Uitspraken

GS hebben het standpunt ingenomen dat de partijen die om handhaving hebben verzocht, niet als belanghebbende kunnen worden aangemerkt. Daarom is het verzoek om handhaving niet in behandeling genomen.

Eisers hebben hiertegen bezwaar gemaakt. GS hebben daarop het bestreden besluit genomen.

4. GS zijn van mening dat in de statuten van eiseres 1 en eiseres 2 staat dat zij de belangen van de agrarische sector behartigen en niet dat zij (ook) de belangen behartigen op het gebied van natuur(bescherming). Daarnaast verrichten eiseres 1 en eiseres 2 geen feitelijke werkzaamheden op het gebied van natuur(bescherming). GS hebben wat betreft de individuele agrariërs eiseres 3 en eiser gesteld dat van belang is of ter plaatse van hun perceel gevolgen kunnen worden ondervonden van de activiteiten van het Jumbo Distributiecentrum. Dat is volgens GS niet het geval. Zij wonen op een afstand van meer dan een kilometer van het distributiecentrum. Daarnaast zijn de activiteiten van het Jumbo Distributiecentrum niet zodanig dat eiseres 3 en eiser ter plaatse van hun woning gevolgen van enige betekenis hiervan ondervinden. Volgens GS zijn eisers geen belanghebbenden, waardoor geen sprake is van een aanvraag en de brief van 20 september 2021 geen besluit is.

5. Eisers zijn van mening dat GS ten onrechte hebben geoordeeld dat zij niet als belanghebbenden in de zin van artikel 1:2 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) kunnen worden aangemerkt. Gesteld is dat eiseres 1 en eiseres 2 de collectieve belangen van agrariërs behartigen, onder meer met betrekking tot dier- en milieugerelateerde zaken. Ook voeren veel agrariërs natuurbeheer uit in en rondom Natura 2000-gebieden. Verder wonen eiseres 3 en eiser op korte afstand van het Natura 2000-gebied Boetelerveld dat gevolgen ondervindt van de bedrijfsactiviteiten van het distributiecentrum. Het Natura 2000-gebied heeft een grote invloed op de kwaliteit van de directe omgeving waarin eiseres 3 en eiser wonen. Volgens eisers is het niet aanmerken als belanghebbende door GS in strijd met artikel 9 van het Verdrag betreffende toegang tot informatie, inspraak in besluitvorming en toegang tot de rechter inzake milieuaangelegenheden van 25 juni 1998 (Verdrag van Aarhus). Zij verzoeken de rechtbank prejudiciële vragen hierover te stellen aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Ook hebben eisers gewezen op de artikelen 6, 8 en 13 van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) en artikel 1 van het Twaalfde Protocol bij het EVRM.

6. Het gaat in deze procedure uitsluitend om de partijen die beroep hebben ingesteld tegen het bestreden besluit. De partijen die om handhaving hebben verzocht, maar niet in beroep zijn gegaan tegen het bestreden besluit maken geen onderdeel uit van deze procedure.

7. Ten aanzien van eiseres 1 en eiseres 2 overweegt de rechtbank als volgt.

Voor de beantwoording van de vraag of een rechtspersoon belanghebbende is als bedoeld in artikel 1:2, eerste en derde lid, van de Awb, is bepalend of die rechtspersoon krachtens zijn statutaire doelstelling en blijkens zijn feitelijke werkzaamheden een rechtstreeks bij het bestreden besluit betrokken algemeen of collectief belang in het bijzonder behartigt. Met artikel 1:2, derde lid, van de Awb heeft de wetgever blijkens de geschiedenis van de totstandkoming van deze bepaling veilig willen stellen dat verenigingen of stichtingen als belanghebbende kunnen opkomen, mits een algemeen of collectief belang dat zij zich statutair ten doel stellen te behartigen en waarvoor zij zich daadwerkelijk inzetten, rechtstreeks bij het besluit is betrokken1.

In de statuten van eiseres 1 is als het doel in artikel 3.1 het volgende opgenomen: het bevorderen en behartigen van alle (gemeenschappelijke) belangen van alle ondernemers, particulieren, rechtspersonen en overige betrokken personen en instanties in de agrarische sector en van die sector in het algemeen alsmede het promoten van de agrarische sector, alsmede al hetgeen met het vorenstaande in de ruimste zin verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn.

In de statuten van eiseres 2 is als de doelstelling in artikel 3, eerste lid, het volgende opgenomen: de belangenbehartiging van de agrarische sector en het rationaliseren van het kabinetsbeleid; het bewerkstelligen van een omslag in en het rationaliseren van het denken van alle burgers in Nederland door een feitelijk en eerlijk verhaal te vertellen over agrarische-, milieu- en diergerelateerde zaken; het optreden in en buiten rechte, onder meer door het (doen) indienen van zienswijzen, bezwaar, beroep en andere rechtsmiddelen en het (doen) optreden ter zitting.

De rechtbank is met GS van oordeel dat de statutaire belangen van eiseres 1 en eiseres 2 zien op het behartigen van de belangen van de agrarische sector. Eisers hebben aangevoerd dat agrariërs ook natuurbeheer uitvoeren en dat hun belangen verknoopt zijn met de belangen die de Wnb beoogt te beschermen. Wat hier verder ook van zij, naar het oordeel van de rechtbank is de primaire doelstelling van een agrariër niet het uitvoeren van natuurbeheer. Eiseres 1 en eiseres 2 zijn dan ook terecht niet als belanghebbenden aangemerkt door GS.

