Uitspraken

De kantonrechter zal de conventie en de reconventie gezamenlijk behandelen, gelet op hun onderlinge samenhang.

Bevoegdheid

De bevoegdheid van de kantonrechter van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen, is niet weersproken en volgt uit het feit dat [eiser/verweerder] ten tijde van de dagvaarding woonachtig was in [woonplaats] en vanuit [plaatsnaam] zijn werkzaamheden verrichtte.

Stilzwijgende voortzetting dienstverband

Als vaststaand kan worden aangenomen dat [eiser/verweerder] ná 1 december 2016 zijn werkzaamheden gewoon heeft voortgezet en dat geen aanzegging als bedoeld in art. 7:668 BW heeft plaatsgevonden (zie ook het proces-verbaal, p. 3 bovenaan). Dat betekent dat de arbeidsovereenkomst per die datum stilzwijgend is voortgezet.

Mede-aandeelhouder

Met betrekking tot de aandeelhoudersovereenkomst (zie vaststaande feiten bij 2.4 en productie

10 bij dagvaarding) overweegt de kantonrechter het volgende. De kantonrechter stelt voorop dat

[eiser/verweerder] deze aandeelhoudersovereenkomst niet heeft ondertekend, wat door [Transportbedrijf] ook is erkend. [eiser/verweerder] stelt met deze overeenkomst niet bekend te zijn. Gesteld al dat deze aandeelhoudersovereenkomst niettemin op [eiser/verweerder] van toepassing zou zijn, dan wijst de kantonrechter erop dat deze overeenkomst niets zegt over een beëindiging van de arbeidsovereenkomst van de mede-aandeelhouder. De overeenkomst regelt slechts taken en verantwoordelijkheden en de beloning van de aandeelhouder. Daarbij valt het de kantonrechter nog op dat de aandeelhouder op grond van artikel 5 recht heeft op doorbetaling tijdens vakantie, kort verzuim en ziekte. In deze aandeelhoudersovereenkomst valt – kortom – geen steun te vinden voor de stelling van [Transportbedrijf] dat de arbeids-overeenkomst met

[eiser/verweerder] met diens instemming is beëindigd. Verder wijst de kantonrechter erop dat

[naam] blijkens art. 1 wordt belast met de algemene planning en financiële zaken, terwijl

[eiser/verweerder] en diens collega’s uitvoerende taken zouden gaan doen, zoals transporten (chauffeuren), garagewerkzaamheden en klantcontacten. Daarmee lijkt deze taakverdeling wel erg veel op de taakverdeling van vóór die aandeelhouders-overeenkomst.

Beëindiging mede-aandeelhouderschap

Het meest verstrekkende verweer van [Transportbedrijf] is dat partijen in de overeenkomst “beëindiging mede aandeelhouderschap” van 5 juni 2018 een finaal kwijtingsbeding zijn overeengekomen (zie bij vaststaande feiten punt 2.9) en dat de vorderingen van

[eiser/verweerder] reeds om die reden moeten worden afgewezen. [eiser/verweerder] heeft dit tegengesproken en aangevoerd dat niet gesproken kan worden van een vaststellingsovereenkomst waarin partijen een geschil beslechten en verder dat [Transportbedrijf] een verkeerde voorstelling van zaken geeft en daarom aan deze overeenkomst geen rechten kan ontlenen. Verder doet [eiser/verweerder] een beroep op dwaling dan wel misbruik van omstandigheden. De kantonrechter is met [eiser/verweerder] van oordeel dat geen sprake is van een vaststellingsovereenkomst ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschil omtrent hetgeen tussen hen rechtens geldt (art. 7:900 BW). Van een geschil dat, of een onzekerheid die partijen voor de toekomst hebben willen regelen, blijkt immers niet, ook niet ten aanzien van de vraag of er nu een arbeidsovereenkomst was of niet. De overeenkomst regelt blijkens de titel en de inhoud - dat [eiser/verweerder] zijn aandelen zou terug leveren aan [Transportbedrijf] en dat de (restant-)koopsom voor die aandelen dan niet meer hoefde te worden betaald. Dat [eiser/verweerder] het zo begrepen heeft, blijkt naar het oordeel van de kantonrechter uit de transcriptie van het telefoongesprek (productie 2 conclusie van antwoord in conventie). Van een dading in verband met een geschil blijkt niets. Voor een andere lezing heeft [Transportbedrijf] onvoldoende gesteld. De regeling van art. 7:900 e.v. BW is dus naar het oordeel van de kantonrechter niet van toepassing. De slotalinea van de overeenkomst kwalificeert als een afstand van recht. Als uitgangspunt geldt dat de rechter terughoudend moet zijn met aannemen dat iemand afstand van zijn recht wil doen, zeker indien zijn vermogens- of rechtspositie daardoor verslechtert en er geen voordeel tegenover staat. Dat spreekt in dit geval temeer, nu het gaat om eventuele aanspraken uit hoofde van een arbeidsovereenkomst waardoor [eiser/verweerder] ernstig nadeel kan lijden. In het arbeidsrecht geldt immers het uitgangspunt dat de werknemer waar nodig behoort ter worden beschermd, zeker als het om zijn rechtspositie gaat. In dit geval had [Transportbedrijf] moeten onderzoeken of [eiser/verweerder] daadwerkelijk de wil had om deze aanspraken prijs te geven. Daarvoor heeft de kantonrechter geen aanwijzingen, niet in de overeenkomst zelf, niet in de slotalinea en ook niet anderszins. Daarom mocht [Transportbedrijf] er niet gerechtvaardigd op vertrouwen dat [eiser/verweerder] zijn rechten uit de (eventuele) arbeidsovereenkomst heeft prijsgegeven. De slotsom is dat de kantonrechter dit verweer verwerpt.

