Uitspraken

De officier van justitie vindt dat de onder 1 primair en 2 ten laste gelegde feiten wettig en overtuigend zijn bewezen. De rechtbank zal hierna, voor zover relevant, ingaan op de nadere standpunten van de officier van justitie.

De verdediging heeft bepleit dat verdachte integraal van de ten laste gelegde feiten wordt vrijgesproken. De rechtbank zal hierna, voor zover relevant, ingaan op de nadere standpunten van de verdediging.

Omwille van de leesbaarheid van dit vonnis zal de rechtbank eerst het onder 2 ten laste gelegde bespreken en daarna het onder 1 primair en subsidiair ten laste gelegde.

Met betrekking tot het onder feit 2 ten laste gelegde

Schuldbemiddeling is op grond van artikel 47 lid 1 van de Wet op het consumentenkrediet (Wck) verboden. Dit verbod houdt in dat het niet is toegestaan om in de uitoefening van een bedrijf of beroep, anders dan door het aangaan van een krediettransactie, diensten te verrichten die gericht zijn op de totstandkoming van een regeling met betrekking tot de bestaande schuldenlast van een natuurlijke persoon, geheel of gedeeltelijk voortvloeiend uit een of meer krediettransacties.

Van het verbod op schuldbemiddeling zijn op grond van artikel 48, lid 1 onder c Wck (onder meer) advocaten uitgezonderd.

Onder 2 is ten laste gelegd dat [medeverdachte] BV zich in de periode van

15 januari 2021 tot en met 1 juni 2022 – in strijd met art. 47 lid 1 van de Wet op het consumentenkrediet – heeft beziggehouden met schuldbemiddeling met betrekking tot consumptieve kredieten van [slachtoffer] , [slachtoffer 2] , [slachtoffer 3] , [slachtoffer 4] en het echtpaar [slachtoffer 5] . Verdachte zou daartoe opdracht en/of daaraan feitelijke leiding hebben gegeven.

De rechtbank leidt uit het dossier de volgende feiten en omstandigheden af.1

[medeverdachte] BV, ook handelend onder de naam [medeverdachte] , is op 8 juni 2017 ingeschreven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Het bedrijfs-doel van deze in Deventer gevestigde vennootschap was: ‘het verrichten van alle handelingen en verrichtingen met betrekking tot schuldhulpverlening en budgetbeheer’. Verdachte was in de ten laste gelegde periode enig bestuurder van de vennootschap.2

[medeverdachte] BV heeft op 2 maart 2020 een overeenkomst gesloten met de advocaat mr. [naam 1] , inhoudende dat mr. [naam 1] als advocaat de dossiers met consumptieve kredieten van [medeverdachte] BV zou overnemen.3

Uit de verklaringen en de cliëntendossiers van de onder 2 genoemde clienten blijkt dat:

[slachtoffer 2] heeft verklaard dat haar niets is verteld over de betrokkenheid van een schuld-bemiddelingsadvocaat.11 Uit de documenten in het cliëntendossier van [slachtoffer 2] blijkt dat haar aflossingscapaciteit is berekend,12 er een schuldenoverzicht is gemaakt,13 er een betalingsregeling met een schuldeiser is getroffen14 en er een bankrekening op haar naam is geopend en beheerd.15 Uit het schuldenoverzicht van [slachtoffer 2] blijkt dat zij onder meer kredietschulden had bij AfterPay van € 70,72, bij Bol.com van € 157,68 en bij ING van

€ 237,40.16 Zij heeft voor de dienstverlening door [medeverdachte] in de periode van 26 maart 2021 tot en met 30 november 2021 in totaal € 5.886,97 betaald.17

Schuldbemiddeling

De rechtbank stelt op basis van de verklaringen en dossiers van de onder 2 genoemde cliënten vast dat met betrekking tot ieder van hen sprake is geweest van schuldbemiddeling in de zin artikel 47 lid 2 van de Wet op het consumentenkrediet.

De vraag is of mr. [naam 1] in de dossiers van de onder 2 genoemde cliënten als advocaat werkzaamheden heeft verricht die vallen onder de uitzonderingsbepaling van artikel 48, lid 1 onder c Wck.

