Uitspraken

De kantonrechter moet in dit verband beoordelen of bedingen, waaraan een consument gebonden is zonder dat daarover afzonderlijk is onderhandeld, in strijd met de goede trouw het evenwicht tussen de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten en verplichtingen van partijen ten nadele van de consument aanzienlijk verstoren. In dat geval moet de kantonrechter daar consequenties aan verbinden, met de bedoeling dat de consument erop kan vertrouwen dat de ‘kleine lettertjes’ niet oneerlijk voor hem uitpakken – en dat hij wordt beschermd als hij zijn handtekening heeft gezet onder een overeenkomst waarin oneerlijke bedingen blijken te zijn opgenomen.

De kantonrechter voegt hier nog aan toe dat het gaat om een beoordeling van de bedongen afspraken, die de rechten en plichten van partijen over en weer vastleggen en waar de consument door het sluiten van de overeenkomst contractueel aan kan worden gehouden. Of de eisende partij de consument ook daadwerkelijk aan die afspraken houdt, of in de praktijk alleen naleving van wettelijke bepalingen verlangt, is in dit verband niet relevant. De omstandigheid dat een eisende partij alleen een beroep doet op wettelijke bepalingen ontslaat de kantonrechter namelijk niet van de verplichting om ambtshalve te toetsen. In dat laatste geval heeft de eisende partij ook geen recht op de gevorderde wettelijke vergoeding.1 Dat geldt voor de gevorderde hoofdsom, maar ook voor bijkomende vorderingen, zoals de gevorderde vergoedingen voor gemaakte buitengerechtelijke incassokosten of rente.

Samenvattend moet de kantonrechter in iedere procedure over ieder onderdeel van de vordering beoordelen of daarover in de algemene voorwaarden afspraken zijn gemaakt en of die afspraken al dan niet eerlijk zijn ten opzichte van de consument. Als de kantonrechter oordeelt dat een contractuele afspraak niet eerlijk is, moet het beding worden vernietigd en moet de vordering op dat onderdeel worden afgewezen (ook als de eisende partij in de procedure een beroep doet op wettelijke bepalingen in plaats van op die contractuele afspraak).

In een eerdere zaak van de eisende partij heeft de kantonrechter de incasso- en rentebedingen in de algemene voorwaarden oneerlijk bevonden. Dit voor zover de bedingen verband hielden met de vordering. De eisende partij heeft hierbij de gelegenheid gekregen zich hierover uit te laten. De kantonrechter heeft in die zaak geoordeeld dat het huurprijswijzigingsbeding in artikel IV van de huurovereenkomst en het servicekostenbeding in artikel 5 van de algemene voorwaarden niet oneerlijk zijn. Wel heeft de kantonrechter de rente- en incassobedingen in artikel 6.1, 13.1 en 13.2 van de algemene voorwaarden, voor zover deze betrekking hebben op de rente en de buitengerechtelijke incassokosten, oneerlijk bevonden en vernietigd en de gevorderde rente en de buitengerechtelijke kosten daarom afgewezen.2. Alhoewel de kantonrechter artikel 13.1 van de algemene voorwaarden ook oneerlijk vond ten aanzien van de proceskosten, heeft de kantonrechter geoordeeld dat dit geen gevolg had voor de proceskostenveroordeling, omdat de (kanton)rechter op grond van de artikelen 237 en 242 Rv ertoe gehouden is om de (grotendeels) in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten te veroordelen en deze proceskosten niet lager mogen worden vastgesteld dan het liquidatietarief.

De eisende partij stelt dat zij de algemene voorwaarden met ingang van 1 april 2024 op grond van artikel 1.2 van haar algemene voorwaarden heeft gewijzigd. Tijdens het minnelijke traject zijn volgens de eisende partij de ‘Algemene Huurvoorwaarden zelfstandige woonruimte 2024’, hierna: de gewijzigde algemene voorwaarden, van toepassing geworden. De eisende partij stelt dat de sanctie voor het hanteren van oneerlijke bedingen in de algemene voorwaarden om die reden toepassing mist in deze zaak. De kantonrechter volgt de eisende partij niet in dit standpunt en overweegt daartoe als volgt.

De eisende partij heeft de onderhavige vordering ingesteld bij dagvaarding van 10 april 2024 en ziet op een huurachterstand van daarvoor. Een eerste aanmaning ex artikel 6:96 lid 6 BW is door de eisende partij op 14 november 2023 aan de gedaagde partijen verstuurd. De eisende partij is dus, na in eerdere zaken op de oneerlijkheid van de bedingen en de gevolgen daarvan gewezen te zijn door de kantonrechter én nadat de gedaagde partijen al (geruime tijd) in verzuim waren, tot actie (afstand nemen van de oneerlijke bedingen) overgegaan.