Kwalificatie van de overeenkomst

Bij de beoordeling merkt de kantonrechter allereerst op, dat partijen vrijwel niets hebben vastgelegd over hoe de werkzaamheden na 1 januari 2017 zouden worden voortgezet. Alleen in de aandeelhoudersovereenkomst is daarover iets opgenomen, maar die heeft

[eiser/verweerder] niet ondertekend. Hoe dan ook zou [eiser/verweerder] op basis van die aandeelhoudersovereenkomst uitvoerende taken als chauffeur gaan doen. [Transportbedrijf] heeft verklaard dat verder alles mondeling ging. Dit betekent dat de wederzijdse rechten en verplichtingen moeten worden afgeleid uit de feitelijke gang van zaken en uit hetgeen partijen daarover nog in deze procedure hebben verklaard.

Arbeid

Tussen partijen staat vast dat [eiser/verweerder] ook ná 1 januari 2017 gedurende een zekere tijd (tot 1 juni 2018) arbeid heeft verricht voor [Transportbedrijf] . Dit betrof feitelijk dezelfde werkzaamheden die [eiser/verweerder] vóór 1 januari 2017 voor [Transportbedrijf] verrichtte, namelijk chauffeur/pakketbezorger, voornamelijk voor DHL. Deze ritten werden geregeld door DHL. Sommige ritten voor PostNL werden geregeld door [Transportbedrijf] (zie proces-verbaal, p. 5 bovenaan). Niet gesteld of gebleken is dat [eiser/verweerder] (veel) invloed had op de aard en de omvang van deze ritten of dat hij zich (permanent) kon laten vervangen door een ander. Anders gezegd: de arbeid moest persoonlijk worden verricht door

[eiser/verweerder] . Aangezien de ritten voor [eiser/verweerder] werden geregeld door DHL moet aangenomen dat de bevoegdheid om ritten te weigeren betrekkelijk was, temeer omdat hij voor zijn inkomen afhankelijk was van deze ritten. Door [Transportbedrijf] is onvoldoende gesteld om hier anders te oordelen.

Loon

Ook staat vast dat [Transportbedrijf] [eiser/verweerder] heeft betaald voor de door hem verrichte werkzaamheden. Deze betalingen gebeurden niet op factuurbasis en btw werd niet in rekening gebracht. [eiser/verweerder] heeft zich niet als zzp’er ingeschreven in het

Handelsregister van de Kamer van Koophandel. [Transportbedrijf] bepaalde de omvang van de betalingen, naar zeggen in onderling overleg tussen de aandeelhouders. Van belang is dat de collega’s en mede-eigenaren van [eiser/verweerder] ( [naam2] en [naam 3] ) in hun schriftelijke verklaringen (productie 1 bij de conclusie van antwoord in conventie) schrijven dat zij als medeeigenaar een vast bedrag c.q. vaste vergoeding per maand kregen. De tenaamstelling van de betalingen (zie vaststaande feiten, punt 2.7) speelt hierbij naar het oordeel van de kantonrechter geen doorslaggevende rol. Waar het om gaat is dat [eiser/verweerder] door [Transportbedrijf] werd betaald voor de door hem verrichte werkzaamheden.