De rechtbank leidt in de eerste plaats uit de verklaringen en de dossiers van de onder 2 genoemde cliënten af dat tegen geen van hen is gezegd dat er een advocaat bij hun dossier zou worden betrokken. Geen van hen heeft op enigerlei wijze contact gehad met een schuldbemiddelingsadvocaat.

Daarnaast acht de rechtbank in dit verband van belang dat de deken van de Orde van Advocaten in het arrondissement Oost-Brabant een bezwaar heeft ingediend over de advocaat mr. [naam 1] . Uit de beslissing van de Raad van Discipline in het ressort ’s-Hertogenbosch van 28 augustus 2023 naar aanleiding van dit bezwaar blijkt dat mr. [naam 1] op 21 september 2022 in een gesprek met de deken heeft verklaard:

Verdachte heeft op 18 oktober 2022 verklaard dat medewerkers van [medeverdachte] BV de intakegesprekken met de cliënten verzorgden. Tijdens dit intakegesprek werden onder meer de schulden van de cliënten geïnventariseerd.39

Daarnaast heeft verdachte verklaard dat de medewerkers van [medeverdachte] BV in opdracht van de advocaat mr. [naam 1] de betaalplannen opstelden en alle correspondentie met de schuldeisers en de cliënten deden.40 Verder heeft verdachte verklaard dat mr. [naam 1] enkel het betaalplan controleerde en de opdracht gaf tot het verzenden van het betaalplan aan de schuldeisers.

De rechtbank stelt op basis van het voorgaande vast dat de schuldbemiddelingsactiviteiten in de cliëntendossiers van de onder 2 genoemde cliënten enkel en alleen door medewerkers van [medeverdachte] BV (tevens handelend onder de naam [medeverdachte] ) zijn verricht. Mr. [naam 1] heeft in geen van deze dossiers werkzaamheden verricht of enige betrokkenheid gehad bij de behandeling van die dossiers. De door verdachte gestelde betrokkenheid van mr. [naam 1] bij de dossiers van de onder 2 genoemde clienten is op geen enkele wijze aannemelijk geworden.

Een beroep op de in artikel 48 lid 1 onder c Wck genoemde uitzonderingsgrond schuld-bemiddeling ‘door advocaten’ kan naar het oordeel van de rechtbank dan ook niet slagen.

Toerekening aan [medeverdachte] BV

Niet ter discussie staat dat de werkzaamheden met betrekking tot de onder 2 genoemde cliënten zijn verricht in de sfeer van [medeverdachte] BV en dat deze werkzaamheden in redelijkheid aan die BV zijn toe te rekenen.

Feitelijk leidinggeven door verdachte

Verdachte was in de ten laste gelegde periode enig bestuurder van [medeverdachte] BV en volledig op de hoogte van de werkwijze van de schuldbemiddelings-activiteiten.

De rechtbank acht bewezen dat verdachte feitelijk leiding heeft gegeven aan de verboden schuldbemiddeling.

Conclusie

De rechtbank acht het onder 2 ten laste gelegde wettig en overtuigend bewezen.

Ten aanzien van het onder feit 1 primair en subsidiair ten laste gelegde

Aan verdachte is onder 1 primair ten laste gelegd dat hij feitelijke leiding heeft gegeven aan het valselijk opmaken van een opdrachtovereenkomst tot schuldbemiddeling, door in strijd met de waarheid op die overeenkomst de handtekening en naam van [naam 1] te plaatsen en te vermelden dat aan [naam 1] een opdracht tot schuldbemiddeling werd verstrekt, met het doel om dit geschrift als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te laten gebruiken.

Volgens de officier van justitie is de opdrachtbevestiging vals, omdat onder de naam van

mr. [naam 1] een handtekening staat die niet van hem is. Daarnaast was de opdracht-bevestiging bestemd om tot bewijs te dienen.

De rechtbank stelt vast dat de handtekening op de onder 1 genoemde opdrachtovereenkomst tot schuldbemiddeling (zijnde de door [slachtoffer 2] ondertekende opdrachtbevestiging, DOC-027.11) niet de werkelijke handtekening van de advocaat mr. [naam 1] betreft. Deze handtekening komt niet overeen met de handtekening op andere van mr. [naam 1] afkomstige en door hem ondertekende stukken in het dossier. Daarnaast heeft verdachte verklaard dat de opdracht tot schuldbemiddeling in overeenstemming met mr. [naam 1] werd ondertekend door de medewerker van de intake of van het kantoor van [medeverdachte] BV.

