Uitspraken

Standpunt verdediging

De raadsman van de verdachte heeft ter terechtzitting een beroep gedaan op noodweer en verzocht de verdachte te ontslaan van alle rechtsvervolging.

Hij heeft daartoe in de kern aangevoerd dat het slachtoffer als eerste fysiek contact heeft gezocht met de verdachte door hem van achteren te duwen en hem een aantal vuistslagen te geven. Daarna is de verdachte door het slachtoffer uit de kamer van [getuige] geduwd waarop de vechtpartij op de gemeenschappelijke gang doorging. De verdachte heeft het mes pas gepakt nadat hij door het slachtoffer was aangevallen en hij zichzelf moest verdedigen. Uit de beelden blijkt niet op welk moment het slachtoffer wordt geraakt door het mes. De mogelijkheid blijft open dat het slachtoffer door zijn eigen aanval of in de bewegingen van de worsteling in het mes is gelopen of door het mes is geraakt. De verdachte kon ten tijde van de aanval gelet op de snelheid en ook vanwege de smalle doodlopende gang niet wegkomen. De reactie van de verdachte op het geweld van het slachtoffer was proportioneel en voldeed aan het subsidiariteitsvereiste.

Standpunt officier van justitie

De officier van justitie heeft zich op het standpunt gesteld dat in eerste instantie gesproken kan worden van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding waartegen de verdachte zich mocht verdedigen. De verdachte heeft echter niet voldaan aan de subsidiariteitseis. Hij heeft weinig verklaard over de (on)mogelijkheid om zich te onttrekken aan de aanval. De verdachte verklaart dat hij zichzelf ook op de gang moest verdedigen maar maakt dit niet aannemelijk, terwijl op de beelden is te zien dat het slachtoffer de verdachte dan alleen nog van zich af probeert te houden. Daarmee is geen sprake meer van een noodweersituatie. Op de beelden is te zien dat de rollen op een gegeven moment omdraaien en dat de verdachte de agressor wordt, terwijl hij op dat moment had kunnen wegrennen (richting de trap) of om hulp had kunnen roepen. Nu de verdachte dat niet heeft gedaan, is niet voldaan aan de eis van subsidiariteit en kan een beroep op noodweer niet slagen.

Oordeel rechtbank

Juridisch kader noodweer

Ingevolge artikel 41, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht (hierna: Sr) is niet strafbaar hij die een feit begaat, geboden door de noodzakelijke verdediging van eigen of eens anders lijf, eerbaarheid of goed tegen ogenblikkelijke, wederrechtelijke aanranding. In het voor noodweer geldende vereiste dat de gedraging is “geboden door de noodzakelijke verdediging” worden zowel de zogenoemde subsidiariteits- als de proportionaliteitseis tot uitdrukking gebracht.

Aan de subsidiariteitseis is niet voldaan indien de verdachte zich niet behoefde te verdedigen en er dus geen noodzaak tot verdediging bestond. Die noodzaak heeft niet bestaan als in redelijkheid van de verdachte had kunnen worden gevergd dat hij zich zou hebben onttrokken aan de aanranding.

Feiten en omstandigheden

De rechtbank gaat bij de beoordeling van het verweer uit van de volgende feiten en omstandigheden.

Op de camerabeelden van de gang waar de verdachte en het slachtoffer woonden is te zien dat de verdachte richting de kamer van [getuige] loopt. Het slachtoffer volgt enkele seconden later. Beiden zijn hierna tijdelijk uit beeld. Zowel de verdachte als [getuige] hebben verklaard dat de verdachte in de deuropening van de kamer van [getuige] stond en dat het slachtoffer de arm van de verdachte wegsloeg. Hierna ontstond een worsteling. De verdachte heeft verklaard dat hij vuistslagen kreeg van het slachtoffer. Op de beelden is later bloed op het gezicht van de verdachte te zien. Nadat de verdachte en het slachtoffer enkele seconden uit beeld waren, komt vervolgens de verdachte als eerste weer in beeld op de gemeenschappelijke gang. Hij loopt achteruit. Het slachtoffer loopt vooruit en houdt zijn arm gestrekt voor zich en zijn hand tegen het lichaam van de verdachte. De verdachte beweegt zich vervolgens richting het slachtoffer en zwaait meerdere malen onderhands met kracht naar voren richting de linkerzijde van het lichaam van het slachtoffer. De verdachte zakt door zijn knieën en het slachtoffer valt half over hem heen. Vervolgens raken beiden buiten beeld. Het slachtoffer komt volgens [getuige] zijn kamer weer in en zakt tegen de deur in elkaar. Hier wordt het slachtoffer later dood aangetroffen door de politie.