In dienst van

Bovengenoemde omstandigheden passen binnen de definitie die de Hoge Raad (in navolging van art. 7:610 BW) formuleert voor het aannemen van een arbeidsovereenkomst. Zoals hierboven ook al is aangegeven, hangt het echter van alle omstandigheden van het geval in onderling verband bezien af of inderdaad gesproken kan worden van een arbeidsovereenkomst. Daarbij is niet één omstandigheid doorslaggevend.

In de punten 4.11, 4.12 en 4.13 heeft de kantonrechter al het nodige opgemerkt over de aard en duur van de werkzaamheden, de wijze waarop de werkzaamheden en de werktijden werden bepaald, de inbedding van het werk in de organisatie en de bedrijfsstructuur, het al dan niet bestaan van een verplichting het werk persoonlijk uit te voeren, de wijze waarop de beloning wordt bepaald en waarop deze wordt uitgekeerd en de wijze waarop de contractuele regeling van de verhouding van partijen is tot stand gekomen. Daar voegt de kantonrechter nog de volgende omstandigheden aan toe.

Andere omstandigheden

De bedoeling van partijen speelt een rol bij het vaststellen van de wederzijdse rechten en verplichtingen. Achterliggende reden voor het mede-aandeelhouderschap was, aldus [Transportbedrijf] , dat [naam] kampte met gezondheidsproblemen en dat de mede-

aandeelhouders een periode als mede-eigenaren zouden kunnen ‘proefdraaien’ om te bezien of zij op termijn de onderneming zouden willen overnemen. Daartoe is de constructie van medeeigenaarschap c.q. mede-aandeelhoudschap opgezet. [Transportbedrijf] voert aan dat [eiser/verweerder] als mede-eigenaar ook mede-ondernemer was en zelf zijn werkzaamheden kon bepalen, geen verantwoording verschuldigd was aan zijn mede-aandeelhouders en zelf zijn contacten onderhield met zijn opdrachtgevers. In dat kader is afgesproken dat [eiser/verweerder] geen arbeidsovereenkomst had met [Transportbedrijf] . De kantonrechter overweegt het volgende.

[eiser/verweerder] kreeg als mede-aandeelhouder / mede-eigenaar een vast bedrag per maand, zo blijkt uit de verklaringen van [naam2] en [naam 3] . Dit bedrag was bruto, dus hoger dan het voorgaande nettoloon, omdat [eiser/verweerder] nu zelf voor afdracht van belastingen en premies moest zorgdragen. Onderdeel van deze regeling was een andere fiscale behandeling van de onkosten. Dit was dan feitelijk het enige verschil; het betrof een fiscale constructie, gelegitimeerd door een 10%-aandeelhouderschap. Dat [eiser/verweerder] invloed had op de hoogte van het loon blijkt niet. [eiser/verweerder] werkte voltijds en de ritten werden voor hem door DHL geregeld. De hoogte van het loon werd dan nog hooguit beïnvloed door de vakantiedagen die hij opnam, omdat hij dan geen recht zou hebben op loon, volgens de verklaring van [naam2] . Echter, zoals opgemerkt, volgt uit art. 5 van de aandeelhouders-overeenkomst dat [eiser/verweerder] recht had op 14 dagen doorbetaling bij vakantie. Het werk was ingebed in de organisatie. De leiding over de dagelijkse algemene gang van zaken berustte op grond van de aandeelhoudersovereenkomst nog steeds bij [naam] . De invloed die [eiser/verweerder] daadwerkelijk had op zijn ritten, zijn beloning en zijn eigen bedrijfsvoering in het algemeen, moet dus als heel betrekkelijk worden voorgesteld. Dit mede-aandeelhouderschap had naar het oordeel van de kantonrechter in dat verband geen daadwerkelijke betekenis voor [eiser/verweerder] .

