Uitspraken

Tegen de vorderingen van de gemeente Zundert voeren [naam 1] en [naam 2] als verweer dat zij op grond van bevrijdende verjaring (artikel 3:105 lid 1 BW) eigenaar zijn geworden van de strook grond.

Op grond van de artikelen 3:105 lid 1 BW, 3:314 lid 2 BW en 3:306 BW is voor een geslaagd beroep op bevrijdende verjaring kort gezegd vereist dat er gedurende een aaneensluitende periode van twintig jaar sprake is geweest van bezit door een ander dan de gemeente Zundert (in deze zaak).

Wanneer er sprake is van (in)bezit(neming) staat in de artikelen 3:107 e.v. BW. Daarbij is met name van belang dat bezit is het houden van een goed voor zichzelf (artikel 3:107 lid 1 BW). Of dat het geval is wordt beoordeeld naar verkeersopvatting met inachtneming van de regels in artikel 3:109 e.v. BW en verder op grond van uiterlijke feiten (artikel 3:108 BW). Verder is van belang dat bezit onder andere kan worden verkregen door inbezitneming (artikel 3:112 BW) en dat men een goed in bezit neemt door zich daarover de feitelijke macht te verschaffen (artikel 3:113 lid 1 BW). Daarbij geldt nog de beperking dat wanneer een goed in het bezit van een ander is, enkele op zichzelf staande machtsuitoefeningen voor inbezitneming onvoldoende zijn (artikel 3:113 lid 2 BW). De machtsuitoefening moet zodanig zijn dat daardoor naar verkeersopvatting het bezit van die ander wordt tenietgedaan. Deze beperking van artikel 3:113 lid 2 BW is bij onroerende zaken – zoals grond – altijd aan de orde, omdat onroerende zaken op grond van artikel 5:24 BW steeds een eigenaar hebben en dus ook steeds een bezitter. Bij het bepalen of de machtsuitoefening zodanig is dat daardoor naar verkeersopvatting het bezit van die ander wordt tenietgedaan, kan een van de relevante omstandigheden zijn of er sprake is van overheidsgrond met een openbare bestemming. Immers, het gebruik van overheidsgrond met een openbare bestemming duidt minder snel dan het gebruik van privégrond op eigendomspretentie, omdat het gebruikelijk is dat overheidsgrond met een openbare bestemming door particulieren gebruikt wordt zonder dat zij daarmee het eigensomrecht van de overheid niet (meer) respecteren. Zie in dit kader bijvoorbeeld Hof ’s-Hertogenbosch 21 april 2015, ECLI:NL:GHSHE:2015:1487, HR 24 februari 2017, ECLI:NL:HR:2017:309, NJ 2018/141 m.nt. H.J. Snijders, rov. 3.3.1. en Hof ’s-Hertogenbosch 30 januari 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:347.

In deze zaak slaagt het beroep van [naam 1] en [naam 2] op bevrijdende verjaring naar het oordeel van de kantonrechter niet. Immers, uit de brief van de gemeente Zundert van 2 maart 2018 en het e-mailbericht van 13 juni 2020 van de makelaar van de familie van [naam 3] (zie overwegingen 2.5. en 2.6. van dit vonnis) blijkt dat [naam 3] en [naam 6] erkennen dat de gemeente Zundert de eigenaar is van de strook grond. Dit komt ook terug in de koopovereenkomst van 9 september 2020 tussen [naam 6] en [naam 1] en [naam 2] , waarin onder meer is opgenomen “dat verkoper grond van derden in gebruik heeft”. [naam 3] en [naam 6] hadden dus geen eigendomspretentie en waren daarom ook geen bezitter van de strook grond. Dat brengt mee dat geen sprake kan zijn van bevrijdende verjaring. Immers, zelfs als de strook grond door [naam 1] en [naam 2] in bezit zou zijn genomen, wordt gezien het voorgaande niet voldaan aan de twintig-jaar-termijn. Alleen hierom al slaagt het verweer van [naam 1] en [naam 2] niet.

Daarnaast is de kantonrechter van oordeel dat [naam 1] en [naam 2] de strook grond ook niet in bezit hebben genomen. Weliswaar is er sprake van machtsuitoefening aan de zijde van [naam 1] en [naam 2] , maar deze machtuitoefening is niet zodanig dat naar verkeersopvatting het bezit van de gemeente Zundert daarmee teniet is gedaan. Immers, [naam 1] en [naam 2] hebben het voor derden niet geheel onmogelijk gemaakt om nog gebruik te maken van de strook grond. Evenmin is er naar het oordeel van de kantonrechter sprake van een zodanige optische eenheid tussen de strook grond en de woning met tuin dat dat op grond daarvan inbezitneming door [naam 1] en [naam 2] aangenomen moet worden. Het opnieuw bestraten van de strook grond en het aanleggen en onderhouden van een stukje gras is hiervoor onvoldoende. Dat geldt ook voor het plaatsen van een vrij lage en niet geheel afsluitende (sier)poort. De kantonrechter kwalificeert een en ander als enkele op zichzelf staande machtsuitoefeningen in de zin van artikel 3:113 lid 2 BW die voor inbezitneming onvoldoende zijn. Het voorgaande geldt temeer nu de strook grond openbare overheidsgrond betreft.

Gelet op het voorgaande zullen de primaire vorderingen van de gemeente Zundert worden toegewezen, met dien verstande dat de gevorderde dwangsom zal worden beperkt op de wijze zoals vermeld in de beslissing.

Tijdens de mondelinge behandeling hebben partijen gesproken over het mogelijk alsnog (ver)kopen van de strook grond na dit vonnis. Om partijen in de gelegenheid te stellen deze mogelijkheid (verder) te verkennen zal de kantonrechter de ontruimingstermijn verlengen tot drie maanden na betekening van dit vonnis.

[naam 1] en [naam 2] zijn grotendeels in het ongelijk gesteld en moeten daarom de proceskosten (inclusief nakosten) betalen. De proceskosten van de gemeente Zundert worden begroot op:

De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten wordt toegewezen zoals vermeld in de beslissing.

De veroordeling wordt (deels) hoofdelijk uitgesproken. Dat betekent dat iedere veroordeelde kan worden gedwongen het hele bedrag te betalen. Als de één (een deel) betaalt, hoeft de ander dat (deel van het) bedrag niet meer te betalen.

De beoordeling en de beslissing in conventie brengen mee dat de vorderingen in reconventie niet toewijsbaar zijn. Gezien de samenhang tussen conventie en reconventie en de geringe omvang van het processuele debat in reconventie zijn er naar het oordeel van de kantonrechter geen – vergoedbare – proceskosten in reconventie.