Uitspraken

De vorderingen van partijen in conventie en in reconventie hangen nauw met elkaar samen, zodat de rechtbank de betreffende vorderingen hierna gezamenlijk zal behandelen.

In deze procedure gaat het in de kern om de vraag of het gebruik van de laan voor bedrijfsdoeleinden door [gedaagden], zoals [eisers] menen, een onevenredige verzwaring van de bestaande erfdienstbaarheid van weg oplevert of, zoals [gedaagden] aanvoeren, in overeenstemming met deze erfdienstbaarheid is.

[eisers] stellen zich op het standpunt dat het gebruik van de laan ten behoeve van het glazenwassersbedrijf van [gedaagden] een onevenredige verzwaring van de bestaande erfdienstbaarheid oplevert en dat dit gebruik daarom dient te worden gestaakt. De bestaande erfdienstbaarheid over de laan ziet volgens [eisers] slechts op het gebruik van het perceel van [gedaagden] als woning en niet op het gebruik ten behoeve van een bedrijf. In dit verband wijzen [eisers] erop dat zich ten tijde van de vestiging van de erfdienstbaarheid slechts een woning op het perceel van [gedaagden] bevond. Met de vestiging van het glazenwassersbedrijf op dit perceel is de inrichting van het heersend erf gewijzigd en is de uitoefening van de erfdienstbaarheid aanzienlijk geïntensiveerd. Per dag wordt de laan een keer of twintig gebruikt ten behoeve van de bedrijfsvoering van [gedaagden] Dit zorgt voor overlast voor [eisers] wijzen er voorts op dat [gedaagde sub 2] met ingang van 1 januari 2022 een hondentrainingscentrum op het perceel heeft gevestigd, waarmee het perceel eveneens in strijd met de bestaande erfdienstbaarheid bedrijfsmatig wordt gebruikt, althans deze intentie is er omdat er een kantine op het perceel wordt gerealiseerd, aldus [eisers]

[gedaagden] menen dat er geen sprake is van een verzwaring van de bestaande erfdienstbaarheid van weg. Anders dan [eisers] stellen, is deze erfdienstbaarheid niet beperkt tot het gebruik ten behoeve van de woning van [gedaagden] In de akte van toedeling waarbij de erfdienstbaarheid van weg is gevestigd is in algemene termen een erfdienstbaarheid van weg gevestigd. Niet bepaald is dat de erfdienstbaarheid slechts voor woondoeleinden bestemd is. Voorts wordt de laan in ieder geval al vanaf 2010 niet alleen gebruikt voor woondoeleinden. De laan wordt regelmatig door een boer die landerijen pacht van achterbuurman [achterbuurman] met grote landbouwvoertuigen gebruikt. [gedaagden] wijzen er verder op dat de eigenaar van het dienende erf een zekere verzwaring van het gebruik van de erfdienstbaarheid heeft te dulden. [gedaagden] betwisten overigens dat het door hen uitgeoefende glazenwassersbedrijf bij huis zorgt voor een onevenredige verzwaring van het gebruik van de erfdienstbaarheid. Het aantal keren dat de laan hiervoor dagelijks wordt gebruikt, is beperkt en dan ook nog alleen maar op bepaalde momenten van de dag (in de ochtend en aan het einde van de middag/ begin van de avond). [eisers] kan volgens [gedaagden] ook redelijkerwijs geen overlast van het (beperkt) toegenomen verkeer over de laan ervaren, aangezien tussen de laan en zijn woonperceel nog een ander (woon)perceel ligt. Ten slotte betwisten [gedaagden] dat een hondentrainingscentrum op zijn perceel is gevestigd. De betreffende trainingen worden elders georganiseerd, aldus [gedaagden]

De rechtbank overweegt dat ingevolge artikel 5:73 lid 1 Burgerlijk Wetboek (hierna: BW) de inhoud en de wijze van uitoefening van een erfdienstbaarheid, voor zover hier van belang, worden bepaald door de akte van vestiging en, voor zover in die akte regels daarover ontbreken, door de plaatselijke gewoonte. In dit geval verschaft de onder 2.3. aangehaalde akte van toedeling naar het oordeel van de rechtbank voldoende regels omtrent de inhoud en wijze van de erfdienstbaarheid, zodat deze leidend is.

Partijen houdt verdeeld de vraag of de akte van toedeling, waarbij een erfdienstbaarheid van weg over het dienend erf over de laan is gevestigd, toelaat dat de laan ook voor bedrijfsdoeleinden wordt gebruikt. Dit betreft naar het oordeel van de rechtbank een kwestie van uitleg van de akte van toedeling. Bij die uitleg komt het volgens vaste rechtspraak aan op de in de akte tot uitdrukking gebrachte partijbedoeling die moet worden afgeleid uit de in de akte gebruikte bewoordingen, uit te leggen naar objectieve maatstaven in het licht van de gehele inhoud van de akte.2 Hierbij moet rekening worden gehouden met de behoeften van het heersende erf, de plaatselijke situatie en gewoonte en de tijd waarin de akte wordt uitgelegd. Ook de beginselen van redelijkheid en billijkheid spelen een rol bij de uitleg van de wijze waarop de erfdienstbaarheid moet worden uitgeoefend.3 Voorts neemt de rechtbank bij de beoordeling in aanmerking dat hier sprake is van een erfdienstbaarheid die in het jaar 1982 is gevestigd. Destijds gold nog het oud BW, dat – anders dan het huidige recht – een specifieke (‘benoemde’) omschrijving van het recht van erfdienstbaarheid van weg kende.

