Uitspraken

“Voor wat betreft de wegsituatie hebben wij geen bijzonderheden ontdekt die van belang waren in de oorzaak, de toedracht of de gevolgen van het ongeval.”

“(…)

Ik zie hier een typisch ongeval, waarbij de aansluiting van de berm op de rijbaan (qua hoogte) een rol zal hebben gespeeld. (…)

Sluit de berm qua hoogte niet gelijk danwel niet nagenoeg gelijk met de rijbaankant aan dan ontstaat er primair een situatie dat de naar links gestuurde rechtervoorband als het ware tegen de rijbaankant op moet “klimmen”. Hoe groter het niveauverschil tussen rijbaan en aansluitende berm is, des te meer “moeite” heeft deze band om de rijbaan weer op te klimmen. Omdat het voertuig, voor een bestuurder gevoelsmatig, niet direct op de stuurbeweging reageert, zal de bestuurder wat meer naar links sturen. Als de band dan toch zijn grip krijgt en de rijbaan “opklimt” dan gebeurt dat doorgaans zo abrupt, dat het voertuig vanuit de rechterberm de rijbaan als het ware op wordt gekatapulteerd en naar de linker rijbaankant “schiet”. (…) Meestal belandt het voertuig dan links in de berm (…).

De hierboven vermelde omstandigheid is een bekend gegeven en om dit te voorkomen c.q. om het redresseren veilig te kunnen laten uitvoeren, ligt er ook een verantwoordelijkheid bij de wegbeheerder. (…)

Wat betreft deze vaststelling heb ik de publicaties van het CROW (Kenniscentrum voor verkeer, vervoer en infrastructuur) geraadpleegd. (…)

Het komt er aldus op neer, dat de berm op een nagenoeg gelijke hoogte op de rijbaanverharding aan moet sluiten, zodat geen onverwachte krachten op de wielen kunnen aangrijpen; dit ter voorkoming van het eerder beschreven “katapultgedrag”. Een hoogte-verschil tot 7 cm wordt als aanvaardbaar beschouwd. Een groter abrupt hoogteverschil moet als gevarenzone worden aangemerkt.

(…)

Ik heb de “VOA” nog gevraagd of men dit hoogteverschil had opgemeten, dit bleek niet het geval te zijn. Vervolgens heb ik gevraagd om een maat van de nummerborden (zichtbaar op de “VOA” foto) door te geven, zodat ik binnen de “VOA” foto’s het hoogteverschil kon verschalen. De hoogte van zo’n bordje is volgens de “VOA” 24,5 cm (…).

Belangrijk is de verschaalde afstand die ik met de gele pijlen aanwijs, daarmee wordt het hoogteverschil zo goed als mogelijk benaderd. Te denken valt hier aan ± 7,5 cm, maar omdat wij hier enige onnauwkeurigheid in acht moeten nemen, hecht ik er waarde aan om te spreken over meer dan 7 cm.

(…)

In deze kwestie ligt mijns inziens, voor wat betreft het kunnen ontstaan van dit ongeval, ook een verantwoordelijkheid bij de beheerder van de weg. De buitenberm sloot immers niet op een nagenoeg gelijke hoogte op de verharding van de rijbaankant aan. Het hoogteverschil was zodanig, dat dit volgens de publicaties van de CROW niet meer als aanvaardbaar beschouwd kan worden, maar als een gevarenzone. Deze gevarenzone had opgeheven moeten worden en had ook vrij eenvoudig opgeheven kunnen worden door de berm op te hogen (zoals dit na het ongeval wel is gebeurd). Mijns inziens kan hier gesproken worden van een gevaarlijke situatie c.q. een gevarenzone die door of vanwege de wegbeheerder zelf werd gecreëerd en onnodig (lang) in stand werd gehouden. (…)”

“(…) Door de verhouding tussen de hoogte van het staande en het liggen de blokje te vermenigvuldigen met de werkelijke hoogte van het staande blokje, zou volgens de door MVOA gebruikte methode de werkelijke hoogte van het liggende blokje moeten kunnen worden bepaald.

(…)

Uit de controleberekeningen blijkt dat bij compositie 1 de gebruikte methode resulteert in een afwijking van meer dan (+)12% ten opzichte van de werkelijke waarde (…). Hieruit blijkt dat de toegepaste methode een zeer onnauwkeurige resultaat geeft. Bij compositie 2 resulteert de gebruikte methode in een afwijking van meer dan (-)4% ten opzichte van de werkelijke waarde.