Dat betekent in dit geval dat ondanks dat de kantonrechter niet meer tot vernietiging van de bedingen kan overgaan, wel de gevolgtrekking die daaraan wordt verbonden, wordt toegepast. Dit is pas anders als het nieuwe vorderingen zou betreffen die zijn ontstaan na het moment van afstand van de oneerlijke bedingen. Anders kan de eisende partij de sanctie op het gebruik van oneerlijke bedingen in feite omzeilen en is er geen prikkel om uit zichzelf, en los van een geschil, over te gaan tot wijziging van dergelijke oneerlijke bedingen. Daarmee zou het doel van de onderhavige ambtshalve toetsing voorbij worden geschoten.

De conclusie is dat de oorspronkelijk met de gedaagde partijen bedongen rente- en incassobedingen als oneerlijk zijn aan te merken. De kantonrechter zou deze bedingen daarom hebben vernietigd, zij het niet dat de eisende partij van deze bedingen inmiddels zelf afstand heeft gedaan en deze dus niet meer vernietigd kúnnen worden. Niettemin is het gevolg hetzelfde: de gevorderde buitengerechtelijke kosten en rente worden afgewezen.

De kantonrechter heeft vooruitlopend op eventuele toekomstige procedures van de eisende partij alvast kennis genomen van de gewijzigde algemene voorwaarden.

In de gewijzigde algemene voorwaarden zijn onder meer de volgende bepalingen opgenomen:

De eisende partij heeft zich op het standpunt gesteld dat de gewijzigde algemene voorwaarden geen oneerlijke bedingen bevatten. De kantonrechter volgt de eisende partij niet in dit standpunt en overweegt daartoe als volgt.

De kantonrechter stelt vast dat de bedongen rente in het gewijzigde rentebeding niet is gespecificeerd. De eisende partij kan op grond van dit beding een door haar zelf te bepalen bedrag aan rente op de consument verhalen. Op basis van het beding is de consument niet in staat de economische gevolgen van dit beding te begrijpen en met kennis van zaken te beslissen of hij zich contractueel wil verbinden. Bovendien zou het beding tot gevolg kunnen hebben dat de consument belast wordt met hoge kosten, die normaal gesproken niet ten laste van de consument behoren te komen. De consument is op grond van de wettelijke regeling immers uitsluitend wettelijke rente verschuldigd.

In het gewijzigde incassobeding wordt ten nadele van de consument afgeweken van het bepaalde in artikel 6:96 BW. De tekst van het beding biedt de eisende partij namelijk de mogelijkheid om bij niet-tijdige betaling zonder verdere termijn al incassokosten in rekening te brengen, terwijl de wettekst voorschrijft dat de incassokosten pas ná het verstrijken van de in de veertiendagenbrief genoemde termijn verschuldigd zijn. Contractuele afwijking van dwingendrechtelijke bepalingen is, op grond van het arrest van de Hoge Raad van 10 februari 2023 onredelijk bezwarend in de zin van art. 6:233, aanhef en onder a, BW en daarmee oneerlijk in de zin van de richtlijn.

Gelet op het voorgaande is de kantonrechter van oordeel dat ook de incasso- en rentebedingen in de gewijzigde algemene voorwaarden oneerlijk zijn.

De vordering wordt voor het overige toegewezen, omdat deze de kantonrechter niet onrechtmatig of ongegrond voorkomt. Ten tijde van de dagvaarding bedroeg de huurachterstand tot en met april 2024 € 4.106,82 (€ 4.791,29 - € 684,47). Voor de toewijzing van de vordering tot ontbinding en ontruiming is van belang dat de huurachterstand meer dan drie maanden bedraagt.

Gelet op de ingrijpende gevolgen voor de gedaagde partijen wordt de ontruimingstermijn gesteld op veertien dagen na betekening van dit vonnis.

Omdat de vordering tot ontruiming in de hoofdzaak zal worden toegewezen, heeft de eisende partij geen belang meer bij toewijzing van haar provisionele vordering. Bespreking van de provisionele vordering kan daarom achterwege blijven.

De gedaagde partijen worden overwegend in het ongelijk gesteld en zullen daarom in de proceskosten worden veroordeeld. Daarbij worden de gedaagde partijen ook veroordeeld tot betaling van € 135,50 aan nasalaris, voor zover daadwerkelijk nakosten door de eisende partij worden gemaakt.