Uitspraken

De rechtbank kwalificeert het verzoek onder A als een verzoek genoemd in artikel 295 lid 3 Fw dat bepaalt dat de rechter-commissaris op verzoek van de schuldenaar, de bewindvoerder dan wel ambtshalve bij schriftelijke beschikking het bedrag, bedoeld in het tweede lid (beslagvrije voet wordt buiten de boedel gelaten), kan verhogen met een in die beschikking vast te stellen nominaal bedrag én dat de rechter-commissaris aan zijn beschikking voorwaarden kan verbinden en terugwerkende kracht kan verlenen.

Echter, nu van een dergelijke beschikking geen hoger beroep kan worden ingesteld, zulks ingevolge het bepaalde in artikel 315 lid 2 Fw, is [appellante] niet-ontvankelijk in dit deel van haar verzoek. Daaraan doet niet af dat in de rechtspraak een nuancering hierop is aangebracht – de rechtbank verwijst in dit verband naar HR 30 oktober 2009, ECLI:NL:HR:2009:BJ7537 – en onder omstandigheden sprake kan zijn van een verruiming van de beroepsmogelijkheden in het kader van de vaststelling van het vrij te laten bedrag. Immers, die verruiming heeft alleen betrekking op de vaststelling van de beslagvrije voet, zijnde slechts één element van het vrij te laten bedrag, en niet tevens op het (bovenop de beslagvrije voet) door de rechter-commissaris vast te stellen aanvullend nominaal bedrag, het tweede element van het vrij te laten bedrag.

Voor zover [appellante] bedoeld heeft op te komen tegen de vaststelling van het vtlb in het aanvangsverslag en eerste vervolgverslag, is het verzoek evenzeer niet-ontvankelijk. De rechtbank verwijst naar de beroepstermijn van 5 dagen als bepaald in artikel 315 lid 1 Fw. Het nadien na de mondelinge behandeling door de bewindvoerder overgelegde aanvangsverslag dateert van 15 juni 2022 en het vervolgverslag van 29 november 2022. Beide verslagen zijn op diezelfde data onder andere aan [appellante] gestuurd per e-mail. Uit beide verslagen blijkt de – naar nu is vastgesteld – onjuiste berekening van het vtlb door de bewindvoerder. Voornoemde data zijn de ijkmomenten voor de vaststelling of er tijdig, binnen de wettelijke termijn van 5 dagen, is geappelleerd tegen de beschikking van de rechter-commissaris, omdat de (de rechtbank veronderstelt: door de rechter-commissaris goedgekeurde) verslagen geacht moeten worden de beschikking van de rechter-commissaris te zijn. Het beroepschrift dateert van 20 juli 2023 en is dus ver na het verstrijken van de respectieve beroepstermijnen ingediend.

Iets anders geldt voor het verzoek onder B. De door de rechter-commissaris genomen beslissing kwalificeert in zoverre als een beschikking ex artikel 317 Fw, nu sprake was van opkomen tegen een handeling van of uitlokken van een bevel aan de bewindvoerder, waartegen beroep openstaat op grond van artikel 315 lid 1 Fw. Artikel 315 Fw (voornoemd onder 4.2.3.) bepaalt dat gedurende vijf dagen hoger beroep op de rechtbank openstaat van alle beschikkingen van de rechter-commissaris. Nu de beslissing dateert van 17 juli 2023 en het verzoek op 20 juli 2023 is ingediend (en op die datum door de rechtbank is ontvangen), is het beroep tijdig ingesteld.

De rechtbank concludeert tot ontvankelijkheid van appellante in haar beroep voor zover het betreft verzoek B.

De vraag is dan of de rechter-commissaris op goede gronden heeft besloten om het verzoek van [appellante] om de bewindvoerder op te dragen de correctie wegens fictief ontvangen kostgeld ongedaan te maken op goede gronden heeft afgewezen. De beschikking van de rechter-commissaris, die in briefvorm is opgesteld en ondertekend door de gerechtsjurist, is hiervoor onder 2.8. nagenoeg integraal weergegeven. Daarin staat niet op welke grond het verzoek niet is ingewilligd. Naar het oordeel van de rechtbank bestond daar wel alle reden toe vanwege het volgende.

Conform het Vtlb rapport juli 2022 en de van toepassing zijnde eerdere versies (hierna: het rapport), is de schuldenaar verplicht alles te doen wat redelijkerwijs mogelijk is om zijn inkomen te vergroten, dan wel op peil te houden. Om deze reden is deze verplicht om aan inwonende gezinsleden of familieleden een vergoeding voor hun medegebruik van de woning te vragen. Voor de berekeningswijze van de fictieve bijdrage zijn twee componenten van belang: 1. in welke groep van de beslagvrije voet valt de schuldenaar op basis van zijn inkomen, en 2. in welke groep van de drie categorieën inwoners valt de inwoner (in deze kwestie de dochter van [saniet] ).

[appellante] heeft navraag gedaan bij Bureau Wsnp in welke inkomensgroep [saniet] viel, omdat het antwoord op die vraag uitmaakt voor de berekening van het vtlb. [saniet] valt in groep 1, namelijk de groep met een beslagvrije voet van 95% van het inkomen, zo heeft bureau Wsnp in een bericht aan [appellante] toegelicht (bijlage 2 bij bijlage 3 bij beroepschrift), welke toelichting door de bewindvoerder niet is bestreden en op basis van de summiere bekende gegevens aannemelijk is. De inwonende dochter van [saniet] valt in categorie 3: overige meerderjarige inwoners. Volgens het rapport dient in geval van [saniet] bij de berekening van het (fictieve) inkomen geen bijdrage vanwege de inwoning van haar dochter te worden meegenomen en is geen extra boedelafdracht mogelijk. Door het fictieve kostgeld wel op het boedeloverzicht mee te nemen in de berekening van de boedelafdracht gebeurt dat ten onrechte wel. Opname van het kostgeld op het boedeloverzicht leidt immers tot extra boedelafdracht die bij de combinatie groep 1 categorie 3 niet aan de orde is. Daarom is de vordering van [appellante] op dit onderdeel toewijsbaar.

Omdat het verzoek tot herberekening van het vtlb met terugwerkende kracht niet ontvankelijk is, komt de rechtbank niet toe aan beoordeling van dat verzoek. Uit het oordeel van de rechtbank voornoemd onder 4.4. volgt evenwel dat het vtlb verkeerd is berekend. [saniet] moet al geruime tijd rondkomen van inkomen ver beneden het bestaansminimum vanwege een verkeerde berekening waar zij niet tijdig tegen is opgekomen. Het is niet de bedoeling van de Wsnp en evenmin een onbedoeld ongewenste uitwerking van toepassing van de recofa-richtlijnen dat sanieten onder dergelijke omstandigheden moeten leven. Als de bewindvoerder een nieuw verzoek ex artikel 295 lid 3 Fw aan de rechter-commissaris zou doen, zou de beslissing anders kunnen uitvallen met inachtneming van hetgeen hiervoor is overwogen.