Uitspraken

In deze zaak is sprake van een aanrijding tussen een fietser, de vader van [verzoeker] , en een vrachtwagen. Voor zo’n situatie bepaalt de wet dat de schade van de fietser en anderen, zoals [verzoeker] , door de eigenaar van de vrachtwagen vergoed moet worden, tenzij het ongeval is ontstaan door overmacht (artikel 185 lid 1 Wegenverkeerswet). Dit is de hoofdregel. Andere wettelijke bepalingen kunnen een uitzondering geven op deze hoofdregel.

Van zo’n uitzondering is bijvoorbeeld sprake indien de fietser zogeheten eigen schuld heeft aan het ongeval (en daarmee aan het ontstaan van de schade). De wet bepaalt dat als de schade ook het gevolg is van een omstandigheid die voor rekening van het slachtoffer komt, de vergoedingsplichtige niet de volledige schade hoeft te betalen (artikel 6:101 Burgerlijk Wetboek, “BW”). De vergoedingsplicht voor in dit geval [verweerder] als verzekeraar zou in geval van eigen schuld van [vader van verzoeker] . beperkt worden tot het deel van de schade dat is ontstaan door omstandigheden die aan [de chauffeur] zijn toe te rekenen. Het deel van de schade dat toe te rekenen is aan handelen van [vader van verzoeker] . blijft dan voor zijn eigen rekening. Dit is de causaliteitsverdeling.

In dezelfde wettelijke bepaling wordt daar weer een uitzondering op gemaakt. Ook als de benadeelde eigen schuld aan het ontstaan van de schade heeft, kan de billijkheid eisen dat het slachtoffer toch een groter deel of zelfs zijn volledige schade vergoed krijgt. Dit is de billijkheidscorrectie.

Dat wat de billijkheid eist, is in de rechtspraak voor sommige situaties al ingevuld. In vaste rechtspraak van de Hoge Raad1 is bepaald dat de billijkheid eist dat een fietser die wordt aangereden door een auto ongeacht de mate van eigen schuld tenminste 50% van de schade vergoed moet krijgen, tenzij (1) er sprake is van overmacht bij de automobilist, (2) de fietser jonger is dan 14 jaar of (3) er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de fietser. Als deze drie omstandigheden niet van toepassing zijn, heeft de fietser dus altijd aanspraak op vergoeding van 50% van de schade (ook als het ongeval voor meer dan 50% zijn eigen schuld is). Dit is de zogenaamde 50%- regel.

Partijen zijn het erover eens dat er geen sprake is van overmacht aan de kant van [de chauffeur] . Dat betekent dat de hoofdregel van toepassing is (zie 6.1), tenzij er een uitzondering geldt. Het geschil tussen partijen gaat over de uitzonderingen eigen schuld (zie 6.2) en de billijkheidscorrectie (zie 6.3). Partijen zijn het er wel over eens dat [verweerder] in ieder geval 50% van de schade van [verzoeker] moet vergoeden, omdat de 50%- regel van toepassing is (zie 6.4).

[verweerder] moet volgens het toetsingskader méér dan 50% van de schade van [verzoeker] vergoeden, indien (1) [de chauffeur] voor meer dan 50% schuld heeft aan het ontstaan van de schade (en de eigen schuld van [vader van verzoeker] . aan het ontstaan van de schade dus minder is dan 50%) of (2) ongeacht de causaliteitsverdeling, de billijkheid eist dat [de chauffeur] meer dan 50% van de schade moet vergoeden.

De rechtbank gaat hierna in op beide punten.

De rechtbank beoordeelt ieders aandeel in het ontstaan van het ongeval als volgt.

Aan de ene kant het handelen van [vader van verzoeker] . Anders dan [verzoeker] betoogt, leveren het negeren van de haaientanden en het voorrangsbord door [vader van verzoeker] . wel degelijk een causale bijdrage aan het ongeval. De aanrijding tussen [vader van verzoeker] . en de vrachtwagen van [de chauffeur] heeft kunnen gebeuren doordat [vader van verzoeker] . het kruispunt op is gefietst zonder voorrang te verlenen aan [de chauffeur] . Als [vader van verzoeker] . wel bij de haaientanden zou zijn gestopt en voorrang zou hebben verleend aan [de chauffeur] , dan zou het ongeval niet zijn gebeurd. [de chauffeur] had voorrang op de weg waarop hij reed. Daar zijn partijen het ook over eens. Uit de camerabeelden blijkt ook duidelijk dat [vader van verzoeker] . de vrachtwagen heeft gezien. Hij steekt al kijkend naar de vrachtwagen zijn hand op. De vrachtwagen was ook goed zichtbaar voor [vader van verzoeker] ., zoals blijkt uit de camerabeelden. [vader van verzoeker] . heeft dan ook een verkeersfout gemaakt door [de chauffeur] geen voorrang te verlenen. Uit de beelden volgt verder dat [de chauffeur] niet stopte maar met lage snelheid de bocht naderde en daarbij steeds doorreed. Een concrete aanleiding om te veronderstellen dat [de chauffeur] voorrang zou gaan verlenen aan [vader van verzoeker] . ontbreekt.

