2.4.
In opdracht van beide partijen heeft een onafhankelijk medisch onderzoek plaatsgevonden door dr. [persoon A] , kinderanesthesioloog, en dr. [persoon B] , kinderarts-neonatoloog. Hun definitieve rapport d.d. 6 oktober 2015 vermeldt – voor zover hier van belang – :
“[…]
EIGEN BESCHOUWING
[…]
2. Tijdens de laparotomie op 16-6-2009 werd een bijna 2 keer hogere dosis locaal anestheticum (ropivacaine 3,8 mg/kg + 2,4 mg/kg 4 uur later= 6,2 mg/4 uur) toegediend, dan volgens de lokale en landelijke richtlijn voor kinderen werd geadviseerd. De maximaal epiduraal aanbevolen dosis is 2 mg/kg als oplaaddosis en 0,2 mg/kg als continue infuus via epidurale route (in totaal 2,8 mg/4 uur) (bron: Kinderformularium). Het lokale protocol schrijft voor (onafhankelijk voor leeftijd): ropivacaïne 0,2 % 1 ml/kg (maximaal 20 ml), wat neerkomt op 2 mg/kg.
De bijwerkingen en symptomen van een te hoge dosering van ropivacaine zijn o.a. (zover mogelijk te beoordelen bij deze patiënt): hypotensie, bradycardie, convulsies, spiertrekkingen, tremor, hartritmestoornissen. "Voorzichtigheid is geboden bij ernstige leverfunctiestoornis".
3. De slechte voedingstoestand in combinatie met de bestaande leverfunctiestoornissen van [naam minderjarige] hebben mogelijk bijgedragen aan een verhoogde gevoeligheid voor (de bijwerkingen van) ropivacaine.
4. [naam minderjarige] heeft de volgende bijwerkingen vertoond die het gevolg zijn geweest van de hoge dosering ropivacaine: circulatoire shock bestaande uit hypotensie en bradycardie.
Na inspuiten van het locaal anestheticum om 13.11 was er een vertraging van de hartslag (onder 110 van 14h00 - 15h00) en een lagere bloeddruk (om 13h00: 96/39 mean: 52 mm Hg dalend naar om 13h26: 51/21 mean: 29 mm Hg en weer verder dalend naar 13h50:43/15 mean: 22 mm Hg) Hierdoor was er tijdens de operatie van 16-6-09 een periode van ongeveer 70 mm Hg geweest met verminderde circulatie (hypotensie en bradycardie).
[…]
Er is gepoogd de bloeddruk te verhogen met efedrine en intraveneuze vulling (10 ml/kg voluven). Efedrine heeft slechts kortdurend een effect gehad (<10 min) en het effect van voluven valt niet te beoordelen omdat het tijdstip van infusie niet genoteerd staat. Beide handelingen hebben slechts beperkt effect gehad en er zijn geen aanvullende maatregelen genomen (zoals herhalen van efedrine en/of voluven of het starten anderen [de rechtbank leest: met] andere inotropica (zoals dopamine, noradrenaline of adrenaline) om structureel de bloeddruk te verhogen.
[…]
8. Een hoge dosis ropivacaine kan een direct toxisch effect op de hersenen hebben die bewusteloosheid, tonisch clonische insulten (epilepsie) en totale onderdrukking van enige
hersenactiviteit kan veroorzaken. Echter er zijn geen gevolgen bekend van een hoge dosering
ropivacaine op de hersenen op de langere termijn.
[…]
CONCLUSIE
I. Geboorte van een neonaat met ernstige congenitale stoornissen van het maagdarmstelsel op 1 maart 2009 waarvoor direct een laparotomie noodzakelijk was en parenterale voeding via een centrale toegangsweg.
II. Vele complicaties van zowel de operatie als de centrale lijn.
III. Een correctieve laparotomie op 16 september [de rechtbank leest: 16 juni] 2009 waarbij
-
Een haast tweemaal hogere dosis dan voor deze kinderen gebruikelijke hoeveelheid ropivacaine in de epidurale ruimte is aangebracht, waarna en waardoor er een periode van 70 minuten is ontstaan met een zeer lage bloeddruk (< 30 mm Hg) en een sterke bradycardie (waarden:< 110) waarop onvoldoende corrigerende maatregelen zijn genomen. Een en ander heeft geleid tot een ernstige verstoring van het metabolisme blijkend uit slechte bloedgas waarden en een verhoogd lactaatgehalte.
