Uitspraken

De vigerende Bevoegdhedenregeling MGR is geldend vanaf 6 juli 2022 en betreft de mandaat- en volmachtregeling van MGR, waarbij het dagelijks bestuur, de voorzitter en secretaris van MGR hebben besloten – voor zover hier relevant – de uitoefening van de bevoegdheden die derden aan hen hebben opgedragen middels ondermandaat, sub-volmacht of sub-machtiging op te dragen aan hun medewerkers conform het bij het besluit behorende bevoegdhedenregister. Uit dit bevoegdhedenregister blijkt dat – voor zover hier relevant – in afdeling 2b sprake is van mandaat- of volmachtverlening met betrekking tot de volgende bevoegdheden.

ALG 2: Het besluiten om namens de gemeente rechtsgedingen te voeren met betrekking tot de in dit register opgenomen bevoegdheden.

ALG 3: Het vertegenwoordigen van de gemeente in rechtsgedingen met betrekking tot de in dit register opgenomen bevoegdheden.

CTM 20: Het in het kader van de Jeugdwet en de Wmo uitvoeren van a. materiële controles b. detailcontroles.

MGR heeft slechts in algemene bewoordingen gesteld dat zij in rechte optreedt voor zichzelf op basis van gemandateerde bevoegdheden, maar een nadere uitwerking van de volgens MGR aan de orde zijnde juridische constructie is niet gegeven.

MSS heeft het bestaan van een toereikend mandaat/volmacht betwist en gesteld dat sprake is van bevoegdheden die (nog) in de sfeer van de gemeente(n) liggen waarbij MGR kennelijk in rechte optreedt als vertegenwoordiger van die (organen behorende tot de deelnemende) gemeente(n), waarbij bovendien onduidelijk is of wordt opgetreden namens één of meer gemeenten.

De voorzieningenrechter heeft partijen ter zitting voorgehouden dat hem de juridische constructie op het eerste gezicht niet problematisch leek, uitgaande van de stelling van MGR in rechte voor zichzelf op te treden op basis van aan haar gemandateerde bevoegdheden uit de Jeugdwet/Regeling Jeugdwet.

De voorzieningenrechter is uiteindelijk evenwel – met MSS – van oordeel dat er sprake is van rechtens relevante onduidelijkheden omtrent dan wel gebreken aan de voorliggende juridische constructie. Dit oordeel zal hieronder nader worden uitgewerkt.

MGR heeft (in de dagvaarding en ter zitting) gesteld in rechte op te treden voor zichzelf en niet namens één of meer gemeenten. Deze stelling is in het licht van de inhoud van de Bevoegdhedenregeling niet goed te plaatsen. Deze vermeldt immers onder de aanduiding ALG 2 en ALG 3 dat MGR bevoegd is namens de gemeente rechtsgedingen te voeren met betrekking tot onder andere de hier aan de orde zijnde bevoegdheden uit de Regeling Jeugdwet (bedoeld onder CTM 20) en bevoegd tot het vertegenwoordigen van de gemeente in rechtsgedingen daarover. De voorzieningenrechter interpreteert de Bevoegdhedenregeling voorshands zo dat MGR in voorkomende gevallen in rechte dient op te treden namens de gemeente(n): immers, onder ALG 2 staat met zoveel woorden: “Het besluiten om namens de gemeente rechtsgedingen te voeren” (onderstreping voorzieningenrechter) en onder ALG 3 is voorzien in de vertegenwoordiging van de gemeente in rechtsgedingen, wat overbodig zou zijn als MGR voor zichzelf zou kunnen optreden.

De Bevoegdhedenregeling benoemt een en ander als optreden krachtens volmacht, althans, zo dient de regeling in het licht van de begripsbepalingen van artikel 1 te worden gelezen nu optreden in rechte een privaatrechtelijke aangelegenheid betreft, zodat mandaat als publiekrechtelijke rechtsfiguur niet in aanmerking komt. Redengevend voor het aannemen van optreden krachtens volmacht is ook dat is gesteld noch gebleken dat een lastgevingsovereenkomst bestaat, waardoor dit privaatrechtelijk alternatief afvalt als te hanteren rechtsfiguur.

Derhalve moet worden aangenomen dat MGR hier in rechte krachtens volmacht optreedt voor één of meer gemeenten. Daarbij doen zich dan twee problemen voor. In de eerste plaats vermeldt de dagvaarding dit niet, wat in strijd is met de vaste jurisprudentie daarover (zie hieronder in 4.6). In de tweede plaats wordt nergens melding gemaakt namens welke gemeente of gemeenten wordt opgetreden.

Beide problemen heeft MSS aangevoerd ter onderbouwing van haar verweer. Daarnaast en in het verlengde daarvan heeft MSS gesteld zich af te vragen welke betekenis of strekking een eventueel veroordelend vonnis zou kunnen hebben in de verhouding tussen MSS en de betrokken gemeenten (wie kan met een toewijzend vonnis ons dwingen tot medewerking?).

De voorzieningenrechter ziet deze problemen ook. Gelet op de aard van de rechtsfiguur mandaat – de betrokken bevoegdheid wordt uitgeoefend in naam van het bevoegde orgaan maar dat bevoegde orgaan blijft zelf ook bevoegd – moet worden aangenomen dat de betrokken bevoegdheid tot uitvoering van een detailcontrole nog steeds ook berust bij de betrokken colleges van burgemeester en wethouders. Gesteld noch gebleken is wat de positie van die bestuursorganen in deze is. Denkbaar is dat er een verschil van inzicht bestaat of kan ontstaan over de wijze van benadering van MSS in het kader van de detailcontrole en/of de wijze van omgaan met een eventueel veroordelend vonnis. Complicaties zijn met name denkbaar bij een veroordeling onder dwangsom (de voorzieningenrechter noemt één voorbeeld: wat is rechtens als MGR na weigering medewerking door MSS dwangsommen zou willen incasseren waarop één of meer colleges van burgemeesters en wethouders besluiten af te zien van detailcontrole?). Van belang is dat de gemandateerde zich bij de uitoefening van de bevoegdheid dient te richten naar de mandaatgever en dat deze het mandaat te allen tijde kan intrekken (zie de artikelen 10:6 tot en met 10:8 Awb). Anders gezegd: de zeggenschap over de uitoefening van de betrokken bevoegdheid rust uiteindelijk bij de mandaatgever en niet bij de gemandateerde, wat hier leidt tot voornoemde onduidelijkheden en/of potentiële problemen nu in rechte wordt opgetreden door de gemandateerde (althans: het openbaar lichaam waartoe dit behoort).