[vader van verzoeker] . heeft toen hij het kruispunt eenmaal op was gefietst ook onvoldoende geanticipeerd op het gegeven dat [de chauffeur] doorreed met zijn vrachtwagen. [vader van verzoeker] . kon zien dat de vrachtwagen niet stopte, maar op dezelfde lage snelheid doorreed om de bocht naar rechts te kunnen maken. Vanwege de omvang van de vrachtwagen was daarvoor nodig dat [de chauffeur] de bocht met voldoende ruimte nam en daarbij de weghelft van tegemoetkomend verkeer gedeeltelijk benutte. Desondanks was aan de linkerkant van [vader van verzoeker] . ruim voldoende mogelijkheid om uit te wijken. Zoals op de situatiefoto van het kruispunt te zien is, lag naast het kruisingsvlak de verharde oprit van een bedrijf. Ondanks het doorrijden van de vrachtwagen is [vader van verzoeker] . niet eerder en verder naar links uitgeweken of gestopt. [vader van verzoeker] . is in de baan die de vrachtwagen maakte blijven fietsen. Daardoor is hij helaas in de situatie terechtgekomen dat hij uiteindelijk vlak voor de cabine uitkwam met zijn fiets, en na zijn val onder het linker voorwiel terecht kon komen.

Aan de andere kant het handelen van [de chauffeur] . [de chauffeur] heeft bij de politie verklaard dat hij zowel naar links als naar rechts heeft gekeken, maar vanuit de straat links van hem geen tegemoetkomend verkeer zag aankomen. Feit is echter dat [vader van verzoeker] . daar fietste en vrijwel gelijktijdig met de vrachtwagen het kruispunt naderde. [de chauffeur] heeft verklaard vrij zicht te hebben gehad vanuit zijn cabine. Uit de camerabeelden blijkt ook dat de kruising overzichtelijk is. [de chauffeur] had [vader van verzoeker] . dan ook moeten en kunnen zien op het moment dat hij het kruispunt naderde. Hij had dan ook moeten en kunnen zien dat [vader van verzoeker] ., anders dan van hem verwacht had mogen worden, geen voorrang verleende aan de vrachtwagen en doorfietste. [de chauffeur] had vervolgens op die situatie kunnen reageren door te stoppen.

Op het moment dat [de chauffeur] de bocht naar rechts inzette had hij zoals hij heeft verklaard zijn aandacht bij de rechterzijde van de vrachtwagen. Dit is begrijpelijk, nu [de chauffeur] zich ervan moest vergewissen dat er geen fietser of andere verkeersdeelnemer aan de rechterzijde van zijn vrachtwagen reed die hij zou afsnijden bij het afslaan. De rechtbank begrijpt dat [de chauffeur] zijn aandacht vooral gericht had op de rechterzijde van de vrachtwagen, de rechterbuitenspiegel en de straat naar rechts waar hij inreed, gezien het feit dat hij naar rechtsaf sloeg. [de chauffeur] had echter ook de verkeerssituatie recht voor en links van hem in de gaten moeten houden. Uit de camerabeelden blijkt naar het oordeel van de rechtbank dat [de chauffeur] [vader van verzoeker] . terwijl hij op de kruising en in de buurt van de cabine fietste op enig moment had moeten en kunnen zien. Als [de chauffeur] ook aandacht had besteed aan wat voor en links van hem gebeurde, had hij kunnen stoppen op het moment dat hij [vader van verzoeker] . zag doorfietsen.

Beide partijen hebben dan ook een aandeel in het ontstaan van het ongeval. Naar het oordeel van de rechtbank is het aandeel van [vader van verzoeker] . echter groter dan het aandeel van [de chauffeur] . Als [vader van verzoeker] . de verkeersfout niet had gemaakt en [de chauffeur] wel voorrang zou hebben verleend, zou het ongeval met zekerheid niet zijn gebeurd. Als [de chauffeur] [vader van verzoeker] . voor of op de kruising wel zou hebben gezien en op dat moment zou zijn gestopt, is het mogelijk dat [vader van verzoeker] . nog steeds in botsing zou zijn gekomen met de vrachtwagen en daar letsel aan zou hebben overgehouden. De vrachtwagen was beladen, zodat de vrachtwagen niet direct zou stilstaan op het moment dat de rem ingetrapt zou worden. Van een dodelijk ongeval zou dan echter waarschijnlijk geen sprake zijn geweest.

De rechtbank ziet geen aanleiding om een billijkheidscorrectie toe te passen vanwege het volgende.