Ondernemerschap

De vraag die dan nog resteert, is of sprake was een echt ondernemerschap bij

[eiser/verweerder] als mede-aandeelhouder. Het enkele feit dat een werknemer medeaandeelhouder wordt, maakt hem nog geen ondernemer. Het ontbreken van ondernemerschap kan een indicatie zijn voor een arbeidsovereenkomst, en een arbeidsovereenkomst en medeaandeelhouderschap kunnen goed samengaan. [eiser/verweerder] reed hoofdzakelijk voor één klant, DHL, wat in feite een klant was van Tranportcenter; dat [eiser/verweerder] zijn ritten rechtstreeks kreeg van DHL, maakt dit niet anders. [eiser/verweerder] liep geen ondernemersrisico. Hij kreeg een vast bedrag per maand. Zijn werkzaamheden waren ingebed in de organisatie, hij kreeg een vrachtwagen van de organisatie en zijn gewone werkzaamheden pasten in de bedrijfsstructuur van [Transportbedrijf] . Dat hij de onkosten laag moest houden en mede daarom zelf zoveel mogelijk onderhoud deed aan de vrachtauto maakt van het nog geen ondernemer; dit mag ook van een werknemer worden verwacht. Daarbij komt dat

[Transportbedrijf] ook nog toezegde dat als [eiser/verweerder] als mede-aandeelhouder (extra)

belasting moest betalen, [Transportbedrijf] dit verschil zou bijbetalen (zie transcriptie telefoongesprek, productie 2 conclusie van antwoord in conventie en proces-verbaal, p. 5 onderaan). Ook daarin liep [eiser/verweerder] dus geen ondernemers-risico. Voorts blijkt uit niets dat [eiser/verweerder] zich in het economisch verkeer als ondernemer gedroeg, bijvoorbeeld bij acquisitie, fiscale behandeling, het aantal opdrachtgevers voor wie hij heeft gewerkt en de duur waarvoor hij zich doorgaans aan een bepaalde opdrachtgever verbond. [eiser/verweerder] heeft binnen de bedrijfsstructuur van [Transportbedrijf] vrijwel uitsluitend voor DHL gereden die de ritten voor hem verzorgde. De ritten voor PostNL werden voor hem door [Transportbedrijf] geregeld. Op geen enkele wijze heeft [eiser/verweerder] zich als ondernemer gedragen.

[Transportbedrijf] heeft nog aangevoerd (randnummer 1.2 conclusie van dupliek in conventie) dat een en ander in juridisch opzicht misschien niet helemaal correct is gegaan, maar dat de afspraken altijd mondeling en op goed vertrouwen zijn gegaan. Het wordt als onbillijk ervaren dat [eiser/verweerder] op die afspraken zou kunnen terugkomen. [Transportbedrijf] kan dat ook niet betalen. De kantonrechter overweegt dat dit verweer [Transportbedrijf] niet kan baten. Dit komt voor haar risico als werkgever. De hierboven aangehaalde uitspraak van de Hoge Raad in de Deliveroo-zaak is op zichzelf niet nieuw. Deze is een bevestiging van een bestendige lijn in de jurisprudentie van de Hoge Raad op dit onderdeel. [Transportbedrijf] had dit dus kunnen weten, voor zover hier al van belang. De bedoeling van partijen wordt overigens wel degelijk meegenomen in de beoordeling, maar als één van de omstandigheden die een rol kunnen spelen en niet als doorslaggevende omstandigheid.

Arbeidsovereenkomst

De bedoeling van partijen is niet meer van belang bij de kwalificatie van de overeenkomst. Zoals al eerder opgemerkt, blijkt uit de aandeelhoudersovereenkomst niet dat afgesproken werd dat de arbeidsovereenkomst zou eindigen. Dat deze arbeidsovereenkomst nadien door partijen in onderling overleg is beëindigd, blijkt ook niet. Een eindafrekening en de vermelding op een salarisstrook dat [eiser/verweerder] per 31-12-2016 uit dienst is, acht de kantonrechter op zichzelf ontoereikend om tot een ander oordeel te komen. Het zijn van mede-aandeelhouder is ook niet onverenigbaar met een arbeidsovereenkomst. Uit de aandeelhoudersovereenkomst blijkt verder dat [naam] vooral de bestuurlijke taken zou doen en [eiser/verweerder] en collega’s de uitvoerende taken. Daar veranderde dus niet veel. De daadwerkelijke betekenis van die de afspraken voor [eiser/verweerder] was gering; hij zou ondernemer zijn, zelf zijn ritten kunnen plannen, geen verantwoording schuldig zijn en contacten met zijn opdrachtgevers onderhouden, maar feitelijk veranderde er in de uitvoering niets, zoals hierboven uiteengezet. Deze vrijheden zijn bovendien niet strijdig met het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Dat [eiser/verweerder] zijn vrachtauto niet meer hoefde te delen en als mede-aandeelhouder nog enkele andere voordeeltjes had, acht de kantonrechtergeen geen aanwijzing voor de afwezigheid van een arbeidsovereenkomst. Al het voorgaande leidt tot de slotsom dat [eiser/verweerder] ook ná 1 januari 2017 een arbeids-overeenkomst had met [Transportbedrijf] . De kantonrechte zal de gevorderde verklaring voor recht op dit onderdeel toewijzen. Voor de volledigheid wijst de kantonrechter er nog op dat dit betekent dat de cao voor het Beroepsgoederenvervoer van toepassing is.