Op grond van het voorgaande stelt de rechtbank vast dat het slachtoffer als eerste fysiek contact heeft gemaakt met de verdachte en hem vervolgens tijdens de worsteling in het gezicht heeft geslagen. Hiermee is sprake van een ogenblikkelijke wederrechtelijke aanranding door het slachtoffer.

Subsidiariteitseis

De volgende vraag die moet worden beantwoord, is of de verdachte zich hieraan kon en moest onttrekken (subsidiariteitseis). Anders dan de raadsman heeft bepleit, beantwoordt de rechtbank deze vraag bevestigend. De verdachte verschijnt op de beelden als eerste op de gang, loopt achteruit en staat niet tegen de muur aangedrukt. Aan zijn rechterzijde bevindt zich een lege lange gang die hij had kunnen ingaan om weg te lopen. Er was met andere woorden een reële mogelijkheid voor de verdachte om aan de situatie te ontkomen. Onder de gegeven omstandigheden kon van de verdachte worden gevergd dat hij zich aan de aanranding zou onttrekken. Niet is gebleken dat de verdachte op de gemeenschappelijke gang werd vastgehouden dan wel tegengehouden door het slachtoffer. Op de beelden is te zien dat het slachtoffer de verdachte met gestrekte arm van zich afhoudt en wegduwt de gang op. Op dat moment maakt het slachtoffer geen aanvallende bewegingen richting de verdachte. Daarmee wordt niet voldaan aan de subsidiariteitseis, zodat het beroep op noodweer wordt verworpen.

Er is ook overigens geen omstandigheid aannemelijk geworden waardoor de wederrechtelijkheid aan het bewezenverklaarde zou ontbreken. Het bewezenverklaarde is dus strafbaar.

Kwalificatie

Het bewezenverklaarde levert op:

doodslag

Vordering schadevergoeding [partner slachtoffer]

De benadeelde partij, [partner slachtoffer] , heeft een bedrag van € 17.500,00 aan immateriële schade gevorderd, vermeerderd met de wettelijke rente. De immateriële schade bestaat uit affectieschade. De benadeelde partij heeft voorts verzocht de schadevergoedingsmaatregel op te leggen.

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie heeft geconcludeerd tot toewijzing van de vordering van de benadeelde partij vermeerderd met de wettelijke rente en met oplegging van de schadevergoedingsmaatregel.

Het standpunt van de raadsman

De raadsman heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de benadeelde partij niet in aanmerking komt voor affectieschade, omdat onvoldoende is onderbouwd dat zij een affectieve relatie had met het slachtoffer. Subsidiair heeft de raadsman verzocht het door de benadeelde partij gevorderde bedrag te matigen.

Oordeel van de rechtbank

In categorie g van artikel 6:108 lid 4 BW is een hardheidsclausule opgenomen die onder uitzonderlijke omstandigheden een recht op vergoeding van affectieschade toekent aan een persoon die niet tot de vaste kring van gerechtigden behoort. Voor affectieschade komt ingevolge dit onderdeel in aanmerking een persoon die ten tijde van de gebeurtenis in een nauwe persoonlijke betrekking tot de overledene staat. Een voorbeeld van een nauwe persoonlijke betrekking kan zijn een relatie van broers of zussen die langdurig samenwonen en voor elkaar zorgen, of een langdurige, hechte LAT-relatie. Uit de door de benadeelde partij overgelegde stukken en de verklaring van [naam] , de begeleider van het slachtoffer, blijkt dat de benadeelde partij een langdurige en hechte LAT-relatie had met het slachtoffer, zodat de vordering op deze grond wordt toegewezen. De rechtbank stelt de geleden immateriële schade aan de hand van het Besluit vergoeding affectieschade vast op een bedrag van € 17.500,00. De rechtbank zal daarnaast de gevorderde wettelijke rente over dit bedrag toewijzen.

Schadevergoedingsmaatregel

De rechtbank ziet als gevolg van verdachte’s bewezen verklaarde handelen (kort gezegd: doodslag) aanleiding ter zake van de vordering van de benadeelde partij de schadevergoedingsmaatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht op te leggen.