(…)

Op grond van bovenstaande beschouwing kan worden gesteld dat de door MVOA gerapporteerde waarde van “meer dan 7 cm” is gebaseerd op een zeer onnauwkeurige methode. Omdat het nummerschild en de wegdekverharding zich niet op een gezamenlijk vlak bevinden (…) kan de door MVOA gerapporteerde 7 cm evenwel 6 of 8 cm zijn. De gebruikte methode is daardoor naar mijn mening niet geschikt voor toepassing in onderhavige casus. (…)”

“(…)

De Buurserstraat is ca. 6 m breed en aan de noordzijde door middel van een berm gescheiden van het fietspad. De wegverharding van de Buurserstraat is van dicht asfaltbeton vervaardigd.

(…)

Constateringen

Tijdens de inspectie (…) Het hoogteverschil tussen de bovenzijde van de asfaltverharding en de bovenzijde van de bermverharding varieerde van ca. 4,5 tot ca. 6,5 cm (afstand tot de asfaltverharding: ca. 15 cm). De dikte van de bovenste asfaltlaag bedroeg ca. 5 cm. De zijkant van de asfaltverharding had een hellingshoek van ca. 45o. Onderstaand treft u enkele foto’s aan van de uitgevoerde metingen: (…)

CROW-publicatie 328 en 330 (…) zijn gebaseerd op de laatste stand van kennis en ervaringen en zijn richtinggevend voor het ontwerp van wegen buiten de bebouwde kom. De ontwerprichtlijnen (en de daarbij behorende bandbreedten) moeten worden gezien als het optimum (en minimum en maximum) voor een wegontwerp. Dit betekent niet dat elk wegontwerp volledig moet voldoen aan de optimale ontwerprichtlijnen volgens genoemde handboeken. (…) Een substantiële afwijking van de voorgeschreven ontwerprichtlijnen is echter niet wenselijk omdat dan de herkenbaarheid en de uniformiteit van de betreffende wegcategorie in het gedrang kunnen komen.

(…)

Bij de beoordeling van deze kwestie staat het hoogteverschil tussen het wegdek en de buitenberm (zijberm) centraal. In paragraaf 8.4.5 (…) is bepaald dat ‘een buitenberm moet op nagenoeg gelijke hoogte aansluiten op de verharding of de botsveilige kantopsluiting zodat geen onverwachte krachten op de wielen van het uit koers geraakte voertuigen aangrijpen. Een hoogteverschil van maximaal 0,07 m onder een hoek van 45o is nog aanvaardbaar. Een groter (abrupt) hoogteverschil is een gevarenzone. (…)’

Voor een (indicatieve) bepaling van het hoogteverschil tussen de asfaltverharding en de buitenberm van de Buurserstraat ter plaatse van het ongeval, zijn alleen de foto’s [van de VOA, toevoeging rechtbank] voorhanden.

(…)

Ten tijde van het ongeval op 19 november 2013 voldoet het hoogteverschil tussen de asfaltverharding en de buitenberm niet aan de richtlijnen (…). MVOA komt (…) tot de conclusie dat op basis van een fotoreconstructie het hoogteverschil ca. 7,5 cm moet zijn geweest, in ieder geval meer dan 7 cm.

(…) De benadering van OAN is theoretisch correct maar ‘sneuvelt’ in de praktijk. Op foto 5 en 6 (…) zijn ter plaatse van de nummerbordjes twee lagen asfalt zichtbaar. De bovenste laagdikte (door mij gemeten) is ca. 5 cm. Door MVOA is op 3 april 2014 de bovenzijde van het asfalt ten opzichte van de buitenberm ingemeten. Op deze foto is de tweede asfaltlaag niet zichtbaar. Door MVOA is een hoogteverschil van ca. 6 cm gemeten. Gezien het feit dat op de foto’s (…) van de tweede asfaltlaag tenminste 2 cm zichtbaar is, is het verdedigbaar dat het hoogteverschil meer dan 7 cm heeft bedragen. Er is geen programmatuur voorhanden aan de hand waarvan (…) het hoogteverschil tussen de berm en het wegdek) met 100% nauwkeurigheid kan worden vastgesteld.

(…)

De betrouwbaarheid van de inschatting is meer dan 90%. Immers, de dikte van de bovenste asfaltlaag is gemeten op ca. 5 cm. De schatting (conservatief) op basis van de foto dat de zichtbare dikte van de daaronder gesitueerde asfaltlaag meer dan 2 cm bedraagt, is weliswaar subjectief doch verifieerbaar.