Voor bewezenverklaring van valsheid in geschrift, als bedoeld in art. 225 lid 1 Sr, is echter vereist dat de maker van het geschrift het oogmerk van misleiding heeft gehad. Dit oogmerk betekent dat sprake moet zijn van doelbewustheid met betrekking tot het gebruiken of het doen gebruiken van een vervalst geschrift als ware het echt en onvervalst. Voorwaardelijk opzet op dat gebruik is in dit verband niet voldoende.

Het dossier bevat naar het oordeel van de rechtbank onvoldoende bewijs dat sprake is geweest van een oogmerk van misleiding.

[medeverdachte] BV en mr. [naam 1] waren met elkaar op schrift een samenwerkingsverband aangegaan waarin, kort gezegd, staat beschreven dat de schuldbemiddeling met cliënten met krediettransacties door mr. [naam 1] zou worden verleend. Met instemming van mr. [naam 1] is de onderhavige opdrachtbevestiging van [slachtoffer 2] namens hem ondertekend. Uit het feit dat achteraf is gebleken dat mr. [naam 1] geen bemoeienis met de afhandeling van het dossier van [slachtoffer 2] heeft gehad, kan niet zonder meer worden afgeleid dat ten tijde van het opmaken en ondertekenen van de opdrachtbevestiging een oogmerk tot misleiding aanwezig was bij [medeverdachte] BV. De rechtbank heeft in dit oordeel mede betrokken dat op een totaal van 220 dossiers meerdere cliëntendossiers door de Belastingdienst/Bureau Handhaving zijn onderzocht en dat in vijf dossiers is gebleken van overtreding van artikel 47 lid 1 Wck.

De rechtbank zal verdachte van het onder 1 primair ten laste gelegde vrijspreken.

Gelet op het voorgaande acht de rechtbank ook het onder 1 subsidiair ten laste gelegde niet wettig en overtuigend bewezen.

De rechtbank overweegt ten overvloede dat het dossier geen bewijsmiddel bevat waaruit blijkt dat de opdrachtovereenkomst als bijlage bij een e-mailbericht is verzonden aan [slachtoffer 2] , zoals ten laste gelegd.

De rechtbank zal verdachte ook van het onder 1 subsidiair ten laste gelegde vrijspreken.

De rechtbank acht op grond van de opgegeven bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 2 ten laste gelegde heeft begaan, te weten dat:

2.

De besloten vennootschap [medeverdachte] (tevens handelend onder de naam [medeverdachte] ) zich in de periode van 15 januari 2021 tot en met 1 juni 2022 in Nederland, meermalen heeft beziggehouden met schuldbemiddeling als bedoeld in artikel 47 lid 2 van de Wet op het consumentenkrediet,

immers heeft [medeverdachte] B.V., anders dan door het aangaan van krediettransacties, diensten verricht, waaronder het voeren van een intakegesprek, het inventariseren van de schulden, het openen en beheren van een bankrekening en/of het benaderen van schuldeisers, gericht op de totstandkoming van een regeling met

betrekking tot de bestaande schuldenlast van de natuurlijke personen [slachtoffer] , [slachtoffer 2] , [slachtoffer 3] , [slachtoffer 4] en [slachtoffer 5] (en [slachtoffer 6] ), welke schuldenlast gedeeltelijk voortvloeide uit een krediettransactie,

aan welke bovenomschreven verboden gedraging verdachte telkens feitelijk leiding heeft gegeven.

De rechtbank acht niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd, zodat zij hem daarvan zal vrijspreken.

De in de tenlastelegging voorkomende taal- en/of schrijffouten zijn verbeterd in de bewezen-verklaring. Verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

De officier van justitie heeft gevorderd dat verdachte voor elk van de overtredingen met betrekking tot [slachtoffer] , [slachtoffer 2] , [slachtoffer 3] en [slachtoffer 4] wordt veroordeeld tot hechtenis voor de duur van een maand, waarvan vijftien dagen voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren. Voor de overtreding met betrekking tot het echtpaar [slachtoffer 5] [slachtoffer 6] heeft de officier van justitie gevorderd dat verdachte veroordeeld wordt tot hechtenis voor de duur van twee maanden, waarvan een maand voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren (dus in totaal zes maanden hechtenis waarvan drie maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren).