Vordering schadevergoeding [zus slachtoffer]

De zus van het slachtoffer, [zus slachtoffer] , heeft een vordering tot schadevergoeding van

€ 4.108,12 ingediend tegen de verdachte wegens materiële schade die zij als gevolg van het ten laste gelegde zou hebben geleden, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag. De gestelde schade bestaat uit de kosten van de begrafenis van het slachtoffer, die niet (volledig) zijn vergoed door de verzekeraar.

De totale uitvaartkosten bedragen € 5.375,06 en bestaan uit de volgende posten:

Het standpunt van de officier van justitie

De officier van justitie acht de vordering van de benadeelde partij voldoende onderbouwd en stelt zich op het standpunt dat de vordering volledig dient te worden toegewezen.

Het standpunt van de raadsman

De raadsman heeft zich primair op het standpunt gesteld dat de benadeelde partij niet-ontvankelijk is in haar vordering tot schadevergoeding, nu de verdachte een geslaagd beroep op noodweer toekomt. Subsidiair heeft de raadsman zich op het standpunt gesteld dat de vordering dient te worden afgewezen, nu de benadeelde reeds een uitkering heeft ontvangen van het Schadefonds Geweldsmisdrijven (hierna: Schadefonds).

Oordeel van de rechtbank

Uit de door de benadeelde partij overgelegde stukken en de toelichting door haar raadsvrouw ter zitting volgt dat de door haar gevorderde schade inmiddels gedeeltelijk door het Schadefonds aan haar is uitgekeerd. De rechtbank is met de raadsvrouw van de benadeelde partij van oordeel dat dit niet leidt tot niet–ontvankelijkheid van de benadeelde partij omdat - gelet op het bepaalde in artikel 6 van de Wet schadefonds geweldsmisdrijven - een ontvangen schadevergoeding (achteraf) wordt verrekend door het Schadefonds.

De rechtbank is van oordeel dat een bedrag van € 3.448,51 aan materiële schade rechtstreeks voortvloeit uit het bewezen verklaarde feit. De rechtbank overweegt daartoe als volgt.

Voor vergoeding komen in aanmerking:

Dit komt neer op een totaalbedrag van € 5.080,04. Deze kosten zijn door de benadeelde partij voldoende onderbouwd en door de verdachte niet betwist en de vordering zal in zoverre dan ook worden toegewezen, met dien verstande dat de € 1.631,53 die reeds door de verzekering is uitgekeerd op deze € 5.080,04 in mindering wordt gebracht. De rechtbank zal de vordering van de benadeelde partij dan ook gedeeltelijk toewijzen tot een bedrag van € 3.448,51, vermeerderd met de wettelijke rente over dit bedrag vanaf 8 januari 2022 tot aan de dag der algehele voldoening.

Wat betreft het verzoek om vergoeding van de kosten van de bijeenkomst voorafgaand aan de uitvaart bij Brasserie des Dunes, de kosten van de predikant, de kilometervergoeding en de kosten van een vaste plant is de rechtbank van oordeel dat de vordering op dit punt onvoldoende is onderbouwd en de rechtbank zal de benadeelde partij dan ook in dat deel van de vordering niet-ontvankelijk verklaren, zodat die vordering desgewenst bij de burgerlijke rechter kan worden aangebracht.

Ten aanzien van het verzoek om vergoeding van de kosten van fotopapier, twee witte shirtjes, een broek, de kapper en de carwash is de rechtbank van oordeel dat geen sprake is van rechtstreeks door het bewezenverklaarde feit veroorzaakte schade. Dat deel van de vordering wijst de rechtbank dan ook af. Wat betreft de door [zus slachtoffer] gevorderde parkeerkosten overweegt de rechtbank dat deze betrekking hebben op het bezoek aan haar advocaat. Dit betreft geen rechtstreeks door het bewezenverklaarde feit veroorzaakte schade. Deze kosten zijn niet aan te merken als voor vergoeding in aanmerking komende proceskosten, omdat de benadeelde partij niet in persoon, maar met een advocaat procedeert. In dit verband wordt verwezen naar het bepaalde in artikel 238 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) in samenhang met het artikel 239 Rv alsmede naar jurisprudentie van de Hoge Raad (HR 28 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:414). De gevorderde parkeerkosten zullen om die reden worden afgewezen.

Schadevergoedingsmaatregel

De rechtbank ziet als gevolg van verdachte’s bewezen verklaarde handelen (kort gezegd: doodslag) aanleiding ter zake van de vordering van de benadeelde partij de schadevergoedingsmaatregel van artikel 36f van het Wetboek van Strafrecht op te leggen.