-
Als gevolg daarvan direct postoperatief teken[en] zijn ontstaan van hersenbeschadiging in de vorm van gegeneraliseerde epileptische symptomen; de hersenbeschadiging is door beeldvorming en EEG onderzoek bevestigd.
IV. Onvolledige verslaglegging waardoor een exacte reconstructie van de anesthesie niet
mogelijk is.
[…]
BEANTWOORDING VAN DE VRAGEN
Vraag 1
Heeft de betrokken specialist bij zijn diagnostiek en behandeling op enig moment naar uw oordeel onzorgvuldig gehandeld in die zin dat hij niet heeft gehandeld zoals van een redelijk bekwaam en redelijke handelend vakgenoot verwacht had mogen worden? Met name het handelen tussen 01-03-2009 en 24-06-2009 dient te worden beoordeeld met speciale aandacht voor de operatieve behandeling d.d. 16-06-2009
Antwoord:
Tijdens de operatie was er een twee keer hogere dosis ropivacaine epiduraal toegediend wat waarschijnlijk tot een langdurige bloeddrukdaling en bradycardie heeft geleid. De leverfunctiestoornissen en ondervoedingstoestand zullen hier eveneens een rol hebben gespeeld.
De lage bloeddruk was ons inziens mede veroorzaakt door het toedienen van een te hoge dosis ropivacaine versterkt. Tevens waren de effecten van deze overdosering versterkt door de slechte voedingstoestand en leverfunctiestoornissen.
Wij concluderen derhalve dat het aannemelijk is dat hersenbeschadiging tijdens de operatie is ontstaan ten gevolge van een lage bloeddruk. Een en ander wordt bevestigd door het beeldvormende onderzoek dat op 16 september 2009 is verricht.
Echter in 2009 en op dit moment waren er geen richtlijnen of standaarden bekend in de medische literatuur met grenswaarden voor te hoge of te lage bloeddruk bij kinderen onder anesthesie.
De invloed van het anestheticum kan niet worden beoordeeld omdat deze niet geregistreerd staat in het anesthesiologische verslag.
Vraag 2
Wat zijn naar uw mening momenteel de gevolgen voor betrokkene op uw vakgebied van dit in bovenvermelde zin onzorgvuldig medisch handelen?
Antwoord: Het is onwaarschijnlijk dat de dosis lokaal anesthetica direct de hersenbeschadiging heeft veroorzaakt. Indirect heeft de hoge dosis er wel toe bijgedragen om dat de dosis lokaal anesthetica heeft bijgedragen aan de lagere bloeddruk tijdens de laatste operatie.
[…]
Vraag 4
Wat zijn momenteel de gevolgen en beperkingen op uw vakgebied die ook bij adequaat medisch handelen zouden zijn opgetreden?
Antwoord: De patiënt was ten tijde van de operatie op 16-6-2009 in een slechte gezondheidstoestand. Anesthesie induceert een lagere bloeddruk, en dit effect kan worden versterkt door een slechte voedingstoestand van de patiënt. Het staat echter wel vast dat de 70 minuten durende periode van circulatoire shock een zeer nadelige invloed op organen waaronder de hersenen heeft veroorzaakt. Het is niet in te schatten of de aanvullende maatregelen die getroffen zouden kunnen worden om de lage bloeddruk te verhogen (extra vulling, starten intropica) wel voldoende effect zouden hebben.
Vraag 5
Wilt u gemotiveerd aangeven hoe groot u de kans acht dat ook bij zorgvuldig medisch handelen de door u vastgestelde restverschijnselen bij betrokkene zouden zijn opgetreden?
Antwoord: Zie antwoord op vraag 4
[...]
Addendum
Aanvullende vragen van de heer [persoon C] per mail d.d. 13-8-2015
[…]