In het verzoekschrift wordt aangegeven dat [vader van verzoeker] . de zorg voor zijn zoon op zich nam. Er zouden bijzondere omstandigheden binnen het gezin van [vader van verzoeker] . spelen die dat nodig maakten. Tijdens de zitting is de gestelde (financiële) afhankelijkheid van [verzoeker] van zijn vader aan de orde gekomen. Uit de toelichting namens [verzoeker] is gebleken dat daar anders dan uit het verzoekschrift volgt geen sprake van is. [vader van verzoeker] . ‘hield wat over en schonk zijn kinderen wat’. Ook verrichtte [vader van verzoeker] . werkzaamheden aan de woning van [verzoeker] en was het werk nog niet afgerond op het moment van overlijden. Dergelijke incidentele of regelmatige hulp van een vader aan zijn zoon zoals kort besproken op de zitting lijkt nog geen situatie te betreffen van het bijdragen aan het levensonderhoud zoals bedoeld in artikel 6:108 lid 1 BW en vormt onvoldoende reden om een billijkheidscorrectie toe te passen.

Het behoeft geen toelichting dat [verzoeker] getroffen is door het plotselinge overlijden van zijn vader en de trieste manier waarop zijn vader aan zijn einde is gekomen. [vertegenwoordiger] heeft ook een bedrag aan affectieschade uitgekeerd. Daarnaast is in het minnelijke schadetraject sprake van een vordering tot vergoeding van shockschade. Naast het feit dat tijdens de zitting is gebleken dat daar nog de nodige discussie over bestaat, geldt dat [verzoeker] in het verzoekschrift uitdrukkelijk heeft aangegeven dat deze vordering buiten de behandeling van het deelgeschil valt. In dit deelgeschil zijn geen feiten komen vast te staan met betrekking tot het bestaan en de omvang van deze (door [verweerder] betwiste) vordering tot vergoeding van shockschade.

Het voorgaande betekent dat er in dit deelgeschil geen omstandigheden kunnen worden vastgesteld die toepassing van de billijkheidscorrectie kunnen rechtvaardigen.

In overweging 6.6 is aangegeven aan welke voorwaarden moet worden voldaan om een verplichting in het leven te roepen voor [verweerder] om méér dan 50% van de schade van [verzoeker] te vergoeden. Aan deze voorwaarden wordt niet voldaan. [de chauffeur] heeft niet voor meer dan 50% schuld aan het ongeval (maar voor 40%). De billijkheid eist ook niet dat [de chauffeur] meer dan 50% van de schade van [verzoeker] moet vergoeden.

Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat de aansprakelijkheid en de schadevergoedingsplicht van [verweerder] niet verder gaat dan de reeds erkende 50%.

Artikel 1019aa Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bepaalt dat de rechter de kosten van de deelgeschilprocedure aan de kant van de benadeelde begroot, waarbij alle redelijke kosten als bedoeld in artikel 6:96 lid 2 BW in aanmerking worden genomen. Begroting kan alleen achterwege blijven, als de deelgeschilprocedure volstrekt onnodig of onterecht is ingesteld. Naar het oordeel van de rechtbank doet die situatie zich niet voor en [verweerder] heeft dat ook niet aangevoerd. De rechtbank zal daarom de kosten die [verzoeker] voor deze procedure heeft gemaakt begroten.

Bij de begroting van de kosten moet de rechtbank de zogenaamde ‘dubbele redelijkheidstoets’ hanteren: zowel het inroepen van rechtsbijstand als de daarvoor gemaakte kosten moeten redelijk zijn. Met [verweerder] is de rechtbank van oordeel dat de door [verzoeker] verzochte kosten deze toets niet doorstaan. [verzoeker] verzoekt vergoeding van in totaal 37 uur en 36 minuten tegen een uurtarief van € 260,00 exclusief btw. Gelet op het toegepaste specialistische uurtarief gaat de rechtbank uit van kennis van zaken bij de advocaat van [verzoeker] , die het mogelijk maakt om met het nodige tempo het verzoekschrift op te stellen en de zitting voor te bereiden. Gelet op de betrekkelijke eenvoud van de zaak en het juridische kader en de omvang van het verzoekschrift en de spreekaantekeningen acht de rechtbank een tijdsbesteding van 15 uur in totaal redelijk.

Als uitgangspunt geldt dat het percentage eigen schuld ook wordt toegepast op de kosten van het deelgeschil. In dit geval ziet de rechtbank echter aanleiding om daarvan af te wijken omdat het percentage eigen schuld nu juist de inzet van deze procedure is. De rechtbank is van oordeel dat het in dit geval billijk is om af te wijken van de schulddelingsfactor en te bepalen dat de kosten van het deelgeschil voor 100% door [verweerder] vergoed moeten worden.

Tegen het verzochte uurtarief van € 260,00 is geen verweer gevoerd. De rechtbank acht dit uurtarief niet onredelijk hoog. De deelgeschilgeschilkosten worden begroot op:

Omdat de aansprakelijkheid van [de chauffeur] vaststaat, zal de rechtbank [verweerder] veroordelen tot betaling van de deelgeschilkosten.