Uitgangspunt is dat degene die rechtstreeks feitelijke gevolgen ondervindt van een activiteit die het besluit - zoals een bestemmingsplan of een vergunning - toestaat, in beginsel belanghebbende is bij dat besluit. Het criterium ‘gevolgen van enige betekenis’ dient als correctie op dit uitgangspunt. Gevolgen van enige betekenis ontbreken indien de gevolgen wel zijn vast te stellen, maar de gevolgen van de activiteit voor de woon-, leef- of bedrijfssituatie van betrokkene dermate gering zijn dat een persoonlijk belang bij het betrokken besluit ontbreekt. Daarbij wordt acht geslagen op de factoren afstand tot, zicht op, planologische uitstraling van en milieugevolgen (o.a. geur, geluid, licht, trilling, emissie, risico) van de activiteit die het besluit toestaat, waarbij die factoren zo nodig in onderlinge samenhang worden bezien. Ook aard, intensiteit en frequentie van de feitelijke gevolgen kunnen van belang zijn2.

Voor wat betreft zaken die betrekking hebben op natuurbescherming en Natura 2000-gebieden is deze lijn uitdrukkelijk bevestigd in een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (de Afdeling) van 29 september 20213. Hierin heeft de Afdeling overwogen dat voor de vraag of een partij belanghebbende is, niet de afstand tot het Natura 2000-gebied bepalend is, maar dat van belang is of ter plaatse van het perceel of de woning van de betrokkene gevolgen kunnen worden ondervonden.

Voor de vraag of eiseres 3 en eiser bij onderhavig verzoek belanghebbenden zijn, is daarom niet de afstand tot het Natura 2000-gebied Boetelerveld bepalend, maar is van belang of ter plaatse van het perceel of de woning van eiseres 3 en eiser gevolgen kunnen worden ondervonden van het Jumbo Distributiecentrum waarvoor de Wnb-vergunning volgens eisers zou moeten worden verleend. Eiseres 3 en eiser wonen op ongeveer 1500 meter van het distributiecentrum. Niet is gebleken dat zij zicht hebben op deze locatie of bijvoorbeeld geluid horen dat veroorzaakt wordt door het distributiecentrum. Daarom is er geen grond voor het oordeel dat eiseres 3 en eiser in hun woning of op hun perceel feitelijke gevolgen ondervinden van het in werking zijn van het distributiecentrum. GS hebben daarom terecht geoordeeld dat eiseres 3 en eiser niet kunnen worden aangemerkt als belanghebbenden in de zin van artikel 1:2, eerste lid, van de Awb.

De Afdeling heeft in de uitspraak van 4 mei 20215, onder 4.3 tot en met 4.8, - op basis van haar rechtspraak tegen de achtergrond van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 14 januari 2021, Stichting Varkens in Nood, ECLI:EU:C:2021:7 - overwogen dat aan degene die geen belanghebbende is bij een besluit, maar die wel een zienswijze heeft ingediend tegen het ontwerpbesluit op basis van de in het nationale omgevingsrecht gegeven mogelijkheid daartoe, in beroep niet zal worden tegengeworpen dat hij geen belanghebbende is. De rechtbank stelt vast dat de bestreden beslissing niet is voorbereid en ook niet hoefde te worden voorbereid met de uniforme openbare voorbereidingsprocedure, zodat de bepalingen van het nationale recht geen inspraak bieden. Uit de uitspraak van 4 mei 2021 kan dan ook niet worden afgeleid dat eisers recht hebben op een inhoudelijke behandeling van hun bezwaren door een rechter. Ook ziet de rechtbank geen grond voor het oordeel dat het doorlopen van de bezwaarprocedure heeft geleid tot een schending van de procedurele verplichtingen uit het Verdrag van Aarhus6.

10. Dat met het bestreden besluit sprake zou zijn van een schending van artikel 8 van het EVRM volgt de rechtbank niet. Artikel 8 van het EVRM heeft als doel het individu te beschermen tegen willekeurige inbreuken door de overheid op het recht op eerbiediging van het privéleven en familie- en gezinsleven. Van een dergelijke inbreuk is bij eisers niet gebleken. Een schending van artikel 1 van het Twaalfde Protocol bij het EVRM hebben eisers evenmin aannemelijk gemaakt.

11. Van strijd met artikel 7:13, zesde lid, van de Awb is de rechtbank niet gebleken. Zoals ook door GS is aangegeven, hebben GS ten behoeve van de besluitvorming op het bezwaar van eisers geen adviescommissie ingesteld als bedoeld in artikel 7:13 van de Awb. Eisers hebben verder beroep kunnen instellen tegen het bestreden besluit. Tegen de uitspraak op het beroep kan hoger beroep worden ingesteld. Eisers hebben dan ook geen schending van artikel 6 of artikel 13 van het EVRM aannemelijk gemaakt.

12. Zoals uit rechtsoverweging 7.4 en 8.3 volgt, zijn eisers terecht niet als belanghebbenden aangemerkt. Eisers hebben hierbij terecht naar voren gebracht dat GS daaraan ten onrechte de conclusie hebben verbonden dat het bezwaar ongegrond is. Dit moet niet-ontvankelijk zijn. Het beroep is in zoverre gegrond. De rechtbank zal het bestreden besluit daarom vernietigen en met toepassing van artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb zelf in de zaak voorzien door het bezwaar niet-ontvankelijk te verklaren.

Omdat het beroep gegrond is, moeten GS het griffierecht (€ 365,-) aan eisers vergoeden en krijgen eisers ook een vergoeding van de proceskosten. Dat betreft de kosten voor rechtskundige bijstand door hun gemachtigde (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen ter zitting; € 837,- per punt). De vergoeding bedraagt in totaal € 1.674,-.