(…)

De bovenste asfaltlaag is blijkens informatie van Gemeente Haaksbergen niet vervangen. In de periode tussen 3 april 2014 en 21 januari 2020 zal de dikte van de asfaltlaag niet of nauwelijks zijn afgenomen omdat dit deel van het wegdek slechts incidenteel wordt bereden. (…)”

“(…)

Vraag 5 afsluitend becijfert Adinex dat het hoogteverschil “verdedigbaar” meer dan 7 centimeter heeft bedragen, maar verzuimd hiervoor feitelijke argumenten te geven. Er wordt gesteld dat de dikte van de bovenste asfaltlaag werd bemeten op circa 5 centimeter. Op grond van de in de rapportage opgenomen foto’s is dat niet vast te stellen; er is slechts één foto aanwezig van een meting van de hoogte ten opzichte van de horizontaal, op enige afstand van de asfaltrand, dus niet tegen de asfaltrand. Het is te beredeneren dat een aflopend bermprofiel voor te grote meetwaarden zorgt, naarmate de afstand tot de asfaltrand toeneemt.

(…)

Ten aanzien van de vraag welke objectieve ondersteuning voorhanden is voor de stelling dat de het hoogteverschil meer dan 7 centimeter is geweest, wordt verwezen naar de foto’s in het dossier. Nu wordt juist de meting/inschatting op basis van die foto’s in dezen betwist. (…)

De betrouwbaarheid van de inschatting (> 90%) door Adinex wordt geduid door te verwij-zen naar “de (harde) feiten”. Echter, juist van deze door Adinex als feiten aangenomen aanwijzingen, is gebleken dat deze niet direct als betrouwbaar kunnen worden gezien.

(…)

Samenvattend:

ASR heeft gevorderd dat de rechtbank bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad:

i) de gemeente veroordeelt tot betaling van € 1.000.000,-, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 19 november 2013, althans vanaf de data van betaling, tot de dag van algehele voldoening;

ii) de gemeente veroordeelt tot vergoeding van de kosten die zij heeft moeten maken ter vaststelling van de aansprakelijkheid en de schade ad € 15.993,30, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 19 november 2013, althans vanaf de data van betaling, tot de dag van algehele voldoening;

iii) de gemeente veroordeelt tot vergoeding van de kosten die zij heeft moeten maken ter verkrijging van voldoening buiten rechte ad € 7.766,99, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 19 november 2013, althans vanaf de data van betaling, tot de dag van algehele voldoening;

iv) de gemeente veroordeelt in de proceskosten en nakosten, te vermeerderen met wettelijke rente.

Volgens ASR heeft de gemeente onrechtmatig gehandeld door er als wegbeheerder in strijd met de CROW-richtlijnen niet voor te hebben gezorgd dat het hoogteverschil tussen de rechterberm en het wegdek op de Buurserstraat te Haaksbergen op 19 november 2013 gelijk was aan of minder was dan 7 centimeter. Dat dit hoogteverschil niet is opgemeten ten tijde van het ongeval, kan ASR niet worden tegengeworpen.

Na het ongeval, maar voordat het onderzoek door MVOA plaatsvond, heeft de gemeente de berm van de Buurserstraat bij de ongevalsplek opgehoogd, zodat opmeting van het ten tijde van het ongeval bestaande hoogteverschil tussen berm en wegdek niet meer mogelijk was. Het hoogteverschil moest dus op een andere wijze worden berekend. Nadat MVOA en OAN hadden gerapporteerd, hebben partijen samen Adinex aangewezen als deskundige om het hoogteverschil te bepalen. Uit het rapport van Adinex volgt dat het hoogteverschil meer dan 7 centimeter moet hebben bedragen. De gemeente is als mede-opdrachtgever gebonden aan het rapport van Adinex. Door het hoogteverschil groter te laten worden dan de CROW-richtlijnen voorschrijven, heeft de gemeente een gevaarzettende situatie gecreëerd en laten voortbestaan en er blijk van gegeven onvoldoende onderhoud te hebben gepleegd en haar zorgplicht als wegbeheerder te hebben verzaakt. Het gevaar dat kleeft aan een te groot hoogteverschil tussen wegdek en berm is groot, en het gevaar heeft zich hier verwezenlijkt. Op grond van het vorenstaande is de gemeente aansprakelijk op grond van onrechtmatige daad (artikel 6:162 van het Burgerlijk Wetboek (BW)).

ASR heeft de onder de SVI maximaal uit te keren som van € 1.000.000,- uitgekeerd. Zij is op grond van artikel 7:962 BW gerechtigd om dit bedrag te verhalen op de gemeente. ASR maakt ook aanspraak op betaling van een vergoeding voor de buitengerechtelijke kosten van vaststelling van aansprakelijkheid en schade (€ 15.993,30) en de buitengerechtelijke kosten ter verkrijging van voldoening buiten rechte (€ 7.766,99) en op betaling van wettelijke rente.