De loonvorderingen c.a.

Aan de orde komen dan de loonvorderingen van [eiser/verweerder] . Deze zaak loopt intussen vier jaar. De kantonrechter neemt aan dat [eiser/verweerder] inmiddels zijn belasting-aangiften over de jaren 2017 en 2018 heeft gedaan en dat daarop aanslagen zijn gevolgd van de

Belastingdienst. Loonbelasting is, zoals bekend, een voorheffing op de inkomsten-belasting. Uit de

Belastingaanslagen zou kunnen blijken welke inkomstenbelastingen en premies

[eiser/verweerder] heeft voldaan over die jaren. Die hoeven dan niet meer door [Transportbedrijf] te worden voldaan. Blijkens productie 18 bij de conclusie van repliek in conventie hebben partijen op 25 januari 2019 afspraken gemaakt over het verstrekken door [Transportbedrijf] van loonstroken over de periode november 2016 tot 1 juni 2018. Of dit ook is gebeurd, weet de kantontrechter niet. Deze loonstroken zouden in ieder geval vergeleken kunnen worden met de belastingsaanslagen. Als de kantonrechter het goed ziet, zijn partijen het erover eens dat [Transportbedrijf] over de periode 1 januari 2017 tot 1 juni 2018

€ 53.493,34 aan [eiser/verweerder] heeft betaald (randnummer 3.3 conclusie van eis in reconventie). Dit bedrag zal moeten worden verrekend met de (bruto) loonvorderingen die [eiser/verweerder] stelt te hebben op [Transportbedrijf] . De kantonrechter deelt niet de stelling van [eiser/verweerder] (zie randnummer 22 conclusie van repliek in conventie) dat de ‘labels’ van de overgemaakte bedragen deze ook definitief oormerken. Deze labels hadden een fiscale achtergrond en waren niet gebaseerd op feitelijk gemaakte onkosten of op de regeling van de cao. Dit betekent dat [eiser/verweerder] zijn vordering op dit punt nader zal moeten onderbouwen, zoals [eiser/verweerder] ook heeft aangeboden.

Een nadere onderbouwing is ook nodig voor de andere vorderingen van [eiser/verweerder] , zoals het loon, de overuren, vakantiedagen, vakantiegeld, toeslagen, en dergelijke. Op

[eiser/verweerder] rust in beginsel de bewijslast ter zake van deze vorderingen, zij het dat [Transportbedrijf] als werkgever aan [eiser/verweerder] daartoe de informatie moet verschaffen waarover zij beschikt of behoort te beschikken. Daarbij denkt de kantonrechter aan door [Transportbedrijf] af te geven loonstroken, de urenverantwoording, de tachograafschijven en de gegevens van de digitale chauffeurspas. [eiser/verweerder] heeft gesteld dat hij deze gegevens en de tachograafschijven altijd heeft ingeleverd bij [Transportbedrijf] .

Mede gelet op het lange tijdsverloop sinds de laatste conclusiewisseling tot dit vonnis zal de kantonrechter de zaak verwijzen naar de rolzitting van dinsdag 25 juli 2023 te 9:30 uur voor akte uitlating van beide partijen over de voortzetting van deze procedure. Daar dienen zij zich ook uit te laten over de beschikbaarheid van de stukken die de kantonrechter hierboven heeft genoemd. De kantonrechter merkt op dat partijen ook om een nieuwe mondelinge behandeling kunnen vragen om hun stellingen aan de hand van de over te leggen stukken nader toe te lichten en om nogmaals de mogelijkheden voor een regeling in der minne te onderzoeken. [Transportbedrijf] heeft bij conclusie van dupliek in conventie nog aangevoerd dat het financieel slecht met haar gaat en dat zij ‘op omvallen staat’. Indien zij dat standpunt ook nu nog inneemt, zal [Transportbedrijf]

dit in het voorkomende geval aan de hand van stukken van haar accountant moet onderbouwen. Daarmee is overigens niet gezegd dat betalingsonmacht tot afwijzing van de vorderingen van [eiser/verweerder] moet leiden.