Onder het oude recht betrof de erfdienstbaarheid van weg ingevolge artikel 733 lid 1 jo. lid 3 oud BW het recht om met een wagen, een rijtuig et cetera over het land van een ander te mogen rijden. Tussen partijen is niet in geschil dat met auto’s over de laan op het dienend erf mag worden gereden, wél in welke mate dit geoorloofd is.

De rechtbank stelt vast dat in de akte van toedeling in algemene bewoordingen en zonder nadere clausuleringen een erfdienstbaarheid van weg ten behoeve van het perceel van [gedaagden] en ten laste van het perceel weiland van [eiser sub 1] is gevestigd om van en naar de [straat] te gaan. De bewoordingen van de akte stellen geen beperkingen aan de wijze van het gebruik van de erfdienstbaarheid. Het standpunt van [eisers] dat de erfdienstbaarheid slechts ziet op gebruik van de woning op het perceel van [gedaagden] kan naar het oordeel van de rechtbank niet als juist worden aanvaard. Voor een dergelijke (beperkte) uitleg van de erfdienstbaarheid van weg biedt de tekst van de akte naar het oordeel van de rechtbank geen steun. Weliswaar kán bij de uitleg van de erfdienstbaarheid ook rekening worden gehouden met de toestand (lees: de bestemming) van de erven op het moment van vestiging van het recht van erfdienstbaarheid, maar gesteld noch gebleken is dat het perceel van [gedaagden] destijds louter een woonbestemming had. [gedaagden] hebben in dit kader ook onbetwist gesteld dat op hun perceel een bestemming ‘Wonen - 1B’ rust, waarmee een zogeheten bedrijf aan huis kan worden gevestigd.

Gelet op het vorenstaande concludeert de rechtbank dat de onderhavige erfdienstbaarheid van weg over de laan niet in de weg staat aan het gebruik van de laan voor bedrijfsmatige doeleinden, zoals ten behoeve van het thans op het perceel van [gedaagden] gevestigd glazenwassersbedrijf. Dat hier ook een hondentrainingscentrum is of zal worden gevestigd hebben [eisers] mede in het licht van de uitdrukkelijke betwisting hiervan door [gedaagden] onvoldoende onderbouwd, zodat de rechtbank die kwestie verder onbesproken zal laten.

De enkele omstandigheid dat, zoals hier aan de orde, in het verleden in beperktere omvang gebruik is gemaakt van de erfdienstbaarheid leidt naar het oordeel van de rechtbank niet tot de conclusie dat sprake is van een ontoelaatbare verzwaring van dit gebruik, aangezien de geïntensiveerde uitoefening – zoals blijkt uit hetgeen hiervoor onder 4.9. is overwogen – valt binnen de inhoud van de gevestigde erfdienstbaarheid.4Hierbij weegt de rechtbank ook mee dat [eiser sub 1] niet aan de hand van concrete feiten en omstandigheden heeft onderbouwd dat hij op onevenredige wijze hinder ondervindt van het geïntensiveerde gebruik van de erfdienstbaarheid. In dat verband wijst de rechtbank er op dat de laan zich op ruime afstand van de woning van [eisers] bevindt – met een woonperceel van een derde ertussen – en dat het door [eisers] (desgevraagd) genoemde gebruik van de laan ongeveer twintig keer per dag als een beperkt gebruik van de laan moet worden beschouwd.

Aldus komt de rechtbank tot de slotsom dat het huidige, geïntensiveerde gebruik van de erfdienstbaarheid van weg over de laan in verband met de exploitatie van het glazenwassersbedrijf van [gedaagden] op hun perceel binnen het bestaande recht van erfdienstbaarheid valt. De vordering van [eisers] in conventie, die ertoe strekt om dit gebruik van de laan op korte termijn te staken, zal dan ook worden afgewezen. De vordering van [gedaagden] in reconventie, die ertoe strekt dat voor recht wordt verklaard dat het huidige gebruik van de laan voor bedrijfsdoeleinden binnen de erfdienstbaarheid valt, is daarentegen toewijsbaar. Deze beslissing is naar zijn aard niet vatbaar voor uitvoerbaarverklaring bij voorraad. Het daartoe strekkende deel van de vordering van [gedaagden] is daarom niet toewijsbaar.

[eisers] zullen als de in het ongelijk te stellen partij in de proceskosten in conventie worden veroordeeld, aan de zijde van [gedaagden] vastgesteld op:

- griffierecht € 314,00

- salaris advocaat € 1.126,00 (2 punten x € 563,00, tarief II)

De gevorderde nakosten en de wettelijke rente daarover worden geacht begrepen te zijn in de proceskostenveroordeling, zodat daarop niet afzonderlijk behoeft te worden beslist.5