017 (3 maanden later) al naar behoren zonder belangrijke restklachten of -verschijnselen die het beroepsmatige functioneren in de weg stonden: “Patiënt heeft nog last van een knappend kaakgewricht bij eten/zoenen. Verder geen klachten”.

3. (…) Of anders gezegd, ik zie geen aanleiding om meer ongevalsgevolg te vermoeden dan in de voorgaande adviezen beschreven.

4. Voor zover daarmee geen bevredigende verdere afwikkeling mogelijk is, zal wederpartij nadere inhoudelijke informatie ter onderbouwing moeten overleggen, onder meer over de psychische aspecten en in verband daarmee gerealiseerde psychologische of psychiatrische behandeling. Ook kan een integraal afschrift van het patiëntenjournaal van de huisarts aan de beeldvorming bijdragen.”

I. een bedrag van € 214.051,24 aan materiële schade en € 10.000,00 aan immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente,

II. de proceskosten en de nakosten, te vermeerderen met de wettelijke rente.

---------------

Totaal € 214.051,24