Uitspraken

In het vonnis van 9 maart 2022 heeft de rechtbank reeds beslist dat van de door [naam] gevorderde bedragen van € 3.546,76 en € 3.333,55 een bedrag van € 3.282,37 toewijsbaar is.

Bij eiswijziging van 24 augustus 2022 heeft [naam] haar vordering op dit punt vermeerderd met een bedrag van € 235,04 vanwege de factuur van haar medisch adviseur van 28 juni 2022. Hiertegen heeft Zurich geen verweer gevoerd, hoewel zij daartoe wel in de gelegenheid was (zie r.o. 2.9.2 van het vonnis van 29 maart 2023). Dit bedrag zal daarom eveneens worden toegewezen.

Bij eiswijziging van 14 februari 2024 heeft [naam] haar vordering op dit punt nogmaals vermeerderd met een bedrag van € 1.875,50 wegens de factuur van [bedrijf 2] . Zurich heeft hiertegen aangevoerd dat de vordering tot betaling van dit bedrag dient te worden afgewezen omdat het de eigen keuze van [naam] is geweest om [bedrijf 2] in te schakelen. Volgens Zurich was inschakeling niet noodzakelijk, omdat [arbeidsdeskundige 1] net had gerapporteerd. Dit verweer slaagt. De rechtbank verwijst naar hetgeen hierna in r.o. 2.17.3 wordt overwogen en waaruit volgt dat de inschakeling van [bedrijf 2] niet noodzakelijk was. Niet gezegd kan worden dat [naam] deze kosten in redelijkheid heeft gemaakt. De kosten komen derhalve niet voor vergoeding door Zurich in aanmerking. Dit deel van de vordering zal daarom worden afgewezen.

[naam] vordert een bedrag van € 122.141.00. De berekening volgt uit bijlage 16 bij productie 53 overgelegd bij de conclusie van antwoord in conventie en van eis in reconventie. Dit bedrag is berekend over de periode van 9 oktober 2017 tot 24 maart 2029, de datum dat [naam] de AOW-leeftijd bereikt. Bij de berekening van dit bedrag gaat [naam] ervan uit dat zij per maand een bedrag van € 882,00 minder verdient. Tot en met september 2020 komt dit op een bedrag van € 29.106,00 minder en daarna, tot 24 maart 2029 op een bedrag van € 89.964,00. Daarnaast vordert [naam] een bedrag ter zake van de gemiddelde CAO-loonsverhoging van 2,75% per jaar totaal tot 24 maart 2029 van € 3.017,01.

Zurich betwist primair dat er sprake is van verlies aan verdienvermogen omdat expertisearts [neuroloog] tot de conclusie komt dat er geen sprake is van beperkingen bij [naam] en er dus ook niet van arbeidsongeschiktheid. Subsidiair betwist Zurich het door [naam] gevorderde bedrag. Zurich begroot het verlies aan verdienvermogen van [naam] op een bedrag van € 8.173,81. Volgens Zurich moet het verlies aan verdienvermogen worden berekend aan de hand van een gemiddeld jaarinkomen van € 25.951,50 (het referteloon). Dit is het gemiddelde van het jaarinkomen van [naam] over de jaren 2013 en 2014. De inkomsten van [naam] over de jaren 2015 tot en met 2019 afgezet tegen het referteloon leidt tot een netto verschil over deze jaren van € 6.130,35 (op basis van 65%). Daarbij is ook rekening gehouden met de WIA-uitkering die [naam] ontvangt. Dat heeft [naam] ten onrechte niet gedaan. Het gemiddeld netto verlies aan verdienvermogen van [naam] per jaar is dan € 1.021,73. Het totale verlies aan verdienvermogen over de jaren 2015 tot en met 2021 is dan € 8.173,81. Daarbij gaat Zurich ervan uit dat [naam] tot haar 60e zal werken omdat zij in het kader van haar re-integratie aan haar loopbaanadviseur zou hebben laten weten met 60-jarige leeftijd met pensioen te gaan. Afgezien daarvan is het volgen Zurich nog maar de vraag of [naam] gedurende die jaren in de volle omvang zou zijn blijven werken zoals zij deed voorafgaand aan het ongeval. Zurich wijst er op dat [naam] voorafgaand daaraan ook al geruime tijd uitgevallen is vanwege privé omstandigheden. Daarnaast is [naam] ouder dan de leeftijd van de gemiddelde kraamverzorgster. Indien en voor zover het verlies aan verdienvermogen moet worden berekend tot aan de pensioengerechtigde leeftijd dan komt dat neer op een bedrag van € 15.581,00 netto.