Ook heeft de officier van justitie gevorderd dat verdachte wordt ontzet uit zijn recht om het beroep van bestuurder uit te oefenen.

De verdediging heeft betoogd dat, rekening houdend met de media-aandacht die de strafzaak tegen verdachte heeft gekregen en de gevolgen daarvan en de persoonlijke omstandigheden van verdachte, moet worden volstaan met de oplegging van een geheel voorwaardelijke straf.

Bij de strafoplegging houdt de rechtbank rekening met de aard en de ernst van de gepleegde feiten, de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en de persoon van verdachte, zoals die uit het dossier en tijdens de behandeling ter terechtzitting naar voren zijn gekomen. De rechtbank acht daarbij in het bijzonder het volgende van belang.

De aard en de ernst van de stafbare feiten

Verdachte heeft zich schuldig gemaakt aan het feitelijk leidinggeven aan schuldbemiddeling in de zin van artikel 47 van de Wet op het consumentenkrediet door [medeverdachte] BV. Daarbij heeft hij misbruik gemaakt van de in de tenlastelegging onder 2 genoemde mensen die met schulden kampten en hulp zochten om van die schulden af te komen. [medeverdachte] BV heeft onder het mom van budgetbeheer aanzienlijke kosten voor schuldbemiddeling bij hen in rekening gebracht. De schuldenlast van de cliënten werd hiermee fors verhoogd. Indien de cliënt het traject van schuld-bemiddeling wilde beëindigen, werd daarnaast een aanmerkelijk bedrag in rekening gebracht. Ook rekent de rechtbank het verdachte aan dat cliënten werd voorgespiegeld dat naast aflossing van hun schulden, in het kader van zogenaamd budgetbeheer tevens hun vaste lasten werden betaald, maar dat dit in de bewezen verklaarde gevallen niet het geval is geweest. De vaste lasten als de zorgverzekering, de autoverzekering en/of een telefoon-abonnement werden zelfs niet betaald, waardoor de financiële problemen van deze cliënten alleen maar groter zijn geworden.

Media-aandacht

De rechtbank ziet geen aanleiding om rekening te houden met de media-aandacht die deze strafzaak heeft gekregen. Het is terecht dat in de media aandacht wordt geschonken aan een strafzaak als deze, gezien de werkwijze van [medeverdachte] BV en de rol van verdachte daarbij. Verdachte heeft de media-aandacht over zichzelf afgeroepen.

De persoon van verdachte

De rechtbank heeft acht geslagen op het uittreksel uit de Justitiële Documentatie van verdachte van 15 december 2023. Hieruit volgt dat hij niet eerder met politie en/of justitie in aanraking is geweest.

De officier van justitie heeft gesteld dat verdachte in 2021 al eens veroordeeld is voor hetzelfde feitencomplex. De veroordeling waar de officier van justitie op doelt betreft echter een strafbeschikking terzake van overtreding van art. 47 lid 1 Wck door een andere rechts-persoon dan [medeverdachte] BV. Verdachte was ten tijde van de acceptatie van die strafbeschikking weliswaar bestuurder van die rechtspersoon, maar dat geldt niet voor de periode waarin de overtreding heeft plaatsgevonden.

De strafoplegging

De wetgever heeft bepaald dat het handelen van verdachte geen misdrijf maar slechts een overtreding betreft. De rechtbank komt mede om die reden tot een andere straf dan de officier van justitie heeft gevorderd. Gelet op de aard en de ernst van de bewezen verklaarde feiten en de straffen die in vergelijkbare gevallen door rechters zijn opgelegd, acht de rechtbank per overtreding de oplegging van een deels voorwaardelijke geldboete passend en geboden. Op grond van artikel 62 Wetboek van Strafrecht zal de rechtbank voor elke overtreding een afzonderlijke straf opleggen.

De rechtbank acht het, alles afwegend, passend en geboden om aan verdachte voor elke overtreding (dus vijfmaal nu sprake is van verboden schuldbemiddeling in vijf cliënt-dossiers) een geldboete op te leggen van € 5.000,--, waarvan € 2.000,-- voorwaardelijk met een proeftijd van drie jaren.

De rechtbank ziet geen aanleiding om als bijkomende straf een beroepsverbod op te leggen zoals de officier van justitie heeft gevorderd, omdat verdachte een first offender is.