De rechtbank passeert het verweer dat er bij [naam] geen sprake is van beperkingen. De rechtbank verwijst naar het vonnis van 9 maart 2022 rechtsoverwegingen 4.9. en 4.11. De rechtbank volgt de conclusie van [arbeidsdeskundige 1] (zie zijn antwoord op vraag 7) dat bij de berekening van het verlies aan verdienvermogen ervan moet worden uitgegaan dat [naam] tot haar pensioengerechtigde leeftijd zou zijn blijven werken. Dat [naam] met 60 jaar met pensioen zou zijn gegaan baseert Zurich slechts op een opmerking die door [naam] zou zijn gemaakt in het kader van een gesprek met een loopbaanadviseur kort na het ongeval (productie 33 bij de conclusie van antwoord in reconventie). Bovendien heeft [naam] daarin slechts aangegeven dat zij met 60-jarige leeftijd met pensioen kan (onderstreping rechtbank) en niet dat zij dat ook daadwerkelijk van plan is. Door Zurich zijn overigens geen concrete feiten en/of omstandigheden gesteld of gebleken op grond waarvan aangenomen moet worden dat [naam] op 60-jarige leeftijd met pensioen zou zijn gegaan. In tegendeel, [naam] werkt nog steeds terwijl zij inmiddels 62 jaar oud is. Zurich heeft ter onderbouwing van haar stelling dat het nog maar de vraag is of [naam] zonder arbeidsongeschiktheid tot 60-jarige leeftijd zou hebben gewerkt als productie 26 bij de dagvaarding “Feiten en cijfers Arbeidsmarkt kraamzorg” opgesteld door het CBS in het geding gebracht. De rechtbank gaat daar aan voorbij. [naam] heeft deze cijfers gemotiveerd bestreden. Bovendien zijn deze cijfers niet relevant voor individuele gevallen.

• -

  het gemiddelde inkomen over de jaren 2013 en 2014, voorafgaand aan het ongeval;

• -

  het inkomen vanaf het ongeval waarbij rekening wordt gehouden met een eventueel door [naam] ontvangen (te ontvangen) WIA-uitkering;

• -

  dat [naam] voltijds tot haar AOW-leeftijd zou hebben gewerkt;

• -

  een rekenrente conform de aanbeveling rekenrente in personenschadezaken van het LOVCK (Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel en Kanton) en het LOVCH (Landelijk Overleg Vakinhoud Civiel Hoven) van 1 augustus 2024.

De rechtbank zal de zaak naar de rol verwijzen om partijen in de gelegenheid te stellen zich uit te laten met betrekking tot de te benoemen deskundige. De rechtbank geeft partijen daarbij in overweging om ter bespoediging van de zaak na overleg gezamenlijk dezelfde deskundige voor te stellen.

[naam] vordert aanvankelijk ter zake van pensioenschade een bedrag van (netto) € 31.000,00, zoals blijkt uit productie 58. Na vermeerdering van eis bij haar akte in conventie en reconventie overlegging producties vordert [naam] een bedrag van € 67.652,00. Dit bedrag baseert [naam] op de door haar in het geding gebrachte producties 67 en 68.

Zurich betwist primair dat er sprake is van verlies aan verdienvermogen omdat expertisearts [neuroloog] tot de conclusie komt dat er geen sprake is van beperkingen bij [naam] . Subsidiair stelt Zurich dat de door [naam] als productie 58 overgelegde berekening onduidelijk en onjuist is. Om pensioenschade te berekenen is informatie nodig over het pensioen dat [naam] zonder ongeval zou hebben opgebouwd. Dat blijkt uit het Uniform Pensioen Overzicht. Dat is door [naam] niet overgelegd. Ook moet worden berekend hoeveel [naam] nog kan verdienen en welk pensioen zij daarmee nog opbouwt. Dat is niet gedaan. Daarnaast bouwt [naam] mogelijk premievrij pensioen op. Het pensioenfonds waar [naam] pensioen opbouwt kent zo’n regeling. Deze schadepost moet als niet onderbouwd worden afgewezen. Ook de (nadere) berekening zoals die volgt uit de producties 67 en 68 is onbegrijpelijk en gaat uit van verkeerde uitgangspunten.

[naam] vordert in verband met extra vervoerskosten vanaf 1 januari 2020 betaling van een bedrag van € 29.160,00. [naam] stelt dat zij de leaseauto van haar werkgever in december 2019 heeft moeten inleveren omdat zij te weinig kilometers maakt. Omdat zij voor haar werk toch aangewezen is op een het gebruik van een auto, moet zij extra kosten maken. Die kosten bedragen volgens [naam] € 270,00 per maand voor een vervangende leaseauto, benzinekosten en parkeerkosten etc.

Zurich voert verweer tegen deze post en stelt dat de vordering niet is onderbouwd. Zij wijst erop dat de leaseauto na 1 januari 2020 op de loonstroken van [naam] is blijven staan. Ook heeft [naam] nagelaten om de door haar voor de leaseauto betaalde eigen bijdrage en de fiscale bijtelling te verrekenen.

Deze rechtbank zal de vordering van [naam] wegens extra vervoerskosten als onvoldoende onderbouwd afwijzen. Zurich heeft er terecht op gewezen dat [naam] in haar berekening ook de door haar betaalde eigen bijdrage en de fiscale bijtelling had moeten betrekken. Ter zitting heeft [naam] bovendien gesteld dat zij van haar werkgever nu, in plaats van de leaseauto, een vergoeding ontvangt van € 0,19 per kilometer. [naam] heeft die vergoeding ook niet in haar berekening betrokken. Het had op haar weg gelegen om inzichtelijk te maken wat de concrete financiële ongevalsgevolgen voor haar zijn op het gebied van vervoer. Nu zij dat niet heeft gedaan, komen de door haar gevorderde kosten niet voor vergoeding in aanmerking.

De rechtbank verwijst voor wat betreft deze post naar het vonnis van 9 maart 2022. Daarin is reeds beslist dat deze post (van € 12.791,22) zal worden afgewezen.

[naam] stelt dat zij 10 uur huishoudelijke hulp per week nodig heeft, het gemiddelde van het aantal uren dat [arbeidsdeskundige 1] en de [arbeidsdeskundige 2] nodig achten voor het doen van de huishouding inclusief boodschappen. [naam] vordert, na vermeerdering van eis, voor wat betreft huishoudelijke hulp een bedrag van € 164.307,00. De berekening is volgens [naam] gebaseerd op de richtlijnen van de Letselschade Raad en gaat uit van een tweepersoons huishouden, 100% bijdrage, licht/matig beperkt, gerekend vanaf de ongevalsdatum tot 24 december 2045, de datum waarop [naam] 84 jaar wordt. De aanname van [arbeidsdeskundige 1] dat het bij een gezamenlijk huishouden (echtpaar) reëel is uit te gaan van ongeveer gelijktijdige verdeling tussen de partners is volgens [naam] onjuist. Het gaat er om vast te stellen hoe de huishoudelijke taken vóór het ongeval waren verdeeld en hoe en door wie die na het ongeval worden uitgevoerd, althans vast te stellen welk aandeel van die huishoudelijke taken [naam] na het ongeval op zich neemt c.q. op zich zou kunnen nemen. Het is irrelevant hoe deze taken in Nederland tussen partners volgens de statistieken worden verdeeld. [naam] voerde voor het ongeval alle huishoudelijke taken uit. Omdat [arbeidsdeskundige 1] , nu hij niet op de hoogte was van de werkelijke voor de beantwoording van vraag 8 relevante kennis, niet in staat om vraag 8 te beantwoorden, was [naam] genoodzaakt [arbeidsdeskundige 2] in te schakelen.

Zurich betwist primair dat [naam] aanspraak kan maken op een vergoeding voor huishoudelijke hulp. Uit het rapport van [neuroloog] volgt dat er geen beperkingen zijn voor wat betreft de verrichtingen in het dagelijks leven, waaronder het verrichten van huishoudelijke werkzaamheden. Subsidiair sluit Zurich zich aan bij de conclusie van [arbeidsdeskundige 1] die tot de conclusie komt dat huishoudelijke hulp niet noodzakelijk is. Zurich bestrijdt dat het rapport van [arbeidsdeskundige 2] noodzakelijk was. [arbeidsdeskundige 1] was als gevolg van de reactie van de advocaat van [naam] op de hoogte van haar standpunt. Dit is voor hem geen aanleiding geweest om tot een andere conclusie te komen. Indien en voor zover de rechtbank tot het oordeel zou komen dat [naam] aanspraak kan maken op een vergoeding voor huishoudelijke hulp is Zurich van mening dat gelet op de beperking van [naam] haar echtgenoot, zoals uit het rapport van [arbeidsdeskundige 2] blijkt, voor de helft bij kan dragen in huishoudelijke taken nu er slechts sprake is van energetische beperkingen. Indien en voor zover hij dat niet zou kunnen, dient het als gevolg daarvan uitbesteden van de huishoudelijke taken niet voor rekening van Zurich te komen. Voorts blijkt uit het rapport van [arbeidsdeskundige 2] dat de huishoudelijke taken die extern worden verricht 205 minuten per week (exclusief boodschappen) in beslag nemen. Niet valt dan ook in te zien hoe [naam] er bij komt dat er 10 uur per week aan huishoudelijke taken door derden moet worden verricht. Het voeren van een tweepersoonshuishouden zonder huisdieren in een driekamerappartement van 82 vierkante meter, en niet van 110 vierkante meter zoals [naam] stelt, kost overigens minder dan 3 uur per week. Afgezien van het vorenstaande volgt uit de rapportage van [arbeidsdeskundige 2] bij de beantwoording van vraag 7 op pagina 11 en 12 dat [naam] enkele van de werkzaamheden opgesomd in paragraaf 6.5. die extern worden verricht ook zelf zou kunnen doen. De werkzaamheden die [naam] niet kan verrichten beslaan volgens die rapportage hoogstens 75 minuten per week. Die werkzaamheden kan de echtgenoot van [naam] verrichten. Voor het geval de rechtbank van oordeel is dat er bij [naam] sprake is van enige mate van behoefte aan huishoudelijke hulp, betwist Zurich de hoogte van het gevorderde bedrag.

De rechtbank volgt voor wat betreft de behoefte van [naam] aan huishoudelijke hulp het rapport van [arbeidsdeskundige 1] . Voor wat betreft de verdeling van huishoudelijke taken wanneer er sprake is van een gezamenlijke huishouding (echtpaar) verwijst de rechtbank naar rechtsoverweging 2.9. van dit vonnis. De rechtbank is voorts van oordeel dat 10 uur huishoudelijke hulp waar [naam] van uit gaat, gelet op de door [naam] bewoonde woning, veel te hoog uitvalt. Deze berekening gaat er ten onrechte van uit dat [arbeidsdeskundige 1] van mening zou zijn dat (ook) in het geval van [naam] de huishoudelijke werkzaamheden 20 uur per week in beslag zouden nemen. [arbeidsdeskundige 1] vermeldt echter dat dit een globaal aantal uren betreft dat natuurlijk afhankelijk is van het type woning, de grootte van de woning etc. De door [naam] zelf geraadpleegde arbeidsdeskundige mevrouw [arbeidsdeskundige 2] van [bedrijf 2] heeft [naam] ook thuis bezocht en kennis genomen van de feitelijke omstandigheden. Zij komt op door [naam] aan huishoudelijke werkzaamheden te besteden tijd van 205 minuten per week, exclusief het doen van boodschappen. Van de huishoudelijke werkzaamheden die daaronder vallen kan mevrouw [naam] , dat volgt uit beantwoording van vraag 7 in de rapportage van mevrouw [arbeidsdeskundige 2] , met gebruik van hulpmiddelen en dosering van de werkzaamheden, een aantal werkzaamheden zelf verrichten. De rechtbank is van oordeel dat de overige huishoudelijke werkzaamheden door de echtgenoot van mevrouw [naam] kunnen worden gedaan. De rechtbank zal het ter zake van huishoudelijke hulp gevorderde bedrag dus afwijzen.

[naam] vordert, op basis van de richtlijnen van de Letselschade Raad, betaling van een bedrag van € 2.382,72 wegens verlies aan zelfwerkzaamheid. Zurich heeft verweer gevoerd tegen deze vordering en gesteld dat [naam] niet beperkt is in het uitvoeren van deze werkzaamheden.

De rechtbank volgt ook op dit onderdeel het rapport van [arbeidsdeskundige 1] , die concludeert dat de beperkingen van [naam] geen hulp bij andere werkzaamheden noodzakelijk maken. [naam] heeft deze conclusie niet weersproken. Dit deel van de vordering zal daarom worden afgewezen.

[naam] vordert betaling van een bedrag van € 12.500,00 wegens immateriële schade. Zurich stelt dat een vergoeding van € 3.351,00 meer dan redelijk is.

De rechtbank dient bij de begroting van een redelijke vergoeding voor immateriële schade rekening te houden met alle omstandigheden van het geval, waaronder

- de aard, ernst en duur van het letsel, de pijn, de intensiteit van het verdriet en de gederfde levensvreugde en de gevolgen daarvan voor de benadeelde,

- de aard van aansprakelijkheid en de ernst van het aan de aansprakelijke te maken verwijt en

- de bedragen die door Nederlandse rechters in (enigszins) vergelijkbare gevallen zijn toegekend, waaronder de maximaal toegekende bedragen, rekening houdend met (eventuele) geldontwaarding.

In dit geval neemt de rechtbank in aanmerking dat [naam] , op 53-jarige leeftijd, lichamelijk letsel (Whiplash graad 2) heeft opgelopen als gevolg van een aanrijding. Het als gevolg daarvan bij haar chronisch geworden pijnsyndroom (schouder- en nekklachten, hoofdpijn) heeft geleid tot slaapproblemen, slikproblemen en toegenomen stemmingsklachten. [naam] is door die klachten sneller vermoeid en heeft forse aanpassingen moeten doen in haar werk, huishoudelijke taken en sociale leven. Alle omstandigheden in aanmerking nemend, is de rechtbank voor oordeel dat in deze situatie een vergoeding van
€ 10.000,00 passend is. Dit bedrag zal daarom worden toegewezen.

De rechtbank verwijst naar hetgeen zij heeft overwogen in r.o. 4.12.1. van het tussenvonnis van 9 maart 2022. Omdat de hoogte van de uiteindelijk door Zurich verschuldigde schadevergoeding nog niet vast staat, zal de rechtbank de beoordeling van deze post wederom aanhouden.

Zurich heeft geen verweer gevoerd tegen de vordering van [naam] om Zurich te veroordelen tot betaling van alle eventueel verschuldigde heffingen inkomstenbelasting en volksverzekeringen met betrekking tot de toe te wijzen bedragen. Dit deel van de vordering zal daarom bij eindvonnis